Kalıtım Nedir (Genetik), Genetik Yapı Hakkında Bilgiler

Hücrelerin içinde kromozom denilen küçük parçacıklar var­dır. Bunlar hücrenin çekirdeğinde toplu durumda adeta bir yumak şeklinde bulu­nurlar. Günümüzde «Genetik İlmi» bu kromozomları ayırabilmekte, resimle­rini çekerek haritasını yapıp sınıflayabilmektedir.

İşte bu kromozom­lar birer «özellik arşivi»dir ve soydan, babadan, anadan çocuğa ge­çerek onun özelliklerini oluştururlar.

Bu özellikler kromozomların çe­şitli yerlerine yerleşmiştir. Kuşaktan kuşağa geçişleri, araş­tırıcı Morgan'ın, Drozofila denen küçük sineklerde ve Mendel'in bezelyelerde ortaya koyduk­ları yasalara göre olmaktadır. Bu arada bir noktayı daha belirtelim:

Bu özellikler bir­birlerine göre üstün (dominan) ya da üstün değil (resesif) olarak değerlen­dirilmektedir. Sözgelişi: Koyu renk gözün, açık renk göze, düz saçın kıvırcık saça üstün­lüğü gibi.

Büyük kulak, geniş burun, kalkık burun, etli dudak «egemen» özellikler buna karşılık kısa kirpik, dar burun, küçük kulak, vb. gibi özellikler de «egemen­lik altına giren» özelliklerdir.

Bu özelliklerin nesillere geçişi daha önce de belirt­tiğimiz gibi, Mendel yasalarına göre olur ve bu nedenle çocuk anne babada görül­meyen bir özelliği, büyükbaba ya da büyükannesinden alabilir. Ayrıca, unutulma­malıdır ki, dış etkenler de bazen bu özelliklerde değişimler yapabilir; bu neden­lerle, soyda görülmeyen bir özellik, durup dururken ortaya çıkabilir.

Kötü özel­likler ve hastalıklar da genlerden çocuklara geçebilmektedir. Göz bozukluğu, şeker hastalığı, akıl hastalık­ları vb. gibi. Genlerin kuşaklarda özellik oluşturma du­rumu, en iyi şekilde tek yumurta ikizlerini örnek göstererek kanıtlanabilir. Çünkü tek yumurta ikizle­ri yalnız görünüş olarak değil, akıl, zekâ ve davranış yönünden de birbir­lerine çok benzerler.

İnsan hücresinde gen yüklü 46 adet kromozom vardır. Döllen­me ve cinsiyet belirlenmesi konusunda anlatıldığı gibi, anne yumurta­sında 23, erkek tohum hücresinde de 23 kromozom vardır. Çünkü bunlar daha önce özel olarak bölü­nerek yarı kromozomlarını terketmişlerdir. Böylece, döllenmiş yumurtada 46 kromozom biraraya gel­miş olur.