Duyusal yoksunluk ve davranışsal etkileri:
İnsan, büyük ölçüde duyularına bağlıdır. Duyuları yolu ile aldığı bilgi onun dünyasını oluşturur. Duyum çeşitlerinden birisinin eksikliği, geri kalan tümünün fonksiyon ve bütünleşmesini değiştirir. Belli bir duyusal girdi eksik olduğunda, geriye kalan duyulardan kazanılmış olan deneyim farklı yapıdadır. İşitme engeli, davranışı değişik şekillerde etkiler.

Duyusal yoksunluk algısal azalmaya yol açar.
Görmeyi kılavuz duyu olarak kullanan işitme engelli çocuk, çevresinde görsel olarak kontrol edemediği değişiklikleri ürkütücü deneyimler sonunda öğrenir.
İşitme engelli çocuk için, titreşimler, duyumsal sinyal olmaya başlar. Çocuk, titreşimleri hissettiği zaman, olan biteni anlamak için araştırır.
Lisan ve lisan gelişimi:

Lisan, düşüncelerimizi ifade etmede, bireylerle sözel olarak iletişim kurmada kullanılan bir araçtır. Lisan, doğal olarak işitme duyusu ile öğrenilir. Çocuğun lisanı, işittiği konuşma seslerini dinlemesi ve taklit etmesi ile gelişir.
işitme engelli çocuk için çevresindeki objeler ve bireyler sadece görüntü olarak vardır.
İşitme engelli bebeklerin, yaşamın ilk aylarında kendiliğinden çıkardıkları sesler, yaklaşık 9 ay civarında sona erer.
İşitme engelli çocukların çoğunluğu işitme cihazı kullanmak kaydı ile, konuşarak iletişim kurma yönünde eğitilmektedir. İşitme engelli çocuğun ne kadar konuşma öğrenebileceği verilen eğitimin özellikleri ile beraber bazı faktörlere bağlıdır. Bunlar;

Ne kadar duyabildiği,
Net olarak duyup duymadığı,
Çevresindeki yetişkinlerle kurduğu iletişimin anlaşılabilir nitelikte olmasıdır.
İşitme engelli çocuğun kelime kullanmayı öğrenmesi bir hayli zaman alabilir.
İşitme engelli çocuğun konuşması yabancılar tarafından kolay anlaşılamayabilir.
İşitme engelli çocuğun lisanı kullanmanın yanında anlamada da güçlükleri olabilir. Çocuk duyduğu konuşmaları yorumlamada zorlanabilir.
İşitme engelli çocuklar, yazı yazarken kelime atlama veya kelimeleri yanlış yazma hatalarını sıklıkla yapabilirler.
Zamir, takı ve sıfatların kullanımında hata yapabilirler.


Zihinsel gelişim



Zihinsel gelişim, çevremizle etkileşimimizi ve dünyamızı anlamayı sağlayan bilginin edinilip kullanılmasına y. m eden tüm süreçleri içerir.
İşitme engelli çocuk, normal yaşıtlarına göre lisanı kullanamadığı için zihinsel gelişiminde gerilikler gösterebilir.
İşitme engelli çocuğun açık ve anlaşılır konuşmaya sahip olmaması; düşüncelerini ifade etmesine ve başkalarının düşüncelerini anlamasına engel oluşturmaktadır.
İşitme engelli çocukların sözel ifade kullanmadan kuracakları iletişim zihinsel gelişimleri üzerinde etkili olacaktır.
İşitme engelli çocukların zihinsel becerilerdeki gecikmeleri, eğitim ve yaşantı eksikliğinden kaynaklanmaktadır. Bu çocuklara yeteri kadar uyarıcı verilemediğinden öğrendiklerini pekiştirip davranış haline geçiremeyebilirler.
Normal işiten ve işitme engelli çocuklar arasındaki zihinsel yeteneklerini kullanma yönündeki farklılık;

İşitme engelli çocukların lisanı yeterince kullanamamalarına, Çevrelerini tam olarak değerlendirememelerine, Her iki grup arasındaki eğitim sistemi farklılıklarına bağlanabilir.



Duygusal gelişim:

Duygusal gelişim çocuk için çok önemlidir. Sağlıklı duygusal gelişim için, çocuk ve ona yöneltilen davranışlar arasında bir denge olmalıdır.
İşitme engelli çocukların ailelerinin gösterdiği aşırı koruyucu tutum, çocukların kendi başlarına hareket etme yeteneğini kısıtlar.
İşitme engelli çocuklar isteklerini, duygu ve düşüncelerini ifade edemedikleri zaman aşırı huysuz, sinirli ya da saldırgan olabilirler.
Çocuk bu davranışı hangi durumlarda gösterir?

Herhangi bir sebeple engellendiğinde,
Üzerine çok fazla gidildiğinde,
Yapmak istemediği ya da başarılı olmadığı durumlarla karşılaştığında. Bu gibi durumlarda;
Çocuğun bu davranışına sebep olan durumun ortadan kaldırılması,
Çocuğun dikkatinin başka yöne çekilmesi etkili olacaktır.


İşitme engelli çocuğu sosyal çevre ile ilişki içine sokmak, insanlarla iletişim kurmasını desteklemek bu tip davranışların azalmasını sağlayacaktır. İşitme engelli çocuğun öğrenme becerisini güdülemek için uygun ödül seçilmeli ve kullanılmalıdır.



İşitme engelli çocuğun dikkatini yöneltmesi için uyarıcının çocuğun görme alanı içerisinde olması gerekir.

İşitme engelli çocuklar, sözel ipuçlarını işitme duyuranını kullanarak değerlendiremezler.

Motor gelişim:

İşitme engelli çocuklar, başını tutma, oturma, emekleme ve yürüme gibi motor becerileri kazanılmasında normal işiten çocukların gelişim aşamalarını izler. Bu çocuklarda geri geri yürüme, ip üzerinden atlama ve bunun gibi genel vücut koordinasyonunun sağlanması ve dengeyi gerektiren hareketlerle, düğme iliklemek gibi görsel motor koordinasyonu gerektiren bazı becerilerde güçlük gözlenebilmektedir.

Normal çocuklara kıyasla ortaya çıkan bu güçlüklerin nedenleri;

İşitme engelli çocukların denge ve merkezi sinir sistemi yönünden hasarlı olma şanslarının daha fazla olması (geçirilen hastalıklara bağlı olarak),
Bir hareketin izlenmesi ve yerine getirilmesi ile ilgili sözel ifadeleri işitme duyularını kullanarak algılayamamaları,
İşitme ile ilgili ipuçlarını değerlendirmekten yoksun olmaları,
Aileleri tarafından aşırı korunmalarına bağlı olarak motor performansları yeteri kadar geliştirememelerinden kaynaklanabilir.


Sosyal gelişim:

Çocuklar büyüdükçe diğer insanlarla karşılaşır ve onlarla olumlu ilişkiler kurarlar. Bu durum, sosyal gelişimin kaçınılmaz ve devamlı bir kuralıdır.
İşitme engeli karşılıklı iletişim kurma ile ilgili pek çok problemi ortaya çıkarır.
İşitme engelli çocuklar iletişimlerindeki güçlüklerden dolayı genellikle tek başlarına oynamayı tercih ederler.
İşitme engelli çocuklar; Daha az mutlu, * Daha az yumuşak başlı, Çevreleri ile ilgilenmelerine rağmen daha az yaratıcıdırlar.

İşitme engelli çocuklar normal işiten yaşıtları kadar sosyal olgunluk kazanamamaktadırlar.
Çocuğun işitme engelinden başka özrü yoksa kendini kabul etmesi daha kolay olmaktadır.
Çocuğun aile bireyleri ile gireceği olumlu iletişim de kendini kabul etmesinde etkilidir.
İşitme engelli çocukları toplum içinden ayrı tutmak yerine, onları topluma kabul ettirmek ve performansları ölçüsünde toplum içine katmaya çalışmak gerekmektedir.