MEMURİYETE GİRİŞTE UYGULANAN ANAYASAL İLKELER

A-SERBESTLİK İLKESİ

Serbestlik ilkesi, hiç kimsenin isteği dışında memur
olmaya zorlanmaması,memur olmanın kişinin isteğine bağlı olmalıdır

B-EŞİTLİK İLKESİ

Eşitlik ilkesi, memurluğa girişte bireyler arasında
görevin getirdiği niteliklerin dışında, bir ayrım yapılmayarak aynı hukuki
durumda olanlara aynı hukuki muamelelerin yapılmasıdır.

C-GÖREVİN GETİRDİĞİ NİTELİKLERDEN BAŞKA NİTELİK
ARANMAMASI İLKESİ

Memuriyete girişte ancak ve sadece görevin getirdiği
nitelikler aranmalıdır.Görevin getirdiği niteliklerin neler olacağı kadro ile
belirlenir

MEMURİYETE GİRİŞ KOŞULLARI

A-GENEL KOŞULLAR

1-VATANDAŞLIK:Anayasa, memur olma hakkını sadece T.C
vatandaşlarına tanımıştır.Vatandaş hakkı, siyasal kamu haklarından birisi
olduğu için sınırlanması ancak kanunla olur

Kazanılmış olan vatandaşlık, herhangi bir şekilde
kaybedildiği takdirde genel koşul yitirileceğinden memuriyete idarece son
verilecektir.Bu işlemi yapma konusunda ilgili idare bakımından bağlı söz
konusudur.Bağlı yetki kanunun belli bir durumda belli bir kararı almayı idareye
emretmesi, idarenin yetkiyi kullanıp kullanmamak konusunda takdir hakkının
olmamasıdır. Türk vatandaşlığından çıkarılanlar yeniden Türk vatandaşlığını
kazanamayacakları için Vatandaşlık Kanunu md.35/4 daha sonra Devlet
memuriyetine girmeleride mümkün değildir.

NOT: çifte vatandaşlık memuriyete engel değildir

Türk soylu yabancıların durumu hakkında ise bazı
kanunlarda müfredit düzenlemeler söz konusudur

2-MAHKUMİYET:

*Taksirli suçlardan mahrumiyet: Taksir,dikkat ve özen
yükümlülüğüne aykırılık dolayısıyla bir davranışın suçun kanuni tanımında belirtilen
neticesi öngörülmeyerek gerçekleştirilmesidir

Taksirli bir suçtan dolayı mahkum olmak, memuriyete
girişe engel değildir.Ancak, memur olmadan önce böyle bir suç işlenmiş ise bu
memuriyete engel olmamakla birlikte, eğer memur olunduktan sonra işlenecek olur ve hapis cezası alınırsa
koşullarda eksiklik nedeni ile değil de devamsızlık nedenş ile memuriyete son
verilebilir.

*Hapis: Devlet Memurları Kanunu md.48/A-5 te altı aydan
fazla (altı ay dahil değil) hürriyeti bağlayıcı ceza ile mahkum olanların memuriyetine
idarece son verilir. Ağır hapis cezasının süresi yönünden kanunda ayrıl
yapılmamıştır. Devlet Memurları Kanununa göre altı aydan fazla hapis cezasına
mahkum olanların memuriyetine son verilir

*Niteliği kanunda belirtilen yüz kızartıcı suçlar

-zimmet

-ihtilas

-irtikap

-rüşvet

-hırsızlık

-dolandırıcılık

-sahtecilik

-inancı kötüye kullanma

-dolanlı iflas

*Süresi ne olursa olsun herhangi bir yüz kızartıcı suçtan
mahkum olan kişinin memuriyetine koşullarda eksiklik nedeniyle son
verilir.Çünkü fıkrada hürriyeti bağlayıcı cezanın miktarı değil suçun türü esas
alınmıştır.

*Devletin şahsiyetine karşı işlenen suçlar: Bunların fiilen
ertelenmesi mümkün olmadığı gibi affa uğramış olsalar bile yine memuriyete
engeldirler.

*Özel durumlar:

-hakkında mahrumiyet kararı ertelenmiş devlet memurunun
görevine son verilmemektedir

-TCK açısından ertelemede ceza çekilmiş sayılır ve sicile
işlenir.Bu nedenle memuriyete girişte engeldir

-Para cezasına mahkum olan bir kişi memur olma koşulunu
yitirmez

-Şartla salıvermede ceza mahkumiyeti ortadan kalkmadığı
için memuriyete atanamaz

-Genel af halinde görevine son verilen memur kadro ve
koşullara bakılarak tekrar görevine dönebilir

3-YAŞ

Kanuna göre yaş sınırlamaları şunlardır:

*genel kural olarak 18 yaşını tamamlamış olmak

*genellikle 30 yaşından gün almamış olmak

Bir meslek veya sanat okulunu bitirenler:

*15 yaşını doldurmuş olmak

*kazai rüşt kararı alınmak

Koşulları ile memur olabilirler

4-ASKERLİK: Memuriyete giriş bakımından askerlikle ilgili
bulunma koşulu getirilmiştir.Ya askerliğini yapmış ya da askerliğe elverişli
olmadığına dair sağlık kurulu raporu almış olmak gerekir.Bir kimsenin memur
olabilmesi için askerlikle ilişiğinin bulunmaması gerekir

Askerlik mükellefiyetinin ifa şekli ve süreside bu
bakımdan önemli değildir:Henüz askerlik çağına gelmemiş olmasına rağmen diğer
koşullara sahip olanlar memur olablirler. Bunların dışında askerlik çağına
gelenler ise ya askerliğini erteletmiş olmalı ya da yedek sınıfa geçirilmiş
olmalıdır

NOT: 1111 sayılı Askerlik Kanununa göre askere giriş yaşı
kurla olarak yirmidir

5-ÖĞRENİM KOŞULU: Devlet Memurları Kanununda ilköğretim
mezunu olmak koşulu getirilmiştir.Bazı memuriyetlere giriş bakımında üniversite
mezunu olma veya elit (seçkin) eğitim, örneğin lisansüstü öğretim olan yüksek
lisans ve doktora yapmış olma koşulu getirilebilir

5-SAĞLIK: Sağlık kavramı içerisine hem vücut hem de ruh
sağlığı girer. Bu koşulun gerçekleşip gerçekleşmeyeceği görevli ve yetkili
sağlık kuruluşlarından alınacak rapor ile tespit edilir. Özellikle öğretmen,
şoför, hakim gibi kitlelere hitap eden mesleklerde çalışanlar bakımından ruh
sağlığının önemi daha da artmaktadır.

Sağlık koşullarının sonradan yitirilmesi durumunda memur
tedavi izni alır.Bu memur için sosyal bir haktır. Kanunda öngörülen süreler
içerisinde iyileştirilmediği takdirde diğer koşullar da varsa malulen emekliye sevk
edilebilr yada emeklilik hakkı yoksa görevine koşullarda eksiklik nedeniyle
son verilerek kendisine toptan ödeme yapılır: Eğer vücutta belli bir hasar
bırakmakla birlikte görevi ifaya engel bir durum yoksa memuriyete devam
edilmelidir.

Sürekli olarak görevini yapmasına engel vücut ya da akıl
hastalığının veya sakatlığının bulunması bir kişinin memur olmasına engeldir.

Memuriyete girecek kimsenin tiksinti verici ya da
bulaşıcı bir hastalığı olmamalıdır.

7-KAMU HAKLARINDAN MAHRUM BULUNMAMAK: Memuriyete
girişteki olumsuz koşullardan biri de kamu haklarından yasaklı olmamaktır

ÖZEL KOŞULLAR

*Özel koşullar görevin getirdiği niteliklere uygun olarak
belirlenebilir

*Genel koşullara aykırı olamaz

*Belirli bir düzeyi fiziksel performans veya yeterlilik,
yaş sınırlaması, iş tecrübesi , cinsiyet gibi nitelikler aranabilir

*Özel koşullar kişi hak ve hürriyetlerinin özüne dokunur
nitelikte olamaz

MEMURLUĞA ALINMA USULLERİ: SINAV YÖNTEMİ

Uygulanan sınav türleri:

*yarışma sınavı

*yeterlilik sınavı

Sınav ölçme değerlendirme yöntemidir.

Kamu görevlerine ilk defa atanacaklar için yapılacak
sınavlar hakkında genel yönetmeliğe göre KPSS adıyla tek bir sınav
uygulanmaktadır. Devlet memurları için yapılmış olan merkezi sınavlarda 70 veya
daha yukarı puan alarak başarılı olanların haklarının kariyer meslekler dışında
(B) grubu kadrolara yerleştirilirler. Sınavlardan başarılı olanlar iki yıllık
sürede kamu kurum ve kuruluşlarına yapılacak yerleştirmelere mürecaat
edebilirler. Kamu kurum ve kuruluşlarındaki kadrolar (A) ve (B) grubu kadrolar
olarak iki grupta değerlendirilmiştir.

*(A) grubu kadrolar; özel yarışma sınavına tabi tutulmak
suretiyle ve belli bir yetişme programı sonrası yeterlilik sınavına tabi
tutularak mesleğe alınan personel için ihdas edilmiş kadrolar olarak
tanımlanmıştır. (B) grubu kadrolar ise;kariyer meslek olarak anılan meslekler
dışında kalan diğer kadrolar olarak tanımlanmıştır.

(A) Grubu Kadrolar:

*müfettiş

*uzman yardımcısı

*stajyer kontrolör

*kaymakam adayı

(B) Grubu Kadrolar:

*kariyer meslek olarak anılan meslekler dışında kalan
diğer kadrolar olarak mühendis

*hemşire

*sağlık memuru

*teknisyen

*veznedar

*koruma ve güvenlik görevlisi

GÜVENLİK SORUŞTURMASI VE ARŞİV ARAŞTIRMASI SORUNU

Devler memurluğuna alınmada güvenlik soruşturmasıyla ilgili raporlarda yer
alan bilgilerin istibarı nitelik taşımaları nedeniyle bu bilgiler hukuken
geçerli başka bilgi ve belgelerle doğrulanmadıkça
bu raporların tek başlarına hukuki delil gücünde kabul edilmemeleri ve
ilgililer aleyhine kullanılmaları hukuk devleti ilkesine aykırıdır.

Salt güvenlik soruşturması raporlarına dayanılarak
ilgililer hakkında göreve son verme işlemi tesis edilmez. Yapılan güvenlik
soruşturması göz önüne alınarak henüz asaleti onaylanmamış olan aday memurun
görevine son verilmesi hatalı yapılan atama işleminin geri alınması
mahiyetindedir

ADAY MEMURİYET

Devlet memurluğuna alınmada güvenlik soruşturmasıyla
ilgili raporlarda yer alan bilgilerin istihbari nitelik taşımaları nedeniyle bu
bilgiler hukuken geçerli başka bilgi ve belgelerle doğrulanmadıkça bu
raporların tek başlarına hukuki delil gücünde kabul edilmeleri ve ilgililer
aleyhine kullanılmaları hukuk devleti ilkesine aykırıdır.

ADAYLIĞA KABUL EDİLME VE ADAYLARIN YETİŞTİRİLMESİ

Sınavlarda başarılı olanlardan devlet memurluğuna girmek
isteyenler başarı listesindeki sıraya
göre ilan edilen kadro sayısı kadar kurumlarınca memur adayı olarak atanırlar.
Adaylık süresi bir yıldan az iki yıldan çok olamaz ve bu süre içerisinde ve bu
süre içerisinde aday memurun başka kurumlara nakli yapılamaz

Devlet memurluğuna ilk defa girecekler sınav ve adaylık
şartlarını yerine getirmekle yükümlü tutulmuşlardır

Adayların yetiştirilmesinde aday olarak atanan memurların
ortak vasıfları ile ilgili hazırlayıcı eğitime, bilahare sınıfları ile ilgili
hazırlayıcı eğitime ve staja tabi tutulmaları ve devlet memuru olarak
atanabilmeleri için başarılı olmaları şarttır

Aday memurlara verilen eğitimler:

*temel eğitim: bütün aday memurların asli memur
olabilmeleri için tabş tutuldukları devlet memurlarının ortak vasıfları ile
ilgili hususları kapsayan eğitimdir

*hazırlayıcı eğitim: aday memurların atandığı kurum veya
kuruluşu sınıfı ve görevi ile ilgili olarak yapılan eğitimdir

*staj:aday memurlara kurum veya kuruluşlarındaki
görevleriyle ilgili olarak yapılan uygulamalı eğitimdir.

-temel eğitim: en az 10 gün en çok 2 ay olabilir

-hazırlayıcı eğitim: en az 1 ay en çok 3 ay olabilir

-staj:en az 2 ay olmalıdır

Adaylık süresi içinde temel, hazırlayıcı eğitim ve staj
devrelerinin her birinde başarılı olan ve bu süre içinde olumlu sicil alarak
adaylığı kaldırılan kişilere ise asli memur denir.

Aday memurun 1 .yılından sonra ve henüz . yılını
doldurmadan asli memurluğa atanabilmesi için;

-temel eğitim hazırlayıcı eğitim ve staj devrelerinin her
birinden başarılı olması

-olumlu sicil alması

-sicil amirlerini tekliğinin bulunması gerekir.

B-ADAYLAĞIN SONA ERMESİ

1-Adaylık Süresi İçinde

*temel hazırlayıcı eğitim ve staj devrelerinin her
birinde başarısız olunması

*memuriyetle bağdaşmayan hal ve hareketlerde bulunması

*devamsızlık yapılması

2-Aday devlet memurunun adaylığının kaldırılması için
belirtilen eğitimlere katılması ve başarılı olması gerekmektedir

Adaylık eğitimlerinden herhangi birisinden başarısız olan
devlet memuru asil memur olarak atanmaz. 657 sayılı kanun gereğince görevine
son verilir

Asli memurluğa geçme tarihi adaylık süresinin sonuna
geçemez.Atamaya yetkili amirin onayı ile asli memurluğa atanılır

C-ADAYLIĞIN SONA ERMESİNİN HÜKÜMLERİ

Adaylık devresi içinde veya sonunda eğitimlerde başarılı
olamama olumsuz sicil alma gibi nedenlerden dolayı görevine son verilenler 3
yıl boyunca devlet memurluğuna atanamaz.

MEMURLUĞA ATAMA

A-MEMUR HUKUKUNDA BAŞLICA ATAMA TÜRLERİ

1-Asli memurluğa atama:

-adaylık süresini doldurmuş olması

-olumlu sicil almış olması

-adaylık devresinde eğitimde başarılı olması

-sicil amirince atanmasının onaylanması

Adaylar sicil amirlerinin teklifi ve ve atamaya yetkili
amirin onayı ile onay tarihinden geçerli olmak üzere asli memurluğa atanırlar.
Asli memuriyete başlama tarihi adaylık süresinin sonucunu geçemez

Atamaya yetkili makam bazen belirli bir makamdaki yetkili
olabileceği gibi kimi zaman da belirli bir kurul olabilir

Asli devlet memurluğuna atandıktan sonra memurların bir
ay içinde yemin belgesini imzalayarak göreve başlamaları gerekir

2-Alt dereceler atama:

Eğitim ve öğretim hizmetleri sınıfı hariç sınıfların
1,2,3 ve 4 üncü derecelerindeki kadrolarına derece yükselmesindeki süre kaydı
aranmaksızın atanmasındaki usule göre daha aşağıdaki derecelerden atama
yapılabilir

Daha aşağıdaki derecelerden atama yapılabilmesi için
ilgilide bulunması gereken koşullar şunlardır:

-1inci dereceli görevlerden ek göstergesi 650 ve daha
yukarıda olanlar için en az 12 yıl

-1 ve 2 nci derece görevlerden ek göstergesi 650 den az
olanlar için en az 10 yıl

-3 ve 4 üncü dereceli görevler için en az 8 yıl çalışması
gerekir

Dört yıldan daha az süreli yüksek öğrenim görenler için
yukarıdaki sürelere 2 şer yıl ilave edilir

Yasama organı üyeliğinden, kanunla kurulan fonlarda,
muvazzaf askerlikte ve okul derecesi dahil yedek subaylıkta ve uluslararası
kuruluşlarda geçen sürelerin tamamı ile yüksek öğrenim gördükten sonra özel
kurumlarda veya serbest olarak çalıştıkları sürenin 6 yılı geçmemek üzere ¾ ü
yukarıdaki sürenin hesabında dikkate alınır

3-İdari görevlere atama:

DMK göre kurumlar, eğitim ve öğretim, sağlık ve yardımcı
sağlık ve teknik hizmetler sınıfına dahil memurlardan, kariyerlerinden
yararlanmak istediklerini 2-4 üncü dereceler arasındaki idari görevlere ait
olup kazanılmış hak derecelerinin iki altındaki derecelerden tespit ve ihdas
edilmiş kadrolara atayabilirler

Bu suretle atanan memurların aylıkları kazanılmış hak
dereceleri üzerinden ödenir. Ancak kazanılmış aylık dereceleri ve kariyer
hizmetleri sınıfları için tespit edilen ek gösterge, zam ve tazminatlar ile
atandıkları görevlerin ek gösterge, zam ve tazminatların farklı olması halinde
fazla olanı ödenir

4- Vekaleten atama:

*Memurların yerlerine geçici olarak vekil atanmasını
gerektiren durumlar:

-kanuni izinli olması

-geçici görev nedeniyle başka bir yere gitmesi

-disiplin cezası alması

-görevden uzaklaştırılması

Bir görevin memurlar eliyle vekaleten yürütülmesi halinde
aylıksız vekalet asıldır

*Boş olması halinde açıktan vekil atanabilecek kadrolar:

-ilkokul öğretmenliği

-tabiplik

-diş hekimliği

-eczacılık

-köy ve beldelerde ebelik ve hemşirelik

-mühendislik ve mimarlık

-veterinerlik

-köy ve kasaba imamlığı

Atanılan vekil memurlar vekalet görevinin 3 aydan fazla
devam eden süresi için kurum dışından veya açıktan atananlarla kurum içinden
ilkokul öğretmenliğine atanan öğretmenler ile veznedarlık görevine atananlara
göreve başladıkları tarihten itibaren vekalet aylığı ödenir: DMK tabi
kurumlarda çalışan veteriner hekim veya hayvan sağlık memurları, veteriner
hekim veya hayvan sağlık memuru bulunmayan belediyelerin veterinerlik veya
hayvan sağlık memurluğu hizmetlerini ifa etmek üzere bu hizmetlerle ilgili
kadrolara vekalet aylığı verilmek suretiyle atanabilirler

5-Memurluktan çekilenlerin yeniden atanmaları:

İki defadan fazla olmamak üzere memurluktan kendi
istekleriyle çekilenler veya DMK hükümlerine göre çekilmiş sayılanlardan tekrar
memurluğa dönmek isteyenler ayrıldıkları sınıfta boş kadro bulunmak ve bu
sınıfın niteliklerini taşımak şartıyla ayrıldıkları tarihte almakta oldukları
aylık derecesine eşit bir derecenin aynı kademesine atanabilirler

6-Emeklilerin yeniden hizmete alınmaları için yapılan
atama:

Emekli olanlar (görevlere yeniden atanamayacaklar hariç)
sınıfındaki nitelikleri taşıyan ve boş olan kadrolara yeniden atanabilirler

7-Yer değiştirme suretiyle atama:

İller gelişmişlik düzeyine göre beş hizmet bölgesine ayrılmıştır.Bu
şekilde yapılan atamalar kural olarak her yılın haziran ve eylül ayında
yapılır.Aile birliğinin korunmasına dikkat edilmelidir

8-Karşılıklı olarak yer değiştirm(becayiş):

Aynı kurumun başka başka yerlerde bulunan aynı sınıftaki
memurları, karşılıklı olarak yer değiştirme suretiyle atanmalarını
isteyebilirler.Bu isteğin yerine getirilmesi atamaya yetkili amirlerince uygun
bulunmasına bağlıdır

9-Kurumlar arası atama:

Memurların bulundukları sınıftan veya öğrenim durumları
itibariyle girebilecekleri sınıftan bir kadroya nakilleri mümkündür

Kazanılmış hak derecelerinin altındaki derecelere
atanabilmeleri için ise atanacakları kadro derecesi ile kazanılmış hak
dereceleri arasındaki farkın 3 dereceden çok olmaması ve memurların isteğide
şarttır

10-Kurum içi naklen atama:

Kurum içi naklen atama ya memurun ya da idarenin isteği
ile gerçekleşir

11-İstisnai memuriyete atama:

DMK atama, sınavlar, kademe ,ilerlemesi ve derece
yükselmesine ilişkin düzenlemeleri dışında, derece aylığı ile atama yapılabilen
memurluklar dır. İstisnai memuriyet kadrolarına atanmak için memur olmak gerekli
değildir

*İSTİSNAİ MEMURLUKLARDAN BAŞLICALARI:

*cumhurbaşkanlığı genel sekreterliği

*Tbmm memurlukları

*başbakan baş müşaviri

*savunma sanayi müsteşarlığı

*toplu konut idaresi başkanlığına ait başkan,başkan
yardımcısı,hukuk müşaviri, daire başkanı, uzman, uzman yardımcısı, müşavir
avukat ve şube müdürleri

*başbakan müşavirlikleri

*özelleştirme idaresi başkanlığında başkan, başkan
yardımcısı, başkanlık müşaviri ,daire başkanı, proje grup başkanı

*basın ve halkla ilişkiler müşavirliği

*başbakanlık ve başkanlık müşavirleri ile basın ve halkla
ilişkiler müşavirlikleri

*başbakanlık basın müşavirliği

*bakanlar kurulu sekreterliği

*milli savunma bakanlığı ile teşekkürler. kadrolarına veya kadro
açıklamalar bölümünde özel nitelikli olarak gösterilen görev yerleri

*özel kalem müdürlükleri

*valilikler

*büyükelçilikler

*elçilikler

*daimi temsilciliklere, dış kuruluşlarında çalışma
müşavirlikleri nezdinde görevlendirilecek sendika uzmanlıklarına

*din işleri yüksek kurulu üyeliklerine milli istihbarat
teşkilatı memurlukları

*milli güvenlik kurulu genel sekreterliği müşavirlikleri

İstisnai memurluklar likayat sistemi içinde sistemin
ön gördüğü bir parantezdir.Bu kimseler esas itibariyle memur statüsü içindedir.