Divan Edebiyatında Düz Yazı

Divan şiire ağırlık veren bir edebiyattır. Düzyazı ancak bilimsel çalışmalarda tarihlerde kimi sanatsal metinlerde ve gezi türü eserlerde kullanılmıştır. Divan edebiyatında üç tür düzyazı biçimi vardır. Yalın düzyazı süslü düzyazı ve orta düzyazı. Yalın düzyazıda halkın konuştuğu dil kullanılmış halk kitapları halk öyküleri Kur’an tefsirleri hadis açıklamaları bu türde yazılmış eserlerdir.

Süslü düzyazıda (nesirde) hüner ve marifet göstermek amaçlanmıştır. Bu türe genellikle medrese öğrenimi görmüş Osmanlıcayı iyi bilen yazarlar yönelmiştir. Çok uzun cümlelerin bol söz ve anlam oyunlarının göze çarptığı bu türün en belirgin örneklerini Veysi ve Nergisi vermiştir. Süslü düzyazıda çok ürün verilmiş bir alan da tezkire’dir. Bu türün ilk örneğini 16. yüzyılda Âşık Çelebi yazmış ve tezkire geleneği 19. yüzyılda Fatih Efendi’ye gelene kadar sürmüştür.

Orta düzyazı (nesir) ise divan edebiyatının hemen hemen bütün klasik yazarlarının yazdığı bir türdür. Belirgin özellikleri söz ve anlam oyunlarından hüner ve marifet göstermekten kaçınılmış ve içeriğin ön planda tutulmuş olmasıdır. Özellikle tarih gezi coğrafya ve din kitapları bu türde (orta nesirle) yazılmıştır.

Divan Edebiyatı’nda düzyazılar yazılış amacı ve dil tutumu dikkate alınarak üçe ayrılır:

1. Sanatlı(süslü) Düzyazı: Söz ustalığı göstermek amacıyla yazılır. Sinan Paşa’nın Tazarru’at adlı eseri bu türün en tanınmış örneğidir. Sanatlı düzyazıya inşa denir

2. Orta Düzyazı: Yer yer ağır ve süslü yer yer sade bir dille yazılan düzyazılardır. Genellikle tarih kitaplarında bu düzyazı türü görülür. Osmanlılar zamanında tarihçilik’vakanüvis’ adı altında yürütülen bir tür memurluktu. Sarayda görevlendirilen vakanüvisler önemli önemsiz her olayı günü gününe notlar halinde yazarlardı. Bu eserler olay anlatımına dayalı olduğundan bilimsel tarih anlayışıyla bağdaşmaz. Divan döneminin başlıca tarihçileri arasında Aşıkpaşazade Ali Ebülgazi Bahadır HanNaima Peçevi Mütercim Asım sayılabilir.

3. Sade Düzyazı: Dil ve anlatım ustalığının değil ele alınan konunun önem taşıdığı düzyazı türüdür. Bu anlayış nedeniyle sade düzyazılarda ustaca söz söyleme çabası görülmez; dil açık yalın doğaldır. Bu düzyazı türünü kullananlardan başlıcaları şunlardır: Mercimek Ahmet Katip Çelebi Evliya Çelebi (Eseri Seyahatname).

Din Dışı Yazı Türleri: Tezkire Tarih Seyahatnâme Sefaretnâme Siyasetnâme Münazara Münşeat

*
Alıntı

Benzer Konular
	Konu Başlığı	Başlatan	Yanıtlar	Görüntü	Son Mesaj
	Divan Edebiyatında Aruz Ölcüsü Edebiyat	Musty*	1	1227	Nisan 18, 2010, 11:03:29 ÖS Gönderen : Hephaestus
	Divan Edebiyatında Düz Yazı Biçimleri Edebiyat	Musty*	1	1701	Nisan 18, 2010, 11:03:18 ÖS Gönderen : Hephaestus
	Türk Edebiyatında Nesir Edebiyat	FeMoX	2	1500	Nisan 18, 2010, 10:51:06 ÖS Gönderen : Hephaestus
	Güneşe Yazı Yazılmaz, Yazılan Yazı Ise Bozulmaz... Hayata Dair.	Mavi_Kiyamet	3	1963	Nisan 19, 2014, 10:56:03 ÖS Gönderen : birolak
	Divan Edebiyatında Aşk Anlayışı Edebiyat	Asortik Hatun	0	790	Aralık 31, 2012, 01:23:46 ÖS Gönderen : Asortik Hatun