Sayı sistemleri ve bunların eski uygarlıklardan günümüze gelen gelişimleri ışığında kozmolojide döngüler ile ilgili ilginç bilgiler edinmek için yazımızı okuyabilirsiniz...


Siklüs sözcüğü eski Grekçe'de "Kiklüs"den türemiştir ve bir devinim, devre, döngü anlamına gelir. Siklüsler gerek zaman, gerekse de mekan ölçümlerinde kullanılır ve siklüslerde zaman ve mekan birleşmektedir. Örneğin bir yörünge belirli bir zaman içerisinde gerçekleşir ve daire çizerek belirli bir mekanı işgal eder. Bir derece ve orantı da yaratır, dolayısıyla izafiyetle ilgisi vardır. Kozmik siklüslerle ilgili doktrinler kadim uygarlıklarda oldukça yaygındır. Bu tradisyonlarda bazen o kadar muazzam sayıların oynadıkları görülür ki, şaşmamak elde değildir. Ancak incelendiği zaman, çok ilginç bazı noktalar ve ortak paydalar ortaya çıkmaktadır. Ayrıca, mekan ve zamanın hesaplanmasında kullanılan ölçüm birimlerinin garip bir şekilde son bilimsel bulgularda elde edilen değerlere uyum sağladığı görülmektedir.


M.Ö. 3200 yılları civarında, Mezopotamya'da iki ayrı sayı sisteminin geliştiğini görüyoruz. Bunlardan birisi günümüzde kullanılan ondalık sistemidir ve diğeri 60 rakamına dayanan seksajismal sistemidir. Sümerler'in "sos" dedikleri bu 60'lık birim bütün zaman ve mekan hesaplarında kullanılmaktaydı ve onları bir uyum içersinde birbirine bağlıyordu. Bu yüzden, bir daire 360 (6 x 60) dereceye bölünüyordu. Takvim 360 gün olarak gösteriliyordu (örneğin eski Mısır'da her yıl 5 kutsal bayramı kutlanıyordu ve bunlar yılın diğer 360 gününden ayrı tutuluyordu), gün 24 saate bölünüyordu ve her saat 60 dakika ve her dakika 60 saniyeye bölünüyordu. Aynı şeklide mekan, mesafe ölçen birimlerinin de seksajismal oluşu ilginçtir ve evren konusunda derin bir bilgi saklamaktadır. Bütün bu ölçü birimleri kadimlerden bize miras kalmıştır.


Önemli bir seksajismal sayı da ekinoksların gerilemesinden ortaya çıkan burç çağlarının yıl süresidir. Platonik yıl da denilen bu sayı 2160'dır (6 x 360) (veya 6 x 6 x 6 x 10). Grek filozofu, Heraklitus (M.Ö. 535-475), her 10,800 yılda dünyanın bir tufan geçirdiğini iddia etmişti, bu sayıya nasıl ulaştığı meçhuldür, ancak 10,800 sayısı da burç çağlarına da bölünebilir (5 x 2160). M.Ö. 280 yılında kayıp Mezopotamya tarihini dile getiren Berossos, tufan öncesi dönemde 10 kral peş peşe hükmettiğini ve sürenin tam 432,000 yıl sürüp, kralların toplam ömür sürelerine eşit olduğunu yazmıştı. İnsan ömrü ile ilgisi olmadığından, akademisyenler tarafından uzun süredir saklı anlamalar aranan bu sayı da seksajismaldir ve burç çağlarına bölünebilir (200 x 2160) (40 x 10,800).


Nordik İslanda epik destanı "Edda", tanrı Odin'in gökyüzündeki kahramanlar salonu Valhalla'da 540 kapı bulunduğunu ve her kapıda 800 savaşçı savaşa çıktığını yazar (540 x 800 = 432,000).


60 sayısının bir devre oluşturması kadim uygarlıklarda oldukça yaygındır. 60 yıllık devre, 12 yıl oluşturan Jupiter'in ve 30 yıl oluşturan Satürn'ün yörüngelerinin senkronize oldukları devir oluşu, Grekler ve Hindular tarafından önemsenerek, ona kozmik ve ezoterik bir anlam verilirdi. Afrika'nın Mali devletindeki Dogonlar her altmış yılda Sigui ayinlerini yaparlar. Çinliler de astrolojik hesaplarında 60 yıllık devreler kullanırlar, bu devreler 12 burç yılının beş elemanla çarpılarak meydan gelirler.

 Kemal Menemencioğlu