Divan Edebiyatında Aruz Ölcüsü

Divan Edebiyatında Aruz Ölcüsü

Divan şiirinin ölçüsü "aruz"dur. Aruz’da açık ve kapalı heceler çeşitli kalıplarda, kendilerine özgü bir düzen içinde sıralanır. Şairler eserlerini yazarken seçtikleri kalıba mutlaka uymak zorundadır. Aruz, esas olarak hecelerin uzunluğu kısalığı temeline dayanan şiir ölçüsüdür. İlk kez Arap dilcisi İmam Halil bin Ahmed tarafından kullanıldı. Türklerin İslamiyet’i kabul etmelerinden sonra medrese kültürü ile yetişen şairlerin Farsça’yı edebiyat dili olarak benimsemeleri, aruzun Türk edebiyatına da girmesini sağladı.

Aruzda heceler uzun ve kısa olarak ikiye ayrılır. Uzun heceler çizgi (-), kısa heceler nokta (.) ile gösterilir. Uzun ve kısa heceler çeşitli biçimlerde yan yana gelerek kalıpları oluşturur. Bu kalıplar yan yana geliş biçimlerine göre, fâilâtün, fâilün, mefâilün ve benzeri değişik adlarla anılır. Aruz ölçüsüyle şiir yazmak için sözcükleri bu kalıplara uydurmak gerekir. Aruzda sözcükleri ses özelliklerini bozmadan kullanmak her zaman olanaklı değildir. Bu yüzden heceleri kimi zaman uzun, kimi zaman da kısa okuma gerekir. Sık rastlanan bu iki duruma imale (uzun okuma) ve zihaf (kısa okuma) adı verilir. Zihaf, aruzda kusur sayılır.

Aruz ölçüsünde hece ölçüsündeki gibi duraklar yoktur. Dizelerdeki hece sayıları eşit olmayabilir. Dize sonlarındaki heceler kısa da olsa uzun kabul edilir. Aruzda bir sözcük sessiz biter, ondan sonra gelen sözcük sesli harfle başlarsa, bu sesli harf birinci sözcüğün sonundaki sessiz harfi kendisine çeker. Böylece birinci sözcüğün sonundaki sesiz harfle biten uzun hece kısa hece durumuna gelir. Bu duruma da vasl yani ulama denir.

Benzer Konular
	Konu Başlığı	Başlatan	Yanıtlar	Görüntü	Son Mesaj
	Tanzimat Öncesi Türk Edebiyatında Şair Ve Yazarlar. Edebiyat	Honey_Face	0	890	Kasım 30, 2012, 06:13:59 ÖS Gönderen : Honey_Face
	Türk Edebiyatında Edebî Akımlar. Edebiyat	Honey_Face	0	968	Kasım 30, 2012, 06:24:19 ÖS Gönderen : Honey_Face
	Divan Edebiyatında Düz Yazı - Nesir. Edebiyat	Honey_Face	0	755	Aralık 17, 2012, 02:58:55 ÖS Gönderen : Honey_Face
	Aruz Edebiyat	Asortik Hatun	0	875	Aralık 31, 2012, 01:11:11 ÖS Gönderen : Asortik Hatun
	Divan Edebiyatında Aşk Anlayışı Edebiyat	Asortik Hatun	0	894	Aralık 31, 2012, 01:23:46 ÖS Gönderen : Asortik Hatun