Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün 2009’da, işçi istismarına yol açacağı için veto ettiği kiralık işçi düzenlemesini yeniden Meclis’e getiriyor. Önceki düzenlemede 1 yıl olan geçiçi çalışma süresi 6 (3+3) ayı geçemeyecek. Özel istihdam bürolarına işçi kiralama yetkisi veren düzenlemeyle izne ayrılan kişinin yerine bürolardan sağlanan işçinin çalıştırılması amaçlanıyor.

Özel istihdam bürolarına işçi kiralama yetkisi veren düzenleme ile geçici süre ile izne ayrılan kişinin yerine istihdam bürolarından sağlanan işçinin çalıştırılması amaçlanıyor. İşverenin, günlük ya da saatlik işler için de istihdam büroları aracılığıyla geçici işçi çalıştırması sağlanacak. İşçi kiralama sisteminde çalışanın maaş, kıdem tazminatı, iş güvenliği, sigorta prim gibi yükümlülüklerini işveren yerine özel istihdam büroları üstleniyor. İşveren ise istihdam bürosuna ödeme yapacak.


'KÖLELİK DÜZENİ MEŞRULAŞIYOR'

Zaman Gazetesi'nin haberine göre, sendikalar düzenlemeyi ‘kölelik düzeni meşrulaşıyor’ gerekçesiyle sert şekilde eleştiriyor. Hükümet yeni istihdam sağlayacağı, işverenin yükünü hafifleteceği ve kayıt dışını azaltacağı gerekçesiyle özel istihdam bürolarına işçi kiralama yetkisini veren düzenlemeyi yasalaştırmak istiyor.

Çalışma Bakanlığı’nın önümüzdeki günlerde Meclis’e getirmeye hazırladığı pakette kıdem tazminatında fon sistemine geçilmesi, taşeron işçilerle ilgili düzenleme ve doğum teşvikleri başlıklarında pek çok madde var. Özel istihdam bürolarına işçi kiralama yetkisi veren düzenleme de pakette yer alacak. Çalışma hayatında uzun yıllardır tartışılan ve sendikaların şiddetle karşı çıktığı düzenleme ile çalışma hayatının esnekliğe kavuşturulması amaçlanıyor.

Çalışma Bakanlığı, Meclis gündemine getireceği düzenlemede itirazların önünü kesmek için pek çok iyileştirici adım atacak. Buna göre izne ayrılan bir çalışanın yerine alınacak geçici işçinin ücreti de önceki ile aynı olacak. İstihdam büroları aracılığıyla işe alınma süresi 1 yıl yerine 3+3 ay olmak üzere en fazla altı ay olacak. İşveren 6 aydan uzun süren işler için işçi kiralama yöntemine başvuramayacak. Bu durumda kalıcı olarak eleman çalıştırmak zorunda olacak.

Bu sistemde özel istihdam büroları, verilen hizmet karşılığında aldıkları ücretin bir kısmı ile işçinin maaş ve sigortasını karşılarken bir bölümü kendilerine kalacak. Bu nedenle sendikalar düzenlemeye sert tepki gösterip istihdam bürolarının işçi üzerinden kâr sağlayacağını iddia ediyor. İşçi kiralamaya ilişkin bir başka eleştiri noktası ise bu sistemin işverenin kalıcı istihdam sağlamasını önleyeceğine yönelik. Uzmanlar, geçici işleri istihdam bürolarından kiraladıkları işçiler eliyle yapan şirketlerin bu pozisyonlar için artık daimi eleman almayacağını belirtiyor.

Kiralık işçi düzenlemesi olarak ifade edilen özel istihdam bürolarına geçici iş ilişkisi kurma yetkisi veren düzenleme, ilk olarak Meclis’te kabul edilerek yasalaşmıştı. Ancak sendikaların yoğun kulisi üzerine yasayı inceleten Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, düzenlemeyi veto etmişti. Gül, veto gerekçesinde yapılan düzenlemenin gerekçesi ile içeriği arasında bir çelişki doğduğunu belirtirken işçinin korunmasına yönelik kurallara kanunda yer verilmesini istemişti.

Türkiye İş Kurumu da işçi kiralama ile ilgili olarak bir rapor hazırlamıştı. Raporda; “Dünyada günde ortalama 4,5 milyondan fazla geçici işçi çalışmaktadır. Özel istihdam büroları, işsizlerin iş piyasasına kademeli olarak geçişini kolaylaştırmakta, işsizlik ile sürekli istihdam arasında köprü görevi görmektedir. 2004’te, geçici istihdam büroları vasıtasıyla, 20 bin firmada 2,5-3 milyon civarında işçi istihdam edilmiştir. Avrupa ülkelerinde ortalama yüzde 1,8’lik bir istihdam artışı sağlayan geçici işçilerin, ülkemizde de yaklaşık bir oranda ek istihdam sağlaması beklenmektedir.” deniyor.