NÖROLEPTİKLER

Nöroleptikler grubunda farklı özelliklerde çeşitli ilaçlar bulunmakla birlikte, tümünün etki mekanizmaları ve yan etkileri benzerlik gösterir. Nöroleptikler, 50 yıla yakın bir süredir bazı ruhsal rahatsızlıkların tedavisinde güvenle kullanılmaktadır. Bu ilaçların, özellikle düşünce ve dikkat dağınıklığı, gerginlik, huzursuzluk gibi belirtilerin giderilmesine yardımcı oldukları bilinmektedir.

İlacınızdan fayda sağlayabilmeniz için, düzenli kullanmanız gerektiğini unutmayınız. İlacınızı uygun dozda ve önerildiği şekilde kullanırsanız genellikle birkaç hafta sonra faydalarını kendiniz de hissedebilirsiniz. İlacınız, rahatsızlığınızı belki silip atmayacak fakat belirtilerini ortadan kaldıracak veya hafifletecektir.

İlacı kesmeden önce mutlaka hekime danışınız. Hekime danışmadan ilacı kesmeniz durumunda, büyük olasılıkla rahatsızlığınızın belirtileri tekrar ortaya çıkacaktır. Nörolepetikler, uzun süre kullanılsalar da alışkanlık veya bağımlılık yapmazlar.


Yan Etkileri

Nöroleptik ilaçlar, özellikle boyun, çene, kol ve bacak adalelerinde kasılma, halsizlik, ağız kuruluğu, salya akması, titreme, uyuklama gibi yan etkiler yapabilirler. Sık görülen bu yan etkiler ilacı kullanmaya başladıktan bir süre sonra hafifleyecektir. Ayrıca bu yan etkileri geçirecek bazı ilaçlar olduğunu ve gerektiğinde zekiminizin bu ilaçları size önereceğini biliniz. Güneşe çıkarken dikkatli olunuz. Çünkü bu ilaçlar cildin güneş ışılarına karşı hassasiyetini artırırlar. Bazen ilacınızın etkisiyle başınız dönebilir, kendinizi yorgun, halsiz hissedebilirsiniz. Ancak bu durumlara, ilaç dışında başka etkenlerin de yol açabileceğini unutmayanız.

Nöroleptikler uzun süre yüksek dozlarda alındıklarında bazı kişilerde geç diskinezi adı verilen bir yan etki gelişebilir. Geç diskinezi adı verilen bir yan etki gelişebilir. Geç diskinezi, ağızda ve vücudun diğer bölgelerinde olan istemsiz hareketlerdir. Erken fark edilmesi tedavisini kolaylaştırır. Bu ilaçların nadiren de olsa kan ve hormonlar üzerinde yan etkileri olabilir.

Nöroleptikler alkolün ektisini arttıracağından ilaçla birlikte alkol kullanmak sakıncalıdır. İş makinalarını veya motorlu taşıt araçlarını kullanmanız konusunda hekiminize danışınız. Hamile olan veya bebek emziren kadın hastalar, durumlarını mutlaka hekimlerine bildirmelidirler.




SEROTONİN GERİALIM İNHİBİTÖRÜ ANTİDEPRESANLAR

Serotonin gerialım inhibitörleri grubunda, farklı isim ve özelliklerde ilaçlar bulunmakla birlikte bunların etki mekanizmaları ve yan etkileri benzerlik gösterir. Bu tür ilaçların, beyinde serotonin adı verilen maddeyi arttırarak etki gösterdikleri bilinmektedir. Genellikle ruhsal çökkünlük (depresyon) belirtilerini tedavi etmek için kullanılan bu ilaçların iyileştirici etkileri, uygun dozda ve düzenli olarak kullanılmalarından bir veya iki hafta sonra başlar. İlacın depresyon belirtilerini giderek etkisini tamamen ortaya çıkması altı hafta veya daha uzun süre alabilir. Depresyonun tekrarlanmasını önlemek için, belirtilerin tamamen geçmesinden sonra en az altı ay, bazen daha fazla süre ilaca kullanmak gerekir. İlacı kesmeden önce mutlaka hekiminize danışınız. Serotonin gerialım inhibitörü antidepresanlar uzun süre kullanılsalar da alışkanlık veya bağımlılık yapmazlar.

Yan Etkileri

İlacı kullandığınızda iştahsızlık, ağız kuruluğu, bulantı, ishal, baş ağrısı, sinirlilik, sersemlik hissi, uykusuzluk gibi yan etkiler ortaya çıkabilir. Bu yan etkilerin, ilacı düzenli kullanımınızdan birkaç hafta sonra gederek azalmaları beklenir. İlaç alırken iş makinalarını veya motorlu taşıt araçlarını kullanmanız tehlikeli olabilir. Bu konuda hekime danışınız. Hamile veya bebek emziren kadınların bu ilaçları kullanmaları sakıncalı olabilir.


Bu antidepresanlar, nadiren geçici cinsel işlev bozukluğu ve deri döküntüsü gibi başka bazı yan etkiler de yapabilirler.


Diğer ilaçlar ve alkolle etkileşim

Bazı ilaçlar antidepresanlarla geçimsizdir. Herhangi bir nedenle başka bir ilaç kullanıyorsanız veya kullanmanız gerekirse, ruh hekiminize ilacın adını bildiriniz. Serotonin gerialım inhibitörü ilaçlarla birlikte alkol kullanmaktan kaçınınız.




TRİSİKLİK ANTİDEPRESANLAR

Trisiklik antidepresanlar grubunda, farklı özellikte çeşitli ilaçlar bulunmakla birlikte, bunların etki mekanizmaları ve yan etkileri benzerlik gösterir. Bu ilaçlar genellikle ruhsal çökkünlük (depresyon) belirtilerini tedavi etmek için kullanılırlar. Beyinde bazı kimyasal maddeleri arttırarak etki gösterdikleri bilinmektedir. Ruhsal çökkünlük üzerindeki iyileştirici etkileri, ilacın uygun dozda ve düzenli olarak kullanımından birkaç gün sonra başlar. İlacın depresyon belirtilerini giderek etkisinin tamamen ortaya çıkması altı hafta veya daha uzun süre alabilir. Depresyonun tekrarlamasını önlemek için, belirtilerin tamamen geçmesinden sonra en az altı ay bazen de daha fazla süre ilacı kullanmak gerekir. İlacı kesmeden önce mutlaka hekiminize danışınız.

Antidepresanlar uzun süre kullanılsalar da alışkanlık veya bağımlılık yapmazlar.


Yan Etkileri

Trisiklik antidepresanlar, ağız kuruluğu, titreme, kabızlık, idrar yapmada güçlük, uyuklama, baş dönmesi gibi bazı yan etkiler yapabilirler. Bu yan etkilerin ilacın kullanımından birkaç hafta sonra hafiflemesi beklenir. Gündüz saatlerinde uyuklama, sersemlik gibi belirtiler ortaya çıkarsa hekiminize bildiriniz. İlacı aldığınız saatler yeniden düzenlenerek bu yan etkiler giderilebilir. İş makinalarını veya motorlu taşıt araçlarını kullanmanız konusunda hekiminize danışınız. Hamile olan veya bebek emziren kadın hastaların bu ilaçları kullanmaları sakıncalıdır.


Diğer ilaçlar ve alkolle etkileşim

Bazı ilaçlar, antidepresan ilçlarla geçimsizdirler. Herhangi bir nedenle başka bir ilaç kullanıyorsanız veya kullanmanız gerekirse, ruh hekiminize ilacın adını bildiriniz. Sağlığınızla ilgili herhangi bir başka sorununuz varsa veya ortaya çıkarsa (özellikle göz, kalp ve erkekler için prostat bezini ilgilendiren hastalıklar). Bunu ruh hekiminize bildiriniz. Ayrıca bedensel hastalığınızın tedavisiyle ilgilenen hekime, kullandığınız antidepresan ilacın adını söylemeyi unutmayınız. Trisiklik antidepresanlar, alkolün etkisini arttıracağından ilaçla birlikte alkol kullanılması tehlikeli olabilir.




KARBAMAZEPİN

Karbamazepin, duygudurum düzensizliklerinin tedavisinde kullanılır. Karbamazepin tedavisi, hastalığınızın belki bütünüyle silip atmayacak, ancak hastalanma sıklığınızı azaltacak ve hastalandığınızda daha kısa sürede iyileşmenizi sağlayacaktır. Bu ilacın hastalığınızı önleyici etkisi ön plandadır. Bu nedenle ilacınızı hastalığın tekrarlanmasından korunmak için kullandığınızı unutmayınız. İlacı birkaç yıl veya daha uzun süre kullanmanız gerekebilir. Uzun süreli kullanımda ilacın etkinliği azalmaz ve alışkanlık ya da bağımlılık gelişmez.

Karbamazepin dozu ayarlandıktan sonra belli aralıklarla kan incelemesine ihtiyaç duyulacaktır. Bu kan incelemeleri ile, kan karbamazepin miktarının istenen düzeyde olup olmadığı, ayrıca kan hücrelerini ve karaciğerinizin çalışmasını ilacın nasıl etkilediğini
araştırılacaktır.

Yan Etkiler

İlaç tedavisinin başlangıcında uyuklama, baş dönmesi, çift görme, denge bozukluğu, bulantı iştahsızlık görülebilir. Bu yan etkilerin, ilacı kullanmaya başladıktan bir veya iki hafta sonra hafifleyecek geçmesi beklenir. Geçmez veya şiddetlenirse mutlaka hekime bildiriniz. Karbamazepin refleksleri ağırlaştıracağından ilacınızı kullanırken iş makinası veya motorlu araç kullanmanız tehlikeli olabilir. Hamile veya bebek emziren kadın hastaların, karbamazepin kullanmaları sakıncalıdır. Karbamazepinin nadiren kan hücreleri, karaciğer kalp ve deri üzerine yan etkileri olur.




LİTYUM

Lityum, duygudurum düzensizliklerinde kullanılır. Tedavi edici etkisini, beyinde bazı kimyasal maddelerin etkinliğini azaltarak gösterdiği bilinmektedir.

Lityum tedavisi, hastalanma sıklığınızı azaltacak ve hastalandığınızda daha kısa sürede iyileşmenizi sağlayacaktır. Lityumun hastalığınızı önleyici etkisi daha ön plandadır. Bu nedenle ilacınızı hastalığın tekrarlanmasından korunmak için kullandığınızı unutmayınız. İlacı birkaç yıl veya daha uzun süre kullanmanız gerekebilir. Uzun süreli kullanımda ilacın etkinliği azalmaz ve bağımlılık ya da alışkanlık gelişmez.

Kullandığınız lityum dozu ayarlandıktan sonra, yılda üç veya dört kes kan incelemesi yaptırmanız gerekecektir. Bu kan incelemeleri ile, kan lityum miktarının istenen düzeyde olup olmadığı, ayrıca böbrekler ve trioid bezinin düzenli çalışıp çalışmadıkları kontrol edilecektir.

Yan Etkiler

Lityum kullanırken, dikkat dağınıklığı ve genel bir yavaşlama hali hissedebilirsiniz. Ağzınızın tadı değişebilir ve midenizde dolgunluk hissi veya bulantı olabilir. Midenizle ilgili yan etkiler, ilacınızı yemeklerden hemen sonra alırsanız hafifler. Lityum hamileliği özellikle ilk üç ayında kullanılırsa bebeğe ciddi zararlar verebilir. Lityum anne sütüne geçer. Bu nedenlerle hamile kadınlar, emziren anneler, özel durumlar dışında lityum kullanmamalıdırlar.

Lityumun diğer yan etkileri; titreme, sık susama, sık idrara çıkma ve ishaldir. Bu yan etkiler sizi rahatsız edecek düzeyde olursa hemen hekiminize bildiriniz. Lityumun nadiren, böbrekler, tiroid bezi ve deri üzerine yan etkileri olabilir.


Diğer ilaçlarla ve alkolle etkileşim

Bazı ilaçlar, lityumla geçimsizdir. Herhangi bir nedenle başvurduğunuz hekimlere lityum kullandığınızı mutlaka söyleyiniz. Ruh hekiminize danışmandan kesinlikle idrar söktürücü ilaçlar veya ağrı kesici ilaç kullanmayınız. Lityumla birlikte alkol kullanmak sakıncalı olabilir.