- İşletmelerin Büyümesi: İç büyüme; İşletmenin öz veya yabancı kaynaklarla faaliyetlerini artırması. Dış büyüme; İşletmelerin başka işletmelerle birleşerek yada işletmeleri satın alarak büyümesi.

- Dış büyüme üç şekilde incelenir;
1- Faaliyetlerin birleştirilmesi ve tröstleşme yönünde iş birliğine gitme şekilleri,
2- Bağımsız birimlerin bağımsızlıklarını koruyarak oluşturdukları iş birliği şekilleri,
3- Bağımsız birimlerin bağımsızlıklarını ortadan kaldırarak oluşturdukları iş birliği şekilleri.

- İşletmeleri birleşmeye yönlendiren en önemli nedenlerden biri, hızlı bir şekilde büyüme isteği olmaktadır.

Birleşme ve Satın Almalar; Yeni bir işletme kurulması (konsolidasyon) durumunda, her iki işletmenin tüzel kişiliği sona ermekte ve yeni bir tüzel kişilik oluşmaktadır. Devralma; bir işletmenin başka işletmeleri satın alarak bünyesine katması.

BİRLEŞME ŞEKİLLERİ

- Yatay Birleşme; aynı mal yada hizmeti üreten işletmenin birleşmesidir.
- Dikey Birleşme; bir ürünün üretim süreci üzerinde farklı aşamalarda faaliyet gösteren işletmelerin birleşmesidir.
- Karma Birleşme; benzer ürün satan, ortak bir piyasayı paylaşan, dağıtım kanalları ve üretim aşamaları ortak olan işletmelerin yada hiçbir ortak bağları bulunmayan işletmelerin birleşmesidir. Karma birleşmeleri 3 grupta ele almak mümkündür; Ürün Genişletme, Pazar Genişletme, Saf Karma Birleşmeler.
- Sınır Ötesi Şirket Birleşmeleri; ülke sınırları dışında yatay-dikey yada karma şekillerde birleşerek uluslararası boyutta faaliyet göstermeyi amaçlayan birleşmelerdir.

BİRLEŞME VE SATIN ALMA SÜRECİ

Strateji Ön Özel Alım satım İşlem sonrası Olası çıkış
belirleme > fizibilite > inceleme > işlemi > entegrasyon > alternatifleri

SATIŞ HAZIRLIKLARI SÜRECİ; Satış hazırlıkları, dökümanlar ve tanıtım kitapçığı, araştırma, pazarlama ve ön teklifler, özel inceleme çalışması ve bağlayıcı teklifler, nihai tekliflerin alınması ve hukuki dökümanların tamamlanması, kapanış, satış hazırlıkları, dökümanlar ve tanıtım kitapçığı, araştırma, pazarlama ve ön teklifler, özel inceleme çalışması ve bağlayıcı teklifler, nihai tekliflerin alınması, kapanış.

BİRLEŞME NEDENLERİ; Büyüme, çeşitlendirme, sinerji, büyük ölçekte faaliyette bulunmak, kaynakların verimli kullanımı, işletme başarısızlıkları, rekabetin azaltılması, atıl fonların kullanımı, iyi bir yönetime sahip olma, psikolojik etmenler, değerli sınai haklara sahip olma, vergi avantajları.

BİRLEŞME VE SATIN ALMALARDA İŞLETME DEĞERİNİN SAPTANMASINDA KULLANILAN YÖNTEMLER

- Defter Değeri Yöntemi: Belirli bir tarihte, tarihi değerle kayıtlı varlıkların muhasebe kayıtlarına göre belirlenmiş değeridir.

- İşleyen Teşebbüs Değeri Yöntemi: Pazar değerinin araştırılmasında kullanılan bir kavramdır. İşletmenin bir bütün olarak devredilmesi halinde bulunacak değer olarak tanımlanır.

- Tasfiye Değeri Yöntemi: İradi yada mecburi bir tasfiye düşünülüp düşünülmediğine göre farklılık göstermektedir. İradi tasfiye, her aktif kalemin makul bir süre zarfında en yüksek karla satılmasıdır. Mecburi tasfiye ise aktif varlıkların çabuk bir şekilde satılmasıdır.

- Net Aktif Değeri: En basit şekilde varlıkların cari piyasa koşullarında satılmaları durumunda elde edilebilecek nakit miktarı olarak tanımlanır. Net aktif değeri yöntemi genelde şu durumda kullanılır;
* İşletme kötü bir durumda ve zarar etmekteyse,
* İşletme yükümlülüklerini yerine getiremeyecek kadar nakit oluşturamıyorsa,
* İşletme faaliyetlerini durdurmuş veya yavaşlatmışsa,
* İşletmenin varlıkları çok değerliyse,
* İşletme know-how, patent gibi maddi olmayan duran varlıklara sahipse.

- Piyasa Değer Yöntemi: İşletmelerin hisse senedinin piyasa değeri, işletmenin gelecekte elde edeceği karlar ve kar payı dağıtımı gibi çeşitli etmenleri yansıtan bir ölçüttür.

- Gerçek Değer Yöntemi: Bir hisse senedinin ve dolayısıyla işletmenin gerçek değeri, işletmenin sahip olduğu varlıkların karlılık durumu, dağıtılan kar payları, sermaye yapısı gibi değişkenlerin belirlediği değer olarak tanımlanır.

- İskonto Edilmiş Nakit Akışları Yöntemi: Gelecekteki nakit akışlarının değerlemesi işlemi olup yöntemin temeli paranın zaman değerine dayanmaktadır.

- Yeniden Yapma Değeri Yöntemi: Kurulu bir tesisin yeni baştan inşa edilebilmesi için yapılacak harcamaların toplamı yeniden yapma değerini verecektir.

- Emsal Değeri Yöntemi: Gerçek bedeli bilinmeyen veya bilinemeyen bir varlığın, satılması durumunda benzerlerine göre sahip olacağı değer olarak tanımlanabilir.

- Ekspertiz Değeri Yöntemi: Eksper, bilgi ve uzmanlığı nedeniyle görüşüne başvurulan kişidir. Değer tespitine konu varlığın eksperler tarafından tespit edilmesiyle ulaşılan değerdir.

- Temettü Verimi Yöntemi: Kar dağıtımının hisse senetleri değeri üzerinde etkili olduğu ve hisse senedinin bugünkü değerinin beklenen temettülerin bugünkü değerine eşit olacağı kabul edilmektedir.

- Fiyat/Kazanç Oranı Yöntemi: Bir hisse senedi başına elde edilecek kara karşı, hisse senedine ne kadar ödenmesi gerektiğini gösteren orandır. Bir varlığın değeri, belli bir kriterden hareketle tahmin edilir.

- Fiyat/Nakit Akım Oranı Yöntemi: İşletmelerin uyguladıkları amortisman oranlarının farklı olması nedeniyle, işletme gelirleri yerine nakit akımları yönteminin kullanılmasının daha sağlıklı olacağı düşünülmektedir.

- Piyasa Değeri/Defter Değeri Oranı Yöntemi: Enflasyonun yüksek olduğu dönemlerde işletmelerin açıkladıkları kar rakamlarının işletmenin gerçek kazancını yansıtmadığı endişesi nedeniyle kullanılmaktadır.