Dökülüp giden saçlarımızın yerine yenileri çıkacak mı, bu kadar saç dökülmesi normal mi, yoksa artık doktora gitmenin zamanı geldi mi? Peki kelliğin bir ilacı var mı? Saçlar da aynı insanlar gibi uykuya dalıyor ama uyku süresi uzayınca yerine çıkması gereken saçlar çıkmıyor. Peki bu saçlar nasıl uyandırılır? Saç konusunda yıllardır özel çalışmalar yapan Prof. Dr. Meral Şaşoğlu, 7'den 70'e herkesin problemi olan saç dökülmesiyle ilgili konuştu.



Son dönemde kadın-erkek herkesin en büyük sıkıntısı, dökülen saçlar... Saçlarla ilgili kendi adını verdiği pek çok iksiri bulunan Prof. Dr. Meral Şaşoğlu, saçlar ve saç dökülmesi hakkında merak ettiğimiz tüm soruları yanıtladı.

Saçlarımız neden dökülür?
Saç kökü hücreleri belli periyodlarla üretimini yapar ve daha sonra bir süre dinlenmeye çekilip, üretim yapmadan beklerler. Saçlarımızın iki ile dört yıl arasında süren üretim, üç ay süren dinlenme ve dökülme dönemi vardır. İşte bu üç aylık dönemdeki herhangi bir günde bu saç telleri dökülecektir.

TEST EDEBİLİRSİNİZ!
Saçımızın hangi dönemde olduğunu nasıl anlarız?
En basit test etme metodu, saçı tutup hafifçe çekmektir. Üretim ve büyüme döneminde saç çekildiğinde acı hisseder, direnç karşılaşırız, saç kolayca elimize gelmez. Fakat, hafifçe çekildiğinde saç elimize geliyorsa, bu, dökülme dönemindeki saçtır.

UYKUDAN UYANSIN!
Dinlenme ve uyku döneminin sürekli hale gelmesi nasıl bir probleme yol açar?
Hastalık boyutunda kabul edilen saç dökülmelerinin sorumlusu uyku döneminin gereğinden fazla hatta kesintisiz olarak uzamasıdır. Saç kökü, genetik ve hormonal baskı gibi engelleyici faktörler yüzünden bir türlü uykudan uyanıp üretime geçememektedir. Bunun sonucu olarak saçlar dökülür ancak yerine yeni sağlıklı saçlar yapılamaz. Bazen yenisi yapılmaya çalışılsa da, güçlü uzayabilen sağlıklı saçlar yapılamadığı için, sadece tüy halinde görünen teller ortaya çıkar.

BİRDEN DÖKÜLMEZ
Uyku dönemindeki saçın dökülmesinde hangi faktörler rol oynuyor?
Üç ay süren bu uyku döneminde, saç kökü hücreleri dinlenmeye çekilir. Saç kökü üretimi ve hücre çoğalması durur. Saç kökünü besleyen kılcal damarlarda küçülme ve geri çekilme başlar. Saç üretimi yapılamaz. Mevcut saçlar damardan ayrıldığı için canlılığını sürdüremeyen saç, kökünden ayrılarak dökülür. Sağlıklı bir deride saçın yüzde 90'ı üretim dönemini yaşarken, sadece yüzde 10'u dökülme sürecine girer.

Uyuyan saçlar nasıl uyandırılır?
Öncelikle saçın neden uyku döneminde takılıp kaldığını belirlemek gerekir ki, bunun en güçlü nedeni DHT hormonunun oluşmasıdır. Genetik olarak androjen DHT'ye dönüşmüşse bunun önünü almak gerekir. Kişiye özel tedavi uygulanır; gerekirse bu uygulama ilaç, solüsyon ve hormon takviyeleri ile kombine edilir. Ancak bu tedavi mutlaka doktor tarafından yapılmalıdır. Çünkü bu tedavilerin yan etkileri olabilir. Bu etkiler saçın uyanmasını zorlaştırırken iktidarsızlık gibi ciddi sorunlara bile yol açabilir.

Sağlıklı saç ne kadar uzar?
Normal bir saç günde ortalama 0.35 ile 0.37 milimetre arasında uzar. Bu da ayda yaklaşık 1.5 cm'e denk gelir. Saç derisinin her bir santimetre karesindeki saç kökü sayısı 300 ile 500 arasında değişir ve bu da toplamda yaklaşık olarak 100 bin saç kökü demektir. Sağlıklı insanlarda toplam saç kılı sayısının en az yüzde 90'ı üretim dönemindeki saçlardan, en fazla yüzde 10'u da dökülme dönemine girdiği halde başımızda kalan saçlardan oluşur.

Sizin anlattıklarınıza göre dökülen saçlarımız aslında daha önceden kökünden ayrılmış mı oluyor?
Evet. Bugün dökülen saçlarımız aslında 3 ay önce saç kökünden ayrıldığı halde bugüne kadar başımızda kalmış saç telleridir. Bu aynı, sarardığı ve cansızlaştığı halde hâlâ dallarda kalabilen yapraklara benzetilebilir. Bu sararan yapraklar nasıl ki, tekrar yeşeremez ve mutlaka dökülürlerse, uyku dönemine giren saçlarımız da mutlaka dökülür. Ancak önemli olan bu dökülen saçların yerine sağlıklı yeni saç tellerinin gelebilmesidir. Yerine yeni ve sağlıklı saç telleri gelemiyorsa 'Saç Dökülmesi Problemi'nden söz edilir.

Saç dökülmesinde tehlike çanları ne zaman çalmaya başlar?
Hastalık boyutundaki saç dökülmesi durumunda üretim fazı, normal süresi olan 2-4 yıl değil, 5-6 ay gibi kısa sürelerle kısıtlı kalır ya da hiç oluşamaz. Ancak buna karşılık dinlenme fazı, normal süresi olan üç aydan çok daha uzun, aylar ya da yıllar sürer ve hatta hiç sonlanmaz. Böylece dökülen saçın yerine yenisi yapılamaz ve saç derisinde cansız tüylerden oluşan boş alanlar meydana gelir. Hatta ilerleyen dönemde kellik tablosu ortaya çıkabilir.



Androjen hormonu vücutta kıllanmaya neden olurken, saç dökülmesini nasıl tetikliyor?
Androjenin bir türü olan testosteron hormonu, genetik yatkınlığı olan kişilerin saç köklerindeki bazı enzimler vasıtasıyla DHT hormonuna dönüşüyor. DHT, saç kökünde saç üretimini engeller ve saç kökü hücreleri uyku fazına girer. Uyku fazındaki saç kökü hücresinde ve çevresinde damarsal büyüme faktörü (VEGF) azalır. Bunun sonucu olarak saç kökü, kendisini besleyen kılcal damarlardan da uzaklaşır ve yeterli derecede beslenemiz. Böylece, ilerleyen zamanda, dökülen saçların yerine yenileri üretilemez ve kellik meydana gelir.

SORUMLU ERKEKLİK HORMONU DEĞİL!
Bu durumda, saçı dökülen erkek ya da kadınlarda androjen hormonunun diğer kadın ve erkeklerden daha fazla olduğunu söylemek mümkün mü?
Böyle bir durum söz konusu değildir. Erkek tipi saç dökülmeleri, androjen düzeyinin yüksekliğinden kaynaklanmıyor. Normal düzeyde androjenlere sahip kadın ve erkeklerde de saç dökülmesi ortaya çıkabiliyor. Çünkü esas olan ne kadar olursa olsun mevcut androjene karşı saç kökünün genetik hassasiyetidir.

AİLENİZDEKİ KELLİK SİZİN İÇİN ÇOK ÖNEMLİ
Androjen neden herkeste aynı etkiye yol açmıyor?
Burada genetik yatkınlık büyük önem taşıyor. Genetik yatkınlığı olan kişilerin saç köklerinin androjen hormonuna karşı olan hassasiyetleri, erkek tipi saç dökülmelerine neden oluyor. Genetik yatkınlığı olmayanlarda ise androjenlerin mevcudiyeti saç dökülmesine yol açmıyor. Örneğin; saçları normalden çok olan erkeklerde, genetik yatkınlık söz konusu olmadığından mevcut androjen hormonlarına rağmen dökülmelere rastlanmıyor. Anne ve babasında kellik olanlar ise bu konuda büyük bir risk altında sayılıyor. Hayat boyu bu problemle karşı karşıya kalıyor.

En sık karşılaşılan saç dökülmesi tipi hangisidir?
En sık karşılaşılan saç dökme şekli; erkek tipi saç dökülmesidir. Tüm saç dökülme problemlerinin yüzde 95'ini oluşturduğu düşünülürse, saç dökülmesi denince erkek tipi saç dökülmesi akla gelir.

Erkek tipi saç dökülmeleri sadece erkeklerde mi görülür, toplumda yaygınlığı nasıldır?
Erkeklik hormonunun etkisiyle ortaya çıktığı için erkeklerde görülmekle birlikte kadınlarda da görülür. Çünkü kadınlarda da erkeklik hormonu bulunur. Tüm nüfusun yaklaşık yüzde 55'inde görülmektedir. Yani, kadın veya erkek, her iki kişiden biri erkek tipi saç dökülmesine maruz kalmaktadır.