• Hak ehliyeti; hak ve borç sahibi olabilmedir.
• Fiil ehliyeti; bir kişinin kendi fiil ve işlemleri ile kendi lehine haklar, aleyhine borçlar yaratabilme iktidarıdır.
• Ayırt etme gücü; akla uygun biçimde davranma yeteneğidir.
• Ergin olmak; bir kimsenin kanunun belirttiği belli bir yaş sınırını aşmasıdır.
• Kısıtlık; bir kimsenin medeni hakları kullanma yetkisinin mahkemece kaldırılmasıdır.
• Hukuki işlem ehliyeti; bir kişinin hukuki işlemler yapabilme, hukuki işlemlerle kendi lehine haklar ve aleyhine borçlar yaratabilmesidir.
• Haksız fiil; hukuka aykırı zarar verici eylemlerdir.
• Tam ehliyetli; fiil ehliyetinin bütün koşullarına sahip olan kişidir.
• Sınırlı ehliyetli; tam ehliyetli olup, bazı sebeplerden dolayı ehliyetleri belli konularda kısıtlanmış olan kişidir.
• Sınırlı ehliyetli; ayırt etme gücü bulunan ancak, ergin olmayan ya da kısıtlı bulunan kişidir.
• İzin; önceden belirtilen rızadır.
• Onama; sonradan açıklanan rızadır.
• Tam ehliyetsizler; ayırt etme gücüne sahip olmayan kişidir.
• Fiil ehliyetine sahip olmanın 3 koşulu vardır. Bunlar; 1- Ayırt etme gücüne sahip olmak 2- Ergin olmak 3- Kısıtlı olmamaktır. Fiil ehliyetinin içeriğine, hukuki işlem ehliyeti, haksız fiillerden sorumlu olma ehliyeti ve dava ehliyeti girmektedir.
• Kişilik; geniş anlamda hak ve fiil ehliyetlerini, kişisel durumları ve kişilik haklarını içeren bir kavramdır.
• Kişilik hakları; bir kişinin maddi (bedensel), manevi ve iktisadi bütünlüğü ve varlıkları üzerindeki mutlak haklardır.
• Tespit davası; bir saldırı sonucunda kişilik hakları zedelenmiş olan kimselere, sona ermesine rağmen etkisini devam ettirdiği takdirde, bu saldırının hukuka aykırılığını tespit ettirmek üzere açılacak davadır.
• Saldırıya son verilmesi davası; bir kimsenin kişilik haklarına yapılan hukuka aykırı saldırının mahkemece ortadan kaldırılması için açılan davadır.
• Önleme davası; halen mevcut olmamakla beraber, bir takım beklentilerden çok yakın bir zamanda gerçekleşmesi beklenen hukuka aykırı saldırının önlenmesi için açılan davadır.
• Maddi tazminat davası; kişilik haklarına, hukuka aykırı saldırıda bulunulan kimsenin, bu saldırıdan dolayı uğramış olduğu maddi zararların giderilmesi için açtığı davadır.
• Manevi tazminat davası; kişilik haklarına hukuka aykırı saldırıda bulunulan kişinin bu yüzden düşmüş olduğu üzüntü ve utancı gidermek için açtığı davadır.
• Tüzel kişi; belli bir amacı gerçekleştirmek üzere bağımsız bir varlık halinde örgütlenmiş, hak ve fiil ehliyetine sahip kişi ve mal topluluklarıdır.
• Kişi topluluğu; belli bir amacın gerçekleştirilmesi için kişilerin bir araya gelmesi ile oluşmuş, bağımsız varlığa sahip topluluklardır.
• Mal topluluğu; belli bir amacın gerçekleştirilmesi için malların bu amaca örgütlenmesiyle oluşturulmuş, bağımsız varlığa sahip topluluklardır.
• Kamu hukuku tüzel kişileri; kamu hizmetlerinin yerine getirilmesi için, kamu hukukuna ilişkin kanun ve hukuk kuralları çerçevesinde oluşmuş tüzel kişiliklerdir.
• Özel hukuk tüzel kişileri; özel hukuka ilişkin kanun ve hukuk kuralları çerçevesinde oluşmuş tüzel kişiliklerdir.
• Şirket; kazanç paylaşmak amacı ile en az iki kişi ile kurulan özel hukuk tüzel kişisidir.
• Dernek; kazanç paylaşmak dışında bir amaçla en az yedi gerçek kişi ile kurulan kişi topluluğu niteliğinde özel hukuk tüzel kişisidir.
• Vakıf; başlı başına bir varlığı bulunmak üzere bir malın belli bir amaca örgütlenmesidir.
• Kanuni organ; tüzel kişilerin kanun gereğince sahip olmak zorunda oldukları organlardır.
• İradi organ; bir tüzel kişinin kanun gereği sahip olması gerekmeyen, isteğe bağlı organlardır.
• Tahsis (özgüleme) prensibi; tüzel kişilerin fiil ehliyetlerinin amaçları ile sınırlandırılmasıdır.
• İnfisah (dağılma); bir tüzel kişiliğin herhangi bir işleme gerek olmaksızın kendiliğinden sona ermesidir.
• Fesih (dağıtılma); bir tüzel kişiliğin bir kararla sona erdirilmesidir.
• Tüzel kişilerin hangi anda kişilik kazandıklarını tespit eden sistemler serbest kuruluş sistemi, izin sistemi, ve tescil sistemi olmak üzere üçe ayrılır. Türk hukuk sisteminde bunlardan birinin benimsenmesi yoluna gidilmeyerek her üç sisteme de yer verilmiştir.
• Borç ilişkisi; iki taraf arasında tek taraflı veya karşılıklı yükümlülükleri kapsayan hukuki bir bağdır.
• Alacaklı; bir borç ilişkisinde karşı tarafı, bir şeyi yapmaya, vermeye ya da bir şeyi yapmaktan kaçınmayı zorlamaya hakkı olan kişidir.
• Borçlu; alacaklıya karşı bir edimde bulunma yükümlülüğü altında olan kişidir.
• Edim; borçlunun yerine getirmekle yükümlü olduğu borcun konusudur.
• Olumlu edim; bir şeyin yapılmasına veya verilmesine ilişkin edimdir.
• Olumsuz edim; bir şeyin yapılmamasına ilişkin edimdir.
• Kişisel edim; bizzat borçlu tarafından yerine getirilmesi gereken edimdir.
• Maddi edim; doğrudan doğruya borçlunun mal varlığı ile yerine getirilebilen, bizzat borçlu tarafından, yerine getirilmesi zorunlu olmayan edimdir.
• Sorumluluk; borçlunun edimini yerine getirmemesi halinde, alacaklının borçlunun malvarlığına el atabilme olanağı.
• Sınırsız sorumluluk; borçlunun tüm malvarlığı ile sorumlu olmasıdır.
• Sınırlı sorumluluk; borçlunun, malvarlığındaki belli malları ile veya belirli bir miktar oranında bütün malları ile sorumlu olmasıdır.
• Hukuki işlem; bir hukuki sonuç oluşturmak için irade açıklamasında bulunmaktır.
• Sözleşme; iki tarafın, bir hukuki sonuç elde etmek için, karşılıklı ve birbirine uygun irade açıklamasında bulunmasıdır.
• İcap; bir sözleşmenin meydana gelebilmesi için zaman bakımından önce yapılan irade açıklamasıdır.
• İcaba davet; bir sözleşmenin oluşabilmesi için, açıklanan irade beyanının sadece konuya görüşme amacıyla yapılmasıdır.
• Kabul; icabın karşı tarafça olumlu biçimde cevaplandırılmasıdır.
• Örtülü (zımni) kabul; kabulcünün, icabı kabul etmiş olduğu sonucunun çıkarılmasına neden olan tutum ve davranışlarıdır.
• Haksız fiil; hukuk düzeninin hoş görmediği, zarar verici eylemlerdir.
• Haksız fiil sorumluluğu; hukuken uyulması zorunlu olan bir hakkın çiğnenmesi sonucunda ortaya çıkan sorumluluktur.
• Kast; hukuk düzeninin izin vermediği bir fiili bilerek, isteyerek işleme iradesidir.
• İhmal; hukuka aykırı sonucu istememekle beraber, bu sonucun doğmaması için gerekli dikkat ve özeni göstermemektir.
• Zarar; Kişinin malvarlığında veya manevi varlığında ortaya çıkan eksilmedir.
• İlliyet bağı; bir sebep ile ortaya çıkan sonuç arasındaki ilişkidir.
• Sebepsiz Zenginleşme; hukuken geçerli bir sebep olmaksızın, bir kimsenin zararına zenginleşmesidir.
• Şekil; bir hukuki işlemin veya belirtilen bu iradenin dış görünüşüdür.
• Kanuni şekil; kanunun öngördüğü şekil.
• İradi şekil; kanunun şekle bağlamadığı bir sözleşmenin, taraflarca, belli bir şekle uyularak yapılmasının kararlaştırılmasıdır.
• Geçerlilik şekli; bir sözleşmenin geçerli olarak meydana gelebilmesi için gerek kanun gerekse tarafların iradesi gereği uyulması gereken şekildir.
• İspat şekli; bir sözleşmenin varlığını ispat için gerekli olan şeklidir.
• Şahadetname; resmi makamların; özel bir kurumun bir kişinin bildiği bir olguy onamak ve doğrulamak için düzenlediği belgedir.
• Resmi şekil; hukuki işlemin yetkili bir resmi makam önünde yapılmasıdır.
• Karine; bilinen bir olgudan bilinmeyen bir olgunun çıkartılmasıdır.
• Mutlak butlan; bir hukuki işlemin kamu düzenine, ahlaka aykırı olması veya esaslı koşullara sahip bulunmamasıdır.
• Muvazaa; tarafların, üçüncü kişileri aldatmak amacıyla gerçek iradelerine uymayan bir işlem yapmaları, fakat görünürdeki bu işlemin geçerli olmayacağı konusunda anlaşmalarıdır.
• İrade bozukluğu; bir kimsenin iradesi ile irade açıklaması arasında istenmeden meydana gelen uygunsuzluktur.
• Üçüncü kişi; bir sözleşmenin tarafları ile onların temsilcilerinin dışındaki kişilerdir.
• Temsil; başkası adına, hukuki bir işlem yapmak veya tasarrufta bulunmaktır.
• Temsilci; bir hukuki işlemi başkası adına yapan kişidir.
• Üçüncü kişi; temsilcinin, temsil olunan adına, kendisi ile hukuki işlem yaptığı kişidir.
• Dolaylı temsil; temsilcinin bir hukuki işlemi, kendi adına ve temsil olunanın hesabına yapmasıdır.
• Doğrudan doğruya temsil; temsilcinin, bir hukuki işlemi, temsil olunanın adına ve hesabına yapmasıdır.
• Ulak; bir hukuki işlemin oluşması için bir tarafın irade açıklamasını diğer tarafa ileten kişidir.
• Temsil yetkisi; başkasının adına ve hesabına hukuki işlem yapabilme yetkisidir.
• Velayet; çocuklar üzerinde ana babanın kanundan doğan haklarıdır.
• Vesayet; velayet altında bulunmayan küçük ve kısıtlıların çıkarlarını korumak üzere mahkemece yasal temsilci atanmasıdır.
• Temsil belgesi; temsilcinin temsil yetkisini gösteren belgedir.
• Halef; başkasının yerine geçen, ardıl.
• İfa; borçlanılan şeyin yerine getirilmesidir.
• Muaccel; vadesi gelmiş
• İfa yeri; borcun yerine getirilmesi gereken yerdir.
• Temerrüt; borçlunun borcunu ödememekte, alacaklının alacağını almamakta direnmesidir.
• Ferdiyle belli şey; nitelikleri ile belli edilmiş şey, cins
• Nev’iyle belli şey; cins olarak belli edilmiş parça.
• Muacceliyet; borçlunun edimini yerine getirmekle yükümlü olduğu andır.
• Muaccel borç; ifa zamanı gelmiş, ifası istenebilecek borçtur.
• Müeccel borç; ifa zamanı henüz gelmemiş, ifası henüz istenemeyecek borçtur.
• Vade; bir işin yapılması veya borcun ödenmesi için öngörülen sürenin sonudur.
• Ademi ifa; ödemezlik, borçlunun, yüklendiği edimi hiç veya gereği gibi yerine getirmemesidir.
• Mücbir sebep; zorlayıcı neden, önceden göz önüne alınmasına ve bunun sonucu olarak ortadan kaldırılmasına olanak bulunmayan ve bir dış etkiden ileri gelen olaydır.
• Beyine; kanıt, herhangi bir olayın veya hukuki ilişkinin doğruluğunu ortaya çıkarmak için başvurulan her türlü araçtır.
• Borçlunun temerrüdü (direnimi); halen ifası mümkün olan muaccel bir borcun alacaklının ihtarına rağmen borçlu tarafından zamanında ifa edilmemesidir.
• İhtar (protesto); alacaklının tek yanlı irade açıklaması ile borçluyu ifaya davet etmesidir.
• İhbar; zaman verme, bildirme.
• Müsbet (olumlu) zarar; alacaklının borcun ifasındaki menfaatinin yerine getirilmemiş olmaması nedeni ile uğradığı zarardır.
• Temerrüt faizi; para borçlusunun temerrüde (direngen duruma) düşmesi halinde alacaklıya ödemek zorunda kaldığı bir tür tazminattır.
• Menfi (olumsuz) zarar; geçerli olduğuna inanılan bir sözleşmenin hüküm ifade etmemesi yüzünden uğranılan zarardır.
• Borcun sona ermesi; bir borç ilişkisinin veya doğmuş olan tek bir borcun sona ermesidir.
• Fer’i borç; asıl borca bağlı yan borçtur.
• Takas; bir borcun, bir karşı alacağın feda edilmesi suretiyle sona erdirilmesidir.
• Kanuni takas; kanun tarafından tanınmış olan takastır.
• Akdi takas; tarafların aralarında anlaşarak yaptıkları bir sözleşmeye dayalı takastır.
• Mahsup; bir alacak miktarında belli olgular nedeniyle indirim yapmaktır.
• Zamanaşımı; kanun tarafından belirlenmiş şartlar altında belli bir süre içinde alacaklının hareketsiz kalması sonucu alacağın ifasını isteme yetkisinin sona ermesidir.
• Kazandırıcı zamanaşımı; kanunun belirlediği sürenin geçmesi ile ve belli şartlarla bir kimseye mülkiyet ve başkaca bir ayni hak kazandıran zamanaşımıdır.
• Aciz vesikası; icra ve iflas hukukunda, borçlunun malları satılıp paylaştırıldıktan sonra, alacaklarının tamamına kavuşamamış olan alacaklılara verilen belgedir.
• Zamanaşımının durması; kanunda sayılan sebeplerden birinin bulunması nedeniyle zamanaşımı süresinin bu sebebin devamı süresince işlemeye başlaması veya başlamış ise devam etmemesidir.
• Zamanaşımının kesilmesi; kanunda sayılan sebeplerden birinin bulunması dolayısı ile zamanaşımı süresinin o ana kadar işlemiş olan kısmının ortadan kalkması ve sürenin yeni baştan işlemeye başlamasıdır.
• Satım Sözleşmesi; satıcının satılan malı, alıcının borçlandığı, bir satış parası karşılığında, ona teslim ve mülkiyeti devretmek borcunu yüklenmiş olduğu sözleşmedir.
• Semen; alıcının, satın aldığı mala karşılık olarak alıcıya ödeyeceği paradır.
• Cari fiyat; borsa dışında piyasası olan belli cins bir malın belli bir ticaret çevresindeki ortalama fiyatıdır.
• Yarar; satım sözleşmesinin yapılmasından itibaren teslime kadar geçecek süre içinde satılan şeyde kendiliğinden meydana gelen fazlalıklardır.
• Hasar; malı teslim almadığı halde semeni ödeme tehlikesi ile karşılaşmadır.
• Taşınır satımı; konusunu taşınabilir şeylerin oluşturduğu satımdır.
• Taşınmaz satımı; konusunu taşınmaz şeylerin oluşturduğu satım türüdür.
• Taksitle satım; alıcının ödeyeceği satım parasının bölünerek, belli aralıklarla ödenmesi şartıyla yapılan satımdır.
• Artırma ile satım; artırmaya katılan en yüksek öneride bulunan ile yapılan satımdır.
• İsteğe bağlı açık artırma; herkesin katılabileceği artırma türüdür.
• İsteğe bağlı özel artırma; ancak belli kimselerin katılabilecekleri artırma türüdür.
• Hükmen teslim; kendiliğinden teslim edilmiş sayılmadır.
• Zilyetliğin havalesi; devir olunacak malın üçüncü kişinin elinde bulunması halinde, mülkiyetin devri amacıyla devredenin, bu kişiden malın devralacak olana teslimini istemesidir.
• Kısa elden teslim; malı devralacak kimsenin devralacağı malı elinde bulundurması halinde mal geri alınıp tekrar teslim edilmeksizin mülkiyetin devri amacı ile o malın mülkiyetinin devredilmesidir.
• Ayıba karşı garanti; satılan şeyin satıcının belirttiği ve vaad ettiği nitelikleri taşımaması halinde veya satılan şeyin değerini ya da sözleşme gereğince ondan beklenen yararları azaltan veya kaldıran eksiklerin bulunması durumunda satıcının sorumluluğudur.
• Ayıp; bir malın sakatlık gibi hukuksal bir nedenle değerini veya maldan beklenen yararı ortadan kaldıran veya önemli ölçüde azaltan durumudur.
• Zapta karşı garanti; satıcının satılan şey üzerinde üçüncü kişilerin ayni veya kuvvetlendirilmiş şahsi haklarının bulunmadığını garanti etmesidir.
• Kira sözleşmesi; bir bedel karşılığında bir şeyin kullanılmasının veya ondan yararlanılmasının belli bir süre ile başka bir kimseye bırakılmasıdır.
• Adi kira; kiracıya kiralanan şeyi sadece kullanma hakkı veren kira türüdür.
• Ürün kirası; kiracıya kiralanan her şeyin hem kullanma hem de onun semerelerini toplama hakkı veren kira türüdür.
• Semere; ürün
• Feshi bildirme; sözleşmelerde, taraflardan birinin sözleşme hükümlerine devam etmeyeceği yolundaki iradesini karşı tarafa bildirmesidir.
• Fesih; hukuksal işlemin irade ile ortadan kaldırılmasıdır.
• Vekalet sözleşmesi; vekilin, vekalet verene ait bir işin yönetimi veya bir hizmetin görülmesi konusunda vekalet veren ile yaptığı sözleşmedir.
• Genel vekaletname; vekalet verenin, vekile bütün hukuki işlemleri kapsayacak şekilde temsil yetkisi verdiği vekaletnamedir.
• Özel vekaletname; vekalet verenin, vekile belli bir veya birkaç hukuki işlemi kapsayacak şekilde temsil yetkisi verdiği vekaletnamedir.
• Azil; vekalet verenin, tek taraflı irade açıklaması ile vekalet sözleşmesine son vermesidir.
• İstifa; vekilin, tek taraflı irade açıklaması ile vekalet sözleşmesine son vermesidir.
• Kefalet sözleşmesi; kefilin, borçlunun borcunu yerine getirmemesi halinde bundan kişisel olarak sorumlu olmayı alacaklıya karşı yüklendiği sözleşmedir.
• Fer’i; asıla bağımlı, asılı izleyen ( borç, faiz vb.)
• Tali; ikincil, ikinci derecede, yan. Sonradan gelen.
• Adi kefalet; alacaklının, öncelikle borçluyu, daha sonra kefili takip edebileceği kefalettir.
• Tartışma def’i; adi kefalette alacaklı, borçluya başvurmaksızın doğrudan kefile başvurduğunda, kefilin, alacaklıya karşı önce asıl borçluyu takip etmesi gerektiğini ileri sürmesidir.
• Müteselsil kefalet; alacaklının önce asıl borçluyu takip etmeksizin doğrudan doğruya kefile başvurabileceği kefalet türüdür.
• Birlikte kefalet; aynı borca birbirlerinden haberdar olarak birden fazla kimsenin kefil olmasıdır.
• Taksim def’i; adi birlikte kefalette alacaklı, kefillerden birinden kendi payından fazlasını istediğinde, kefilin alacaklıya karşı sadece kendi payından sorumlu olduğunu ileri sürmesidir.
• Kefile kefalet; kefilin alacaklıya karşı kefilin yüklenimine güvence vermesidir.
• Rücua kefalet; kefilin, borçludan rücu sebebiyle alacağını alamayan asıl kefilin bu alacağına güvence vermesidir.
• Halef; birinden sonra gelip onun yerine geçen kimsedir.
• Finansal kiralama; kiralayanın, kiracının talebi ve seçimi üzerine üçüncü kişiden satın aldığı veya başka şekilde sağladığı bir malın zilyetliğini, her türlü yararı sağlamak üzere ve belirli bir süre feshetmemek şartı ile bedeli karşılığında, kiracıya bırakmasını öngören sözleşmedir.
• Feshedilmezlik süresi; kanunda yer alan fesih sebepleri dışında feshin mümkün olamayacağı süredir.
• Factoring; vadeli satış yapan firmaların mal satışından doğan alacak haklarını factor adı verilen finansal kuruluşlara satmak suretiyle kısa vadeli kaynak sağladıkları bir finansman tekniğidir.
• Yargı; hukuk kurallarının bağımsız mahkemelerce belli bir olaya uygulanması faaliyetidir.
• I Anayasa yargısı; anayasa mahkemesi’nin bu sıfatla baktığı işler ile yüce divan sıfatıyla gördüğü işlerdeki faaliyetleri kapsayan yargı türüdür.
• Anayasa mahkemesi; onbir asil ve dört yedek üyeden oluşan ve kanunların, kanun hükmünde kararnamelerin ve Türkiye Büyük Millet Meclisi iç tüzüğünün Anaya ya uygunluğunu denetleyen bir yüksek yargı organıdır.
• İdari yargı; idari makamların, idare hukuku alanındaki faaliyetleri dolayısı ile ortaya çıkan uyuşmazlıkların çözümlenmesini konu alan bir yargı türüdür.
• İptal davası; idare tarafından verilmiş olup da yetki, şekil, sebep, konu ve amaç bakımlarından hukuka aykırı bir kararın ortadan kaldırılmasına yönelik olan ve idari yargı organlarında görülen davadır.
• Tam yargı davsı; idarenin aldığı kararlar veya yaptığı eylemler sebebiyle zarara uğrayan kişinin, zararını idareden alabilmesini sağlayan ve idari yargı organlrında görülen davadır.
• Danıştay; idari mahkemelerce verilen ve kanunun başka bir idari yargı merciine bırakmadığı karar ve hükümlerin son inceleme mercii ve kanunla gösterilen belli davalara da ilk ve son derece mahkemesi olarak bakan bir yüksek yargı organıdır.
• İlk derece mahkemesi; bir uyuşmazlığı(davayı) karara bağlayan mahkemedir.
• Son derece mahkemesi; ilk derece mahkemeleri tarafından verilmiş olan kararları temyiz yoluyla kontrol eden yüksek mahkemedir.
• Askeri yargı; askeri mahkemelerin ceza hukuku alanındaki faaliyetleri ile asker kişileri ilgilendiren ve askeri hizmete ilişkin bulunan idari işlem ve eylemlerden doğan uyuşmazlıkların çözümlenmesindeki yargısal faaliyetlerdir.
• Disiplin mahkemesi; askeri ceza yargısında yer alan bir ilk derece mahkemesidir.
• Askeri ceza yargısı; askeri mahkemelerin askeri ceza hukuku alanındaki yargısal faaliyetlerdir.
• Askeri Yargıtay; askeri mahkemelerden verilen karar ve hükümlerin son incelemesini yapan ve asker kişilerin kanunla belirlenen beki davalarına bakan ilk ve son derece mahkemesidir.
• Askeri idari yargı; asker kişileri ilgilendiren ve askeri hizmetlere ilişkin bulunan idari işlem ve eylemlerden doğan uyuşmazlıkların çözümlenmesindeki yargısal faaliyetlerdir.
• Adli yargı; adalet mahkemeleri tarafından yürütülmekte olan yargısal faaliyetlerdir.
• Ceza yargısı; adli yargıda, ceza mahkemelerinin ceza hukuku alanındaki yargısal faaliyetleridir.
• Medeni yargı; adli yargıda, hukuk mahkemelerinin özel hukuk alanındaki yargısal faaliyetleridir.
• Bölge Adliye mahkemesi; ilk derece mahkemeler ile son derece mahkeme arasında yer alan ve ilk derece mahkemelerinin hükümlerini kontrol eden ikinci derece mahkemedir.
• Yargıtay; adliye mahkemelerinden verilen karar ve hükümlerin son incele makamı olup, kanun ile belirlenen bazı davalara da ilk ve son derece mahkemesi olarak bakan bir yüksek yargı organıdır.