ÜNİTE 6 ÇALIŞMA SERMAYESİ YÖNTEMLERİ

Çalışma Sermayesi: (İşletme sermayesi) Üretime yalnızca bir defa katılıp, üretim sırasında tükenerek veya şekil değiştirerek mamül haline gelen ve mamüllerin satılmasıyla işletmeye para olarak geri dönen varlıklardır. Bir tesisin faaliyete başlayabilmesi ve işletme faaliyetlerini sürdürebilmesi için kullanılan, kısa sürede paraya dönüşebilen varlıklar ve bu amaçla yapılan harcamalardır.

Çalışma Sermayesi Kalemleri;
Hazır değerler
Menkul Kıymetler
Stoklar
Gelecek aylara ait giderler ve gelir tahakkukları
Ticari ve diğer alacaklar
Çalışma Sermayesi Yönteminin Önemi: İşletmenin tam kapasiteyle çalışmasını, Üretimin kesintisiz devam edebilmesini, İş hacminin genişletilebilmesini, Yükümlülüklerinin karşılanamama riskinin azalmasını, Borçların zamanında ödenmesini, Kredi değerliliğinin artmasını, Olağanüstü durumların mali durumu olumsuz etkilememesini, Faaliyetlerin karlı ve verimli şekilde yürütülmesini sağlamasından kaynaklanır.

Brüt Çalışma Sermayesi: Dönen varlıklar toplamıdır.

Net Çalışma Sermayesi: Dönen varlıklardan kısa vadeli yabancı kaynakları çıkartıldıktan sonra kalan kısımdır. Dönen Varlıklar Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar


Çalışma Sermayesi Açığı (Negatif net çalışma sermayesi):Kısa vadeli yabancı kaynakların dönen varlıklardan fazla olmasına denir.

Likidite: Bir varlığın istenildiği zaman gerçek değerinden nakde dönüştürülme özelliğidir.


Çalışma Sermayesinin Özellikleri:
Unsurları bölünebilir.
Unsurları kısa vadeli ve likittir.
unsurları hareketliliği fazladır ve unsurlar birbirleriyle ilişkilidir.(Nakit stoğa dönüşebilir)
Kararları kısa zamanda revize edilebilir.
Çalışma sermayesine yapılan yatırımların işletmenin risk derecesine etkisi sınırlıdır.

Çalışma Sermayesi Çeşitleri
1.Sürekli Çalışma Sermayesi: İşletme faaliyetlerinin en üst düzeyde bulunması halinde faaliyetlerin aksamadan yürütülmesine olanak sağlayan minimum dönen varlıklar toplamıdır.

2.Değişken (geçici) Çalışma Sermayesi: İşletmelerin mevsimlik ve deresel dalgalanmalar sonucu sürekli çalışma sermayesinden ayrı olarak ihtiyaç duydukları çalışma sermayesidir.

3.Olağanüstü Çalışma Sermayesi: İşletmelerin yangın, grev, savaş gibi olağanüstü durumlarda güçlükleri kısmen gidermek için bulundurdukları çalışma sermayesidir.

Çalışma Sermayesinin Yetersizliğini Gidermek için Alınacak Tedbirler;
1. Uzun süreli kaynak sağlamak
2. Yeni krediler bulmak
3. Satış fiyatlarını yeniden ayarlamak
4. Alacak ve stok devir hızını arttırmak
5. Üretim kapasitesini etkilemeyecek biçimde duran varlıkları azaltmak
6. Kısa vadeli borçları konsolide etmek(ertelenmesi)
7. Ödenmiş sermayeyi arttırmak

* Çalışma sermayesinin gereğinden fazla olması ise likiditeyi arttırıp riski azaltır, ancak karlılığı düşürür. Bu durumun göstergeleri;
Dönen varlıkların gereğinden fazla olması
Kısa vadeli borçların az ya da hiç olmaması
Stokların ihtiyaçtan fazla olması
Müşterilere tanınan kredilerin artması, vadelerin uzaması,
Paraya dönüştürülen varlıklara(menkul kıymet) yatırımın arttırılmasıdır.

ÇALIŞMA SERMAYESİNE YATIRIM POLİTİKALARI

1.Atılgan Çalışma Sermayesi Politikası: Dönen varlıklara daha az yatırım yapılarak likiditenin (çalışma sermayesinin) düşük tutulması ve risk düzeyinin artırılarak varlıkların oluşturulmasıdır. Bu politikada beklenen gelir de risk de yüksektir.

2.İhtiyatlı Çalışma Sermayesi Politikası: Dönen varlıklara daha fazla yatırım yapılarak likiditenin yüksek tutulup, risk düzeyinin düşürülerek varlıkların oluşturulmasıdır. Bu politikada nakit, alacaklar ve stoklar fazladır.

3.Normal(orta) Çalışma Sermayesi Politikası: İki aşırı politikanın arasında yer alır.

ÇALIŞMA SERMMAYESİNÜN FİNANSMANI
Finansmanın temel ilkesi dönen varlıkların kısa vadeli kaynaklarla, duran varlıkların ise uzun vadeli kaynaklar ve özkaynaklarla karşılanmasıdır. Aksi takdirde işletmenin riski artar.

* 1.Dengeli Finanslama Strateji: Duran varlıklarla çalışma sermayesinin süreklilik (sabitlik) gösteren kısmının uzun vadeli kaynaklarla, çalışma sermayesinin dalgalanma gösteren kısmının(değişen çalışma sermayesi) ise kısa vadeli kaynaklarla finanse edilmesidir.
Bu alternatifte;
a) Likidite riski düşüktür (Borçların ödenmeme riski)
b) Kaynak maliyeti yüksektir.
c) Karlılık düşüktür.

* 2.İhtiyatlı finanslama Stratejisi; İşletmenin sahip olduğu tüm varlıklarının uzun vadeli kaynaklarla finanse edilmesidir. Amaç; riski en düşük düzeyde tutmaktır. Ancak uzun süreli kaynakların maliyeti yüksek olduğu için karlılık da çok düşüktür.

* 3.Atılgan (Atak) finanslama Stratejisi; Duran varlıkların uzun vadeli kaynaklarla dönen varlıkların kısa vadeli kaynaklara finanse edilmesidir. Riski oldukça fazladır. Ancak kısa vadeli kaynak maliyeti düşük olduğundan dolayı özkaynak verimliliği yüksektir.

Çalışma Sermayesinin Yetersizliğine Yol Açan Nedenler;
1. Zarar etmesi ve Olağandışı olaylar nedeniyle harcamaların artması
2. Yanlış kar dağıtım politikası ve Maddi duran varlık alınması
3. Sermayenin azaltılması. Uzun vadeli borçların ödenmesi
4. Menkul değerlerin değerlerinin düşmesi. Alacakların vadesinde tahsil edilememesi.
5. Senet ve stokların düşük değerlerle satılması
6. Girdi fiyatlarının yükselmesi. İş hacminin genişlemesi


NOTLAR
İşletmenin üretim yapabilmek için hammaddelere, kesintisiz bir satış için stoklara, günlük giderlerini karşılayabilmek için nakit değerlere ve müşterileri finanse etmek için alacaklara kaynak ayırması gerektiği için yapılan kısa süreli yatırımlara Çalışma Sermayesi denir.

İhtiyatlı finanslama stratejisinin kullanılmasında; işletmenin riskini azaltırken özsermayenin karlılık oranının düşmesine neden olmaktadır.

Çalışma sermayesinin geçici kısmının kısa süreli finansman kaynaklarıyla finanse edildiği çalışma sermayesi finansmanı yaklaşımına Dengeli Yaklaşım denir.

Çalışma sermayesinin en üst düzeyde tutulduğu çalışma sermayesi yatırım politikası İhtiyatlı Politikadır.

Nakit Yönetimin Temel Amacı; Likidite ile işletmelerin uzun vadeli karlılığı arasında denge kurmaktır.

ÜNİTE: 7 NAKİT VE NAKİT BENZERLERİ YÖNTEMİ

Nakit ve benzeri varlıkların yönetiminin temel amacı, işletmenin nakit açığı vermesi durumunda bunu karşılamak, fazla vermesi halinde ise bunu çeşitli finansal varlıklarda değerlendirmektir.

HAZIR DEĞERLER:
Nakit olarak kasada veya bankada bulunan varlıklar ile normal koşullarda en fazla bir yıl veya normal faaliyet dönemi içinde paraya çevrilen veya tüketilen varlıklardır.
Bunlar;
Kasa
Alınan Çekler(Ciro edilmemiş, tahsil için bankaya verilmemiş)
Bankalar
Diğer Hazır Değerler (Damga, posta pulu, vadesi gelmiş tahvil kuponu v.b) yer alır.

* MENKUL KIYMETLER:
Ortaklık veya alacaklılık hakkı sağlayan, belli bir meblağı temsil eden, yatırım aracı olarak kullanılan, dönemsel getiri sağlayan, misli nitelikli seri halinde çıkarılan, ibareleri aynı olan kıymetli evraktır.
Bunlar;
Hisse senetleri
Özel kesim tahvil, senet ve bonoları
Kamu kesimi tahvil, senet ve bonoları
Diğer menkul kıymetler (Repo, finansman bonosu, katılma belgeleri, mevduat sertifikaları, varlığa dayalı menkul kıymet, yatırım fonları v.b) yer alır.

NAKİT YÖNETİMİ:
Temel amacı; likitide ile işletmenin uzun vadeli karlılığı arasında denge kurmaktır
Nakit yetersizliği işletmenin yükümlülüklerinin yerine getirilememesi(borçların ödenememesi) riskini arttırırken gereğinden fazla nakit ise karlılığı olumsuz etkiler.

İşletmelerde Nakit Bulundurma Amaçları;
1) İşlem Amacı: Günlük olağan faaliyetlerin sürdürülmesi amacıyla elde bulundurulan paradır. Stok alımı, vergiler, ücretler, kar payı, faiz ödemeleri gibi
2) Tedbir (ihtiyat) Amacı: Beklenmeyen, olağanüstü harcamaları karşılamak için elde tutulan paradır.
3) Spekülasyon Amacı: Gelecekle ilgili beklentiler doğrultusunda fiyat, faiz ya da döviz kurundaki değişmelerden gelir elde etme amacıyla elde tutulan paradır.

NAKİT BENZERİ VARLIKLARIN YÖNETİMİ
Nakit benzeri varlıklar; gelir elde etmek amacıyla kısa süreli geçici olarak yapılan menkul kıymet yatırımlarıdır. Dikkate alınacak faktörler; Vade, Risk, Likidite, Vergilendirme, Getiri

Hisse Senetleri: Anonim ortaklıkların ihraç ettikleri, ortaklığın sermaye payına temsil eden kıymetli evrak niteliğindeki menkul kıymettir.
Hazine Bonosu: Hazine tarafından vadesi 1 yıldan kısa süreli olarak çıkarılan ve ıskontolu fiyattan işlem gören borçlanma senetleridir. Üzerindeki yazılı olan değeri vade tarihindeki değerdir.
Tahvil: Devletin 1 yıldan daha fazla vadeyle ödünç para bulmak amacıyla itibari kıymetleri eşit ibareleri aynı olmak üzere çıkardıkları borç senetleridir.
Repo: Herhangi bir sabit getiri menkul kıymetin belli bir süre sonunda önceden tesbit edilmiş şartlarda geri alma taahhüdünde bulunarak satılmasıdır. Geri satmak üzere satın alınmasına ise ters repo denir. Repo getirisi basit faizle hesaplanır.
Yatırım Fonu: Halkın katılma belgeleri karşılığında toplanan paralarla belge sahipleri hesabına riskin dağıtılması ilkesi ve inançlı mülkiyet esaslarına göre sermaye piyasası araçları ile kıymetli maden portföyü işletmek üzere kurulan mal varlığıdır.
Önemli Notlar:
Anonim ortaklıkların çıkaracakları tahvillerde vade en az 2 yıl olmalıdır. Bono piyasası likit bir piyasadır. İstenildiği zaman alınıp satılabilir. Hazine bonolarının ve devlet tahvillerinin ödenmeme riski yoktur. Bunların taşıdığı en önemli risk faiz oranı değişim riskidir. Faiz oranları yükseldiğinde bono ve tahvil değeri düşer. Faiz oranları yükselme dönemlerinde kısa vadeli olanlara, faiz oranları düşme eğilimi olduğunda ise uzun vadeli olanlara yatırım yapmak gerekir. Hazine bonoları uzun vadeli ihraç edilir. Hazine bonoları üzerinde yazılı olan nominal değer vade tarihindeki fiyatıdır. Hazine bonoları fiyatı basit iç iskontoyla bulunur.

İşletmeler Stok Devir Hızının düştüğü dönemlerde daha fazla nakit bulundurmak isterler.

Konsolidasyon: Vadesi gelen borcun daha uzun vadeye uzatılması işlemine denir.

Sistematik Riskler: 1)Enflasyon Riski 2)Faiz Riski 3)Satın alma Gücü değişimi Riski 4)Pazar (piyasa) Riski