 |
|
|
Bilgisayarın sabit diski üzerinde yer ayırdıktan, bir Linux dağıtımı bulduktan sonra artık Linux yüklemek için yapılması gereken, yükleme yapmanıza yardımcı olmaya yetecek şekilde bilgisayarınızı Linux altında çalıştırmaktır. Bu amaçla boot ve root disketi adı verilen iki disket kullanılması yeterlidir.Bu disketlerden boot disketi bilgisayarınız üzerindeki donanıma uygun bir Linux çekirdeği (kernel) içerir ve bilgisayarın Linux ile açılmasını sağlar, root disketi adı verilen diğeri ise makinanız Linux olarak açıldığı zaman çalıştıracağı yazılımları içeren ve Linux' un çalışması için gereken sistem programlarını içerir. Bu iki disketi, MS-DOS altındaki sistem disketine benzetmek mümkündür.
Boot ve root disketleri, Linux dağıtımı ile birlikte gelirler. Eğer bir CD-ROM dağıtımı ullanıyorsanız, büyük ihtimal disketler CD-ROM ile beraber geleceklerdir. Eğer dağıtımı Internet'ten alıyorsanız bu disketler bir disket görüntüsü olarak bulunacaklardır. Yapmanız gereken bu disket görüntülerini normal disketlere bu amaç için yazılmış bir yazılımla aktarmak ve açılış disketlerini oluşturmaktır. Bunun için RAWRITE.EXE programını kullanabilirsiniz.
Root disketi için genelde bir veya iki seçenek bulunmaktadır. Genelde kullanılan disket color.gz adını alır.
Boot disketi için aynı şeyi söylemek mümkün değildir. Zira boot disketi Linux çekirdeğini içermektedir. Her işletim sistemi, o işletim sistemi altında çalışacak olan bilgisayar üzerindeki donanıma erişebilmek için bazı destekler içerir. Ne var ki her donanım kendisine göre bir takım farklılıklar gösterir. Linux bilgisayarınız üzerinde bulunan birçok donanım için destek verebilir, ne var ki tüm donanım desteğini tek bir çekirdekte toplamak çekirdeğin gereksiz yere büyümesine ve hantallaşmasına neden olacaktı (Bilgisayarınızda ses kartı donanımı yoksa çekirdeğin ses kartı desteğine ihtiyacınız olmayacaktır, yapılan sadece gereken destekleri ekleyerek çekirdeğin verimini artırmak demektir). Linux çekirdeği gerektiğinde destek verdiği donanımları destekleyecek şekilde güncellenebilir. Ancak Linux yükleyebilmek için, seçeceğiniz yükleme yöntemine göre bazı donanımlara destek vermesi gereklidir. Örnek vermek gerekirse, NFS üzerinden Linux yüklemek için çekirdek içerisinde mutlaka ağ (network) desteğinin olması gerekmektedir ama ses kartı desteğinin olmasına gerek yoktur. Linux yükledikten sonra derleyeceğiniz bir çekirdeğe ses kartı desteği vermesini sağlayabilirsiniz.
Bir işletim sisteminin sabit diske yüklenme aşamasında kullanıcıya sağlayacağı en büyük kolaylık, deneyimli kullanıcılar için tüm paketleri kurmadan önce sormak, Linux'u bilmeyen ve sabit diskine Linux kurmak isteyen yeni kullanıcılar için ise kurulum aşamasını mümkün olan en az soru ile bitirip daha önceden belirlenmiş birtakım paketleri otomatik olarak yüklemektir.
Çok farklı donanımların olması Linux yükleyebilmek için bir dizi boot disketinin oluşmasına neden olmuştur. Güncel bir Linux dağıtımında hangi boot disketlerinin hangi donanımlara destek verebildiğini görmek için ilgili dağıtımla gelen README dosyalarına bakmak gerekecektir. Şu anki Slackware dağıtımı ile gelen boot disketlerinden bazıları
bare.i IDE sabit disklere, sabit disk veya IDE/ATAPI CD-ROM'lardan yükleme yapmak için
net.i IDE sabit disklere, NFS üzerinden yükleme yapmak için
scsinet.s SCSI sabit disklere, NFS üzerinden yükleme yapmak için. Buna ek olarak değişik SCSI denetçileri için 25 kadar değişik boot disketi bulunmaktadır.
xt.i Bu açılış disketinde sadece IDE ve XT sabit disk sürücüleri vardır.
Boot disketleri hakkında geniş bilgi için Bootdisk-HOWTO belgesinden yararlanabilirsiniz.
Boot ve root disketlerinizi de elde ettikten sonra artık bilgisayar ilk defa Linux altında çalışmak için hazırdır. Boot disketini takarak sistemi açın (PC'nin açılma sırasının A:,C: olmasına dikkat edin). Disket açılır açılmaz yaklaşık bir sayfalık bir mesaj verecek ve kullanıcıdan ek bir parametre isteyip istemediğini soracaktır. Bu noktada çalışacak olan çekirdeğe birçok ek parametre verilebilir. Eğer herşey yolunda giderse bu noktada özel bir parametre belirtmeye gerek kalmayacaktır. Boot disketi parametreleri hakkında BootPrompt-HOWTO içerisinde ayrıntılı bilgi bulabilirsiniz. Bu aşamayı geçtikten sonra çekirdek yüklenmeye başlayacak ve bir dizi mesaj geçecektir. Bu mesajlar çekirdeğinizin bilgisayar üzerindeki donanımları tanıması ve çeşitli hizmetleri çalıştırması ile ilgili mesajlardır. Çekirdeğin donanımınızı ne şekilde tanıdığı bu mesajlardan anlaşılır. Yükleme yapabilmek için çekirdeğin sabit diskinizi ve ağ bağlantısı kullanacaksanız ethernet kartınızı doğru olarak tanımış olması gerekecektir.
Daha sonra kullanıcıdan root disketini yüklemesi için bir mesaj çıkacaktır. Bu aşamada boot disketi yerine root disketi takılmalıdır. Kısa bir yüklemeden sonra bir mesaj çıkacak ve ardından
login:
mesajı ile karşılaşılacaktır. Tebrikler! Artık Linux altında çalışmaya başlayabilirsiniz. Bilgisayar şu anda sizden bir kullanıcı ismi beklemektedir. 'root' yazarak sisteme girin.
Ön Hazırlıklar
Slackware dağıtımında yükleme işi için setup isimli bir yazılım bulunmaktadır. Yüklemenin her aşaması bu yazılım tarafından yürütülebilir. Ancak ilk olarak Linux için disk alanlarının tanımlanması gerekmektedir. Bu amaçla fdisk programı kullanılır. Linux altında bir bilgisayara bağlı her türlü cihaza bir dosya gibi erişmek mümkündür. Her cihaza karşılık gelen bir sistem dosyası mevcuttur. Cihazlarla ilgili dosyalar /dev dizini altında yer alırlar. Burada IDE sabit diskler "hd" SCSI sabit diskler "sd" olarak isimlendirilirler. Aynı anda bir bilgisayarda birden fazla disk bağlanmış olabilir. Diskler sırayla a b c d olarak isimlendirilirler. Her disk üzerinde birden fazla bölüm yer alabilir. Bu bölümler ise 1 2 3 4 olarak numaralandırılırlar. Örnek olarak
* /dev/hda, bir numaralı IDE (Primary Master) diski
* /dev/hda1, bir numaralı IDE diskin ilk bölümü (DOS altında C
* /dev/hda2, bir numaralı IDE diskin ikinci bölümünü
* /dev/hdb, iki numaralı IDE (Primary Slave) diski
* /dev/hdc, üç numaralı IDE (Secondary Master) diski
* /dev/hdd, dört numaralı IDE (Secondary Slave) diski
* /dev/sdb3, ikinci SCSI sabit diskin üçüncü bölümünü
göstermektedir. Birden fazla sabit diskiniz varsa hangi sabit disk'le ilgileneceğinizi belirtmeniz gerekir. Eğer iki sabit diskiniz varsa fdisk'i kullanırken dikkat edin, her an yanlış bir diski biçemleme şansınız var.
# fdisk /dev/hda
Bu noktadan sonra artık fdisk ile istediğiniz bölümleri tanımlamanız mümkündür.
fdisk komutu harddisk bölümlerinin düzenlenmesi için kullanılan bir yazılımdır. Komut satırından genelde tek harflik komutlarla kullanılır. Eğer komut satırında bir parametre verilmezse fdisk ilk bulduğu disk üzerinde işlem yapacaktır. Birden fazla disk mevcutsa komut satırında istenilen diskin belirtilmesi gerekecektir. Aşağıdaki örnekte fdisk herhangi bir parametre ile çağrılmamış ve sistemde bulunan öncelikli disk olarak bir numaralı SCSI disk (/dev/sda) seçilmiştir.
fdisk, komutunun yanında bazı parameteler alır:
/fdisk -v Fdisk programının sürümü ekrana gelir.
fdisk -l /dev/hda, /dev/hdb, /dev/sda, /dev/sdb, /dev/sdc, /dev/sdd, /dev/sde, /dev/sdf, /dev/sdg ve /dev/sdh disklerinin (varsa) bölümlendirme tablosunu ekrana yazar ve çıkar.
fdisk -s <disk-bölümü> Eğer bir DOS bölümü değilse (bölüm numarası 10'dan büyük) , sözkonusu disk bölümünün büyüklüğü bayt cinsinden ekrana yazılır.
Aşağıda, fdisk yazılımının kullanımı hakkında örnek bir fdisk çalışması yeralıyor.
Örnek FDISK Çalışması
Bu örnek içerisinde 1 Gbyte'lık SCSI sabit disk'e sahip bir makine üzerinde LINUX için gerekli kısımların ayrılması adım adım incelenmiştir. Sözkonusu sabit disk üzerinde kullanıcı önceden 400 Mbyte'lık bir kullanıcı alanı tanımlamış ve geri kalan alanı LINUX için ayırmıştı. Düşünülen dağılım:
* 400 Mbyte DOS
* 250 Mbyte LINUX işletim sistemi
* 60 Mbyte Takas alanı
ve geri kalan alan LINUX altında kullanıcı alanı.
fdisk programı çalışır çalışmaz ilk iş olarak mevcut bölümler hakkında bilgi almak için p komutunu ( Print Partition Info) kullanıyoruz.
Command (m for help): pDisk /dev/sda: 34 heads, 61 sectors, 1017 cylindersUnits = cylinders of 2074 * 512 bytes Device Boot Begin Start End Blocks Id System/dev/sda1 * 1 1 395 409584+ 6 DOS 16-bit >=32M
Bu tablo bize sadece tek bölüm ayrıldığını, ayrılan alanın DOS biçeminde olduğunu, boot edecek bölüm olduğunu belirtiyor. Bölümün adı /dev/sda1, yani ilk SCSI sabit disk üzerinde tanımlanan ilk bölüm. İlk iş olarak LINUX işletim sistemi için yeni bir bölüm yaratmalıyız.
Command (m for help): nCommand action e extended p primary partition (1-4)pPartition number (1-4): 2First cylinder (396-1017): 396Last cylinder or +size or +sizeM or +sizeK ([396]-1017): +250M
n komutu ile kendimize yeni bir bölüm yarattık. İlk seçenek temel bir disk bölümümü yoksa gelişmiş bir disk bölümü üzerinde mi işlem yapacağımızı sordu. Temel bir bölüm için p komutunu girdik. Daha sonra hangi bölümü yaratacağımızı sordu. Halen mevcut 1 bölüm var, bu bölüm ikinci bölüm olacak bu yüzden 2 yazdık.
Bölümün başlangıç adresini giriyoruz. Bu değer otomatik olarak bir önceki bölümün bitiş değerinden hesaplanmaktadır. Sadece onaylıyoruz. Daha sonra istediğimiz boyutu belirtiyoruz. +250M tanımı 250 Mbyte'lık bir kısım istediğimizi belirtiyor. Yarattığımız bu bölümü p komutu ile inceliyoruz
Command (m for help): pDisk /dev/sda: 34 heads, 61 sectors, 1017 cylindersUnits = cylinders of 2074 * 512 bytes Device Boot Begin Start End Blocks Id System/dev/sda1 * 1 1 395 409584+ 6 DOS 16-bit >=32M/dev/sda2 396 396 642 256139 83 Linux native
fdisk yaratılan her bölümü otomatik olarak (LINUX native) olarak yaratmaktadır. Şimdi takas alanı için 60 Mbyte'lık 3. temel bölümü tanımlayalım:
Command (m for help): nCommand action e extended p primary partition (1-4)pPartition number (1-4): 3First cylinder (643-1017): 643Last cylinder or +size or +sizeM or +sizeK ([643]-1017): +60MCommand (m for help): pDisk /dev/sda: 34 heads, 61 sectors, 1017 cylindersUnits = cylinders of 2074 * 512 bytes Device Boot Begin Start End Blocks Id System/dev/sda1 * 1 1 395 409584+ 6 DOS 16-bit >=32M/dev/sda2 396 396 642 256139 83 Linux native/dev/sda3 643 643 702 62220 83 Linux native
Dikkat edilecek olursa bu bölüm de LINUX native olarak tanımlandı. LINUX tarafından takas bölümü olarak kullanılacak olan bölümler farklı bir yapıya sahiptirler ve ayrıca tanımlanmaları gerekmektedir. Bu amaçla t komutu ile herhangi bir bölümün tipini değiştirmek mümkündür. (Tip değiştirmekle o bölümün yapısı (biçemi) değişmiş olmuyor, biçemleme sonradan yapılan bir işlemdir)
Command (m for help): tPartition number (1-4): 3Hex code (type L to list codes): 82Changed system type of partition 3 to 82 (Linux swap)Command (m for help): pDisk /dev/sda: 34 heads, 61 sectors, 1017 cylindersUnits = cylinders of 2074 * 512 bytes Device Boot Begin Start End Blocks Id System/dev/sda1 * 1 1 395 409584+ 6 DOS 16-bit >=32M/dev/sda2 396 396 642 256139 83 Linux native/dev/sda3 643 643 702 62220 82 Linux swap
Yukarıda yapılan işlemle 3 numaralı bölümün tipini Linux swap olarak değiştirmiş olduk. Şu anda üç farklı türden alanımız mevcut. Son bölümü de yine n komutu ile ekleriz.
Command (m for help): nCommand action e extended p primary partition (1-4)pPartition number (1-4): 4First cylinder (703-1017): 703Last cylinder or +size or +sizeM or +sizeK ([703]-1017): 1017Command (m for help): pDisk /dev/sda: 34 heads, 61 sectors, 1017 cylindersUnits = cylinders of 2074 * 512 bytes Device Boot Begin Start End Blocks Id System/dev/sda1 * 1 1 395 409584+ 6 DOS 16-bit >=32M/dev/sda2 396 396 642 256139 83 Linux native/dev/sda3 643 643 702 62220 82 Linux swap/dev/sda4 703 703 1017 326655 83 Linux native
Bu örnekte boyut Mbyte cinsinden verilmedi. Zaten amaç kalan alanı tümüyle kullanıcı alanı olarak ayırmaktı. Bu nedenle son silindirin numarasının girilmesi yeterli oldu. Artık yapılması gereken bu bilginin diske yazılmasıdır. Şu ana kadar yapılan hiç bir değişiklik sistem üzerinde herhangi bir etki yapmamıştır. Ancak bölümleme bilgisi diske yazıldıktan sonra geri dönüş yoktur. Lütfen yaptığınız değişiklikleri bir kez daha gözden geçirin!
Command (m for help): wThe partition table has been altered!Calling ioctl() to re-read partition table.(Reboot to ensure the partition table has been updated.)Syncing disks.Reboot your system to ensure the partition table is updated.
Sabit diski bölümleme esnasında karşılaşılan bazı sorunlar vardır. Bunlarn en önemlisi Linux'un nasıl çalıştırılacağı ile ilgilidir. Linux açmak için belli başlı üç yöntem vardır:
* LILO ile bir boot menüsünden
* DOS altından LOADLIN isimli bir yazılımla
* Yüklemek için yapıldığı gibi bir boot diskiyle
Son iki yöntem herhangi bir sınırlama getirmezken ilk yöntemin bir sınırlaması vardır. LILO isimli yazılım ile kullanıldığı zaman bilgisayar açıldığı zaman minik bir yazılım çalıştırır ve gerektiğinde Linux çekirdeğini yükler. Ancak çekirdek yüklenmesine kadar geçen süre içerisinde sistemin BIOS komutları çalışır. Bu komutların önemli bir sınırlaması bir disk üzerindeki bir yazılımı belirleyen üç parametreden (silindir sayısı, kafa numarası, sektör numarası) silindir sayısının en fazla 1024 ile sınırlı olmasıdır. Bu bakımdan LILO kullanılacaksa Linux çekirdeğinin yer alacağı bölüm bu 1024 numaralı silindir sınırının altında kalmalıdır. Bu sınırlama tamamıyla DOS'un kullandığı BIOS'un bir sınırlamasıdır. Yeni BIOS'lar bu sınırlamadan kurtulmak için LBA adı verilen bir yöntem kullanırlar. Bu yöntemin temelinde BIOS'ta kafa sayısı için gereksiz yere ayrılan kısımların silindir sayısını belirtmek için kullanılmasıdır. (BIOS, bir sabit disk için 64'e kadar kafa kabul edebilmektedir. Pratik olarak 15 kafadan fazla sabit diskin üretilmesi çok zor olduğu için yapılan kafa sayısını iki veya dört ile çarparak, silindir sayısını iki veya dörde bölmektir.) Böylelikle 1654 silindirli 16 kafalı bir sabit disk, LBA olarak 827 silindirli ve 32 kafalı olarak tanımlanabilmektedir. İkinci durumda bu disk üzerinde tanımlanabilecek her bölümün yukarıda belirtilen sınırlama içerisinde kalacağına dikkat ediniz.
Setup Programı
Disk üzerindeki tanımlamaları da bitirdikten sonra artık setup yazılımı çalıştırılabilir. Setup Linux yüklemek için gereken temel birçok işlemi yapabilir. Ok tuşları yardımı ile menüler arasında gezerek işlemleri tamamlayabilirsiniz. Burada yukarıdan aşağıya doğru bir sıra izleyebilirsiniz.
Şu anki güncel Slackware dağıtımının setup komutu çalıştırılınca ekrana gelen menüleri aşağıdadır.
Welcome to Slackware Linux Setup. Hint: If you have trouble using the arrow keys on your keyboard, you can use ''+'', ''-'', and TAB instead. Which option would you like? HELP Read the Slackware Setup HELP file KEYMAP Remap your keyboard MAKE TAGS Tagfile customization program TARGET Select target directory [now: /] SOURCE Select source media DISK SETS Decide which disk sets you wish to install INSTALL Install selected disk sets CONFIGURE Reconfigure your Linux system PKGTOOL Install or remove packages with Pkgtool EXIT Exit Slackware Linux Setup < OK > <Cancel>
HELP Menüsü Setup programı hakkında bazı ipuçları verecektir.
KEYMAP Menüsü Bu menü ile Amerikan klavye dışında bir klavye tanımlamak mümkün olacaktır. Henüz türkçe q veya f klavye desteği bulunmamaktadır.
MAKE TAGS Menüsü Bu menü yardımı ile dağıtım disketlerinde özel uzantılı dosyalar hazırlayarak hangi paketlerin yükleneceğini otomatik olarak belirlemek mümkündür. Bu sayede eğer benzer makinalar yüklenecekse yüklenecek paketler bir kere belirlenir ve bir daha menülerden ekstradan paketlerin seçilmesine gerek kalmaz.
ADDSWAP Menüsü fdisk ile ayırdığınız takas bölümünü uygun şekilde biçemler ve bu bölümü kullanıma açar. Setup yazılımı hangi disk bölümünün takas bölümü olarak ayrıldığını otomatik olarak bulacaktır. Daha sonra sözkonusu alanları biçemleyecek ve bu takas alanını sistem belleğine ekleyecektir. (Her adımda bir onay isteyecektir)
TARGET Menüsü Linux'un hangi bölüme yükleneceğini belirler. Bu menüye girildiği zaman Linux'un disk biçemine (ext2) sahip (sabit disk bölümü numarası 83 olan) tüm disk bölümleri gösterilecek ve içerlerinden hangisine Linux kurulması istenileceği sorulacaktır. Bu aşamadan sonra o disk bölümü kullanıcı isterse biçemlenecektir. Burada iki biçemleme seçeneği vardır. Bu seçeneklerin ikincisinde disk önce hatalar için taranacak daha sonra biçemlencecektir. Eğer Linux disk biçeminde başka bölümler varsa bu bölümlerin kullanılmasının istenip istenmediği sorulacaktır. Bu sayede disk hiyerarşisinin herhangi bir kısmını bu ek disk bölümleri üzerine kurmak mümkündür. Son olarak Linux tarafından desteklenen başka disk bölümleri varsa (Örneğin DOS) bu bölümlere Linux altından erişim yapılmasının istenip istenmediği sorulacak ve bu bölümler için hiyerarşi içerisinde bir dizin atanması istenecektir.
SOURCE Menüsü Bu menü Linux dağıtımının nerede aranması gerektiğini belirler. Buradaki seçenekler
SOURCE MEDIA SELECTION Where do you plan to install Slackware Linux from? 1 Install from a hard drive partition 2 Install from floppy disks 3 Install via NFS 4 Install from a pre-mounted directory 5 Install from CD-ROM
1 Numaralı seçenek Linux dağıtımını bir sabit disk bölümünde aramak için kullanılacaktır. Bu seçenekle örnek olarak DOS kısmında bulunan dağıtım disketlerinden yükleme yapılabilir.
2 Numaralı seçenek Disketlerden yükleme yapmaktır. Çalışır bir sistemi birkaç disketle oluşturmak mümkündür. Ancak günümüzde pek tercih edilen bir yöntem değildir.
3 Numaralı seçenek NFS üzerinden yükleme yapmak için kullanılmaktadır. Burada bilgisayarın bir yerel bilgisayar ağına bağlı olması, bu bilgisayar ağı üzerindeki bir sunucu üzerinde erişim izni bulunan bir dizin altında dağıtım disketlerinin bulunması gerekmektedir. Bu seçenekle yükleme yapmak için boot disketi içerisinde yer alan diskette ağ desteğinin bulunması gerekmektedir. Bu seçeneğin ardından bilgisayarın (geçici) IP numarası varsa ağ üzerindeki yönlendirici'nin (router-gateway) IP numarası, ağ maskesi (subnet mask), NFS sunucusu IP numarası ve sunucu üstünde dağıtım disketlerinin bulunduğu hiyerarşi gibi ağ ile ilgili parametreler sorulacaktır. Bu soruların cevabını sistem yetkilisinden öğrenmeniz ve onun onayını almanız gerekecektir.
4 Numaralı seçenek Aslında 1 numaralı seçeneğe çok benzemektedir. Aradaki fark bu durumda sistem hiyerarşisine bağlanmış (mounted) bir dizin içerisinde dağıtım disketlerinin bulunmasıdır.
5 Numaralı seçenek CD-ROM'dan yükleme yapmak içindir.
DISKSETS Menüsü Artık nereye ve nereden yükleyeceğiniz belirlenmiştir. Sıra yüklemek istediğiniz disket serilerini seçmeye gelmiştir. Disk serileri:
CUS Also prompt for CUSTOM disk sets A Base Linux system AP Various Applications that do not need X D Program Development (C, C++, Lisp, Perl, etc.) E GNU Emacs F FAQ lists, HOWTO documentation K Linux kernel source N Networking (TCP/IP, UUCP, Mail, News) T TeX typesetting software TCL Tcl/Tk script languages X XFree86 X Pencere System XAP X Applications XD X Server development kit XV XView (OpenLook Window Manager, apps) Y Games (that do not require X)
A Serisi (8 disket) Temel işletim sistemi bu disketlerde yer alır. Temel disk hiyerarşisi yaratılır, sistemin çalışması için hayati olan yazılımlar, terminal yazılımları, kabuklar (shell), disk düzenleme yazılımları, kütüphaneler, Linux çalıştırmak için LILO ve LOADLIN bu disketlerdedir.
AP Serisi (5 disket) X Pencere ortamı gerektirmeyen uygulama yazılımlar. Metin editörleri, ghostscript, man sayfaları, midnight commander (Norton commander benzeri bir yazılım) bu disketlerde yer alır.
D Serisi (13 disket) Tüm programlama dilleri ve destek yazılımları bu disketlerde yer alır. Eğer kendinize yeni bir Linux çekirdeği derlemeyi düşünüyorsanız bu seriye ihtiyacınız var.
E Serisi (8 disket) EMACS editörü.
F Serisi (2 disket) Linux hakkında birçok belge ve açıklama bu disketlerde yer almaktadır. Yeni başlayan birisinin bu disketleri mutlaka yüklemesi gerekir. Söz konusu belgeler sıkıştırılmış halde
/usr/doc /usr/doc/faq /usr/doc/faq/HOWTO
dizinlerine yüklenecektir. Birçok kullanıcı cevap aradığı soruların birçoğunun zaten makinelerinde yazılı olduğunu sonradan öğrenince çok şaşırmaktadır. Belgeler sıkıştırılmış olduklarından zless gibi sıkıştırılmış dosyaları destekleyen bir yazılımla okunmaları gerekir.
K Serisi (6 disket) Çekirdeğin kaynak kodu burada bulunur. Eğer kendi donanımınıza uygun bir çekirdek derlemek istiyorsanız bu seriye muhakkak ihtiyaç duyacaksınız. FTP arşivlerinden kaynak kodu olarak bulacağınız bazı yazılımlar da bu hiyerarşi altında yer alan bazı dosyalara ihtiyaç duyacaklardır.
N Serisi (6 disket) Ağ desteği bu disketler ile sağlanmaktadır. E-posta okuma yazılımları, lynx, www sunucusu, haber grubu okuma yazılımları bu disketlerin içerisinde yer alan yazılımlardır.
T Serisi (9 disket) TeX. TeX yüklerken üç temel seçenekle karşılaşacaksınız. İlk seri seçenek hangi TeX yardımcı paketlerini isteyeceğinizi sorar, ikinci seçenekler hangi dil için makro tanımları istediğinizi sorar, son seçenek ise yazı tipleri hakkında tercihlerinizi sorar. (Burada gerçekten çok fazla seçenek var)
TCL Serisi (2 disket) X Pencere altında kullanımı basit bir programlama dili ve bu dili ile yazılmış bazı uygulama yazılımları (tkdesk)
X Serisi (16 disket) X Pencere desteği. Bu disketlerin büyük kısmı değişik grafik kartları için X window sunucuları ve yazı karakterlerinden oluşmaktadır. Linux yüklediğiniz bilgisayar üzerindeki grafik kartını bilmeniz ve buna uygun bir sunucu seçmeniz gerekmektedir.
XAP Serisi (4 disket) X window altında çeşitli uygulamalar: satranç, gnuplot, xv, xfileman, windows95 benzeri X Pencere arayüzü bu seriler içerisinde yer almaktadır.
XD Serisi (3 disket) Xserver geliştirmek için kütüphaneler ve uygulama yazılımları
XV Serisi (3 disket) OpenLook desteği veren yazılımlar. Bu sayede X Pencere altında Sun bilgisayarlarda yer alan OpenWindows benzeri bir ortam kullanılabilir.
Y Serisi (1 disket) Minik birkaç oyun. (özellikle bog) Seçtiğiniz disk serileri ilgi alanınızı genel olarak belirler. Her seri içerisinde birçok yazılım pakedi yer almaktadır. Bu paketlerden istediklerinizi yükleyebilirsiniz.
INSTALL Menüsü Seçtiğiniz disk serilerini belirlediğiniz kaynaktan, belirtilen hedef disk bölümüne aktarır. Disk serileri içerisinde yer alan paketleri ne şekilde yüklemek istediğiniz konusunda birtakım seçenekleriniz olacaktır. Bunlar:
NORMAL Use the default tagfiles for verbose prompting MENU Choose package subsystems from interactive menus CUSTOM Use custom tagfiles in the package directories PATH Use tagfiles in the subdirectories of a custom path EXPERT Choose individual packages from interactive menus NONE Use no tagfiles - install everything
NORMAL Sistem her disk serisi içerisindeki paketleri 'gerekli (required)', 'olsa iyi olur (recommended)' ve 'seçime bağlı (optional)' olarak sınıflar. Bu seçenek ile gerekli paketler yüklenir, diğer paketler için kısa bir açıklama yazılır ve kullanıcının fikri sorulur. İlk yüklemeler için tavsiye edilen bir seçenektir. Ancak özellikle T serisi insanın sabrını taşıracak derecede çok ufak tefek paket yüklemekte ve her paketi sormaktadır (mesela klingon fontlarını yüklemek isteyip istemediğinizi soruyor, bilmeyenler için klingonlar uzay yolu dizisindeki kötü uzaylı yaratıklardır )
MENU ve EXPERT Bu seçeneklerde her disk serisi yüklenmeye başlanırken o seride yer alan tüm paketler bir menü içerisinde görülür. Kullanıcı istediği paketleri işaretler ve bunların yüklenmesini sağlar.
CUSTOM ve PATH Daha önce belirtilen TAGFILE dosyaları yardımıyla yükleme yapmak için kullanılır. Bu durumda belirli bir uzantıya sahip dosyalar içerisinde (TAGFILE) yüklenmesi gereken yazılımlar belirtilir. Bu seçenek ile TAGFILE' ların uzantısı belirtilir ve o uzantılı dosyalarda bulunan paketler yüklenir.
NONE Tembellerin seçeneği. Her şeyi kuracaktır. Sadece belirli paketler için anlamlıdır. Zira birçok paket içerisinde içinden seçilmesi gereken seçenekler mevcuttur. (Mesela Xserver 10 seçenek arasından seçilecektir)
Bu noktadan sonra artık yükleme başlayacaktır.
Yapılandırma
Yükleme bittikten sonra yapılacak iş artık sisteminiz için tanıtımlarınızı yapmaktır. Bu işlemin ilk aşaması sistemi açacak bir çekirdek belirlemektir. Bu konuda üç seçeneğiniz var:
bootdisk Use the kernel from the installation bootdisk cdrom Use a kernel from the Slackware CD floppy Install a zimage or bzimage file from a DOS floppy
Bootdisk Bu seçenekte yüklemede kullandığınız çekirdek boot disketinden kopyalanacaktır. Sisteminizi yükleyebildiğinize göre bu çekirdek ile çalışabilirsiniz. Eğer bir değişiklik yapmamışsanız bu anda sürücü içerisinde boot disketi değil root disketi bulunuyor olmalı, değiştirmeyi unutmayın!
CD-ROM Slackware CD-ROM'unda bulunan önceden derlenmiş çekirdeklerden herhangi birini seçebilirsiniz.
Floppy Herhangi bir DOS disketinde yer alan çekirdeği yüklemenizi sağlar.
Daha sonra sisteminiz için bir boot disketi yaratmak isteyip istemediğiniz sorulacaktır. Ne olursa olsun, elinizin altında her zaman bir boot ve root disketi bulundurmak zorundasınız. Herhangi bir sorun olduğunda sisteminizi açmak için bir boot disketi bulmanız gerekecektir. Bunun için yükleme sırasında kullandığınız boot ve root disketlerini de kullanabilirsiniz.
Ardından setup size modem, mouse, CD-ROM, bulunduğunuz zaman dilimini soracak ve liloconfig yazılımı çalışacaktır. LILO, Linux Loader (Linux yükleyicisi) kelimelerinden meydana gelir. LILO Linux yüklemek için kullanılan çok pratik ve etkili bir yazılımdır. Bilgisayar açılır açılmaz, boot eden ilk sabit diskin üzerinde (boot partition) kendini yazar, bilgisayar açılır açılmaz, birden fazla işletim sistemi için seçenek sunabilir. Yapılandırma sırasında LILO kendisinin nereye yazılacağını sorar, bu seçenekler arasında
1. The Master Boot Record of your first hard drive 2. The superblock of your root Linux partition 3. A formatted floppy disk
yer alır.
1 numaralı seçenek birçok uygulamada kullanılacak olan seçenektir. MBR bir bilgisayar açarken ilk bakılan yerdir.
2 numaralı seçenek MBR'yi kullanmamaktadır. Bunun sebebi, MBR üzerinde bir başka işletim sisteminin benzer bir yazılımının bulunması olabilir. (örneğin OS/2 Bootmanager)
3 numaralı seçenek LILO kendisini bir diskete yükleyecektir. Bu disketten açıldığı zaman menü ortaya çıkacaktır.
Daha sonra boot işlemi sırasında çekirdeğe gönderilecek ekstra parametreler belirtilebilir. Birçok sistem için bu tür bir parametre gereksizdir. Bu parametre boot diski ile açıldığı zaman sorulan parametrenin aynısıdır. Sonraki seçenek LILO'nun yükleme sırasındaki davranışını belirler. LILO yapılandırması sırasında birden fazla boot edebilecek sabit disk bölümü tanımlanabilir. Shift tuşuna basıldığı zaman LILO mevcut bölümler için bir liste çıkaracaktır. LILO için tanımlı dört davranış vardır:
1 -- None, don't wait at all - boot straight into the first OS 2 -- 5 seconds 3 -- 30 seconds 4 -- Present a prompt and wait until a choice is made without timing out
1 numaralı seçenek Hiç beklemeden doğrudan listede belirtilen ilk işletim sistemini yükleyecektir. Sadece Linux bulunan bilgisayarlar için kullanılan seçenek budur.
2 ve 3 numaralı seçenek Sırasıyla 5 ve 30 saniye beklerler, eğer bu süre içerisinde Shift tuşuna basılmazsa ilk sırada yer alan işletim sistemini yüklerler.
4 numaralı seçenek Bir işletim sistemi seçilene kadar bekler.
Daha sonra sırasıyla yüklenmesini tercih ettiğiniz disk bölümlerini tanıtabilirsiniz. LILO her bölüm için sizden ayıredici bir kelime isteyecektir. LILO yükleme anında sizden komut beklerken bu kelimeye göre işletim sistemi yükleyecetir.
LILO hakkında bazı örnekler için LILO-NASIL belgesinden yararlanabilirsiniz.
Makinayı Açmak
Linux yükleme işlemi sona erdi. Artık bundan sonra sıra makinanızı Linux çalışacak şekilde çalışmasını sağlamaktır. Bunun için temel olarak iki değişik yöntem mevcuttur:
LILO En çok kullanılan en pratik açılış şekli. Burada bilgisayar açıldığı zaman isteğe göre bir süre bekler ve bu esnada shift, tab veya control tuşuna basılırsa birden fazla işletim sistemi ile çalıştırma seçeneği sunar.
LOADLIN Dos altından çalışan bir yazılımdır. DOS altında çalışırken Linux yüklemenize yarar. Eğer kurulum aşamasında LOADLIN pakedini (A serisi disketler içinde ) seçmişseniz bu paket /root dizini altında LOADLIN.ZIP ismi ile kaydedilmiş olacaktır. Yapmanız gereken bu yazılımı ve mevcut çekirdeğinizi (/vmlinuz ) DOS kısmına aktarmaktır.
Aşağıda yer alan örnekte,
1. IDE bir sabit disk kullanıldığı
2. /dev/hda1'in DOS olduğu
3. /dev/hda3 üzerine Linux yüklendiği
4. DOS kısmına (henüz) Linux altından erişilemediği
5. Makinanın Linux olarak açılmış olduğu
varsayılmıştır.
linux:~# ls /rootlodlin16.txt lodlin16.ziplinux:~# mkdir /doslinux:~# mount -t msdos /dev/hda1 /doslinux:~# cd /doslinux:/dos# unzip /root/lodlin16.zipArchive: lodlin16.zip creating: loadlin/ inflating: loadlin/readme.1st inflating: loadlin/loadlin.exe inflating: loadlin/copying inflating: loadlin/test.par inflating: loadlin/linux.bat extracting: loadlin/initrd.tgz inflating: loadlin/files creating: loadlin/doc/ inflating: loadlin/doc/changes inflating: loadlin/doc/announce.txt inflating: loadlin/doc/lodlin16.lsm inflating: loadlin/doc/quicksta.rt inflating: loadlin/doc/initrd.txt inflating: loadlin/doc/manual.txt inflating: loadlin/doc/params.doc creating: loadlin/src/ inflating: loadlin/src/loadlin.asm inflating: loadlin/src/loadlina.asm inflating: loadlin/src/loadlini.asm inflating: loadlin/src/loadlinj.asm inflating: loadlin/src/loadlinm.asm inflating: loadlin/src/makefile extracting: loadlin/src/srclinux.tgz inflating: loadlin/src/pgadjust.asmlinux:/dos# cp /vmlinuz /dos/loadlin/zimagelinux:/dos# cd loadlinlinux:/dos/loadlin# lscopying* files* linux.bat* readme.1st* test.par*doc/ initrd.tgz* loadlin.exe* src/ zimagelinux:/dos/loadlin# cat linux.batrem First, ensure any unwritten disk buffers are flushed:smartdrv /Crem Start the LOADLIN process:c:\loadlin\loadlin c:\loadlin\zimage root=/dev/hda3 ro vga=3linux:/dos/loadlin# cp linux.bat /dos
Burada verilen örnekte yapılan sırasıyla
* Sabit diskin DOS kısmını Linux altından ulaşılır yapmak
* /root altında yer alan lodlin16.zip isimli dosyayı DOS diski altında açmak. Bu işlem C:\LOADLIN isimli bir dizin yaratıp içerisine gereken dosyaları yerleştirmektedir.
* Çalışan çekirdeği (/vmlinuz) bu dizine kopyalamak ve LINUX.BAT dosyasını kendimize uygun hale getirmek. Bu dosya C:\LOADLIN\ZIMAGE isimli bir çekirdeği kullanarak /dev/hda3 bölümünde Linux çalıştırmak için kullanılır.
* LINUX.BAT dosyasını PATH içinde tanımlı bir yere kopyalamak, mesela C:\DOS.
Artık bilgisayar DOS açıldıktan sonra linux komutu ile tekrar Linux çalıştırmak mümkün olacaktır.
Bilgisayarınıza Linux yüklediğiniz disketlerle her zaman bilgisayarınızı Linux olarak açıp çalışabilirsiniz.
Tavsiye edilen mümkünse LILO kullanmaktır. LOADLIN ise bir ikinci alternatif olarak çokça kullanılır. Boot disketlerine ise genelde son çare olarak başvurulur.
Bütün bu adımlardan sonra artık elinizde çalışmaya hazır bir Linux makine vardır. Makinayı kapatıp tekrar açın. Ekranda çekirdek mesajları geçtikten sonra
login:
belirecektir. Buraya root yazın ve sisteme girin. İlk denemeniz için
# shutdown -rf now
yazabilirsiniz. Linux bir makine çalıştığı sürece hafıza içerisinde birçok tampon bellek açar. Mümkün olduğu kadar makineyi kapama tuşuna basarak kapatmayın. Shutdown komutu işletim sisteminin tampon belleklerde tuttuğu bilgileri güncellemesini sağlayacaktır. -r parametresi sistemin reboot etmesini sağlayacaktır. Bilgisayarı kapatmak için
# shutdown -hf now
komutunu kullanabilirsiniz. Burada yer alan h parametresi sistemin "halt" edeceğini (tamamen kilitlenme) ve bir daha açılmayacağını belirtecektir.
Eğer herşey yolunda giderse makinanızın başında oturup çalışmaya başlayabilirsiniz.
Sistemde çalışmaya başlamak üzere ilk iş olarak kendinize çalışmak amacıyla bir kullanıcı tanmlayın. Sistemde başka kullanıc olacaksa, onlar için de hesap açacaksınız. Kullanıcı hesabı açmak için
# adduser
komutu size bu konuda yardımcı olacaktır. adduser (veya useradd) komutu , kullanıcı ismi, isim ve soyad, GID (grup kimliği), UID (kullanıcı kimliği) gibi birtakım sorular soracaktır. Bu komut hakkında ayrıntılı bilgiyi Sistem Yönetimi bölümü altında bulabilirsiniz. root kullanıcısı sistem üzerinde sınırsız yetkiye sahip olduğundan sistem dosyalarını kazara değiştirmenize veya silmenize sebep olabilir.
Şimdi yeni hesabınızla sisteme girebilirsiniz. Alt F1 'den Alt F6 'ya kadar olan tuşlarla birden çok ekranda (sanal ekranlar) aynı anda çalışabilirsiniz.
Bu noktadan sonra bazı uygulamaların ayarlamalarını yapmanız gerekecektir. Artık Linux yüklemek ile ilgili bir sorunuzunun kalmamış olmasını umuyorum. DOS kullanıcılarına Linux hakkında bilgi veren sevimli bir belge için DOS2Linux Mini-HOWTO iyi bir başlangıç olabilir.
Açılış esnasında makinanızın ismi /etc/rc.d/rc.M dosyasında belirlenir. Bu dosyayı uygun şekilde değiştirerek makinanızın ismini de yeniden tanımlayabilirsiniz. Makinanızın ilk ismi darkstar olacaktır. Eğer TCP/IP ağ üzerinde çalışıyorsanız, /etc/HOSTNAME dosyasının içeriğini değiştirerek veya hostname komutu kullanılara makina ismi de değiştirilebilir.
Bunların dışında yapılandırma gerektiren birçok durum vardır. Bunlar için NET-3 HOWTO dosyasını iyice okumalısınız.
|
| WwW.WeBCaNaVaRi.NeT | > .::|~ Bilgisayarım ~|::. > İşletim Sistemleri > Linux (Moderatör: WeBCaNaVaRi)
Konu: Bilgisayarın Linux Ile Açılması
Yazdır
Gelişmiş Arama
Ekim 14, 2014, 09:51:44 ÖS