Havalar soğuyunca kışı sevmeyen bazı romatizma hastalıkları da kendini göstermeye başladı. İç Hastalıkları ve Romatoloji Bölümü Başkanı Prof. Dr. Mehmet Soy, işte kışın alevlenen romatizmal hastalıkları ve bu hastalıklardan korunmak için yapılması gerekenleri anlattı.

Romatizmal hastalıklar sıklıkla kas iskelet sistemini tutan, zamanında ve uygun şekilde tedavi edilmezse kalıcı hasarlara yol açabilen hastalıklardır. Bu hastalıkların gerçek sebepleri bilinmez; ancak genetik yatkınlık, bazı virüsler, sigara, dişeti iltihapları ve diğer birçok faktör çeşitli romatizmaların oluşumundan sorumlu tutulur. Havaların soğuması ile bazı romatizmaların ilk defa ortaya çıkması ya da mevcut romatizmanın ağırlaşması söz konusu olabilir. Bunun için romatizmal hastalıklara karşı önlemlerinizi almanızda fayda var.

İşte bu romatizmal hastalıklar

Osteoartrit: Soğuk havalardan en çok etkilenen romatizmaların başında kireçlenme denilen romatizma türü gelir. Havanın soğuması ile yağmurlu havalarda oluşan basınç değişikliklerini hasta ekleminde hisseder. Yağmur yağmadan günler öncesinden dizlerinde ağrı-sızı başlar ve yağmuru haber verir.

Raynoud (Rayno) hastalığı: Tek başına görülebilen ya da birçok iltihaplı romatizmaya eşlik edebilen bir durumdur. Bazen stres altında iken; özellikle de soğuğa maruz kalınca gelişen, el parmaklarında ani sararma, morarma ve ardından kızarma ile kendisini gösteren hastalıktır. Soğuk havaya maruz kalma sonucunda atar damarlarda ani gelişen bir daralma görülür. Parmakları besleyen kan azalır (solukluk, soğukluk ve ağrı görülür); buna bağlı oksijenlenmenin azalması (morarma) görülür ve bir süre sonra refleks olarak damarlar genişleyerek parmaklara fazla kan gider (kızarma). Bu hastalığın önemi altta yatan romatizmal hastalığa bağlıdır. Eğer altta yatan romatizmal hastalık yoksa (Raynoud Hastalığı, primer Raynoud olarak adlandırılır) nispeten sorunsuz seyreder. Stres ve soğuktan korunmak çözümü büyük oranda sağlar. Ancak altta skleroderma gibi bir romatizmal hastalık yatıyorsa (Raynoud Fenomeni ya da sekonder Raynoud olarak adlandırılır); o zaman parmaklarda kangrene kadar gidebilen sorunlara yol açabilir. Bu nedenle her Raynoud Hastalığı olan kişinin mutlaka romatoloji uzmanına başvurması ve altta bir romatizmal hastalık olup olmadığının araştırılması gerekir. Her durumda da bu hastaların soğuktan korunmaları, havalar çok soğuk olmasa bile eldiven takmaları; sabahları sıcak su ile ellerini yıkamaları; buzdolabından bir şeyler alırken dikkatli olmaları ve kesinlikle sigarayı bırakmaları gerekir. Gerekirse hekime danışarak çeşitli ilaçlar başlanabilir.

Romatoid Artrit: Halk arasında iltihaplı romatizma olarak da bilinir. Erişkin insanlarda görülme sıklığı %1’dir. Hastalık eklemler dışında iç organları da etkileyebilir. En sık her iki el bileği ve el eklemlerini eşzamanlı olarak etkiler. Hastalarda el bileği ve el parmaklarında ağrı, şişlik, sabah ellerini kullanamama (sabah tutukluğu), ellerde şekil bozukluğu görülür. Eller dışında ayak bilekleri, dirsek, omuz ve dizler de hastalıktan sıklıkla etkilenir. Hastalık soğuk havalarda daha fazla yakınmaya yol açar. Yağmurlu havalarda bu hastaların da eklem ağrıları ve sızıları artabilir. Raynoud Fenomeni bu hastalığa da eşlik edebilir.

Ankilozan Spondilit (AS): Genellikle omurgayı tutan ağrılı, ilerleyici, kişinin belini büken, onu öne doğru eğen kronik bir romatizmal hastalıktır. Temelde omurgayı etkilemekle beraber diğer eklemleri, kiriş ve tendon denilen kasların kemiklere yapıştığı bölümleri de etkiler. Bazen göz, akciğer ve kalp de etkilenir. Genellikle 20’li yaşlarda başlayan bu hastalıkta, kişiler sabah çok şiddetli bel ve/veya kalça ağrısıyla uyanırlar. Ağrı tipik olarak hareketsiz kalındığında, soğukta artar; hareket ve vücudun ısınması ile kişi rahatlar. Ankilozan Spondilit hastalarının soğuk havalardan korunması ve tedavi için kullandıkları bazı ilaçların dozlarını artırmaları gerekebilir.

Sistemik Lupus Eritematozus: Özellikle genç-orta yaşlı bayanlarda görülen bir hastalıktır. Yüzde güneşe maruz kalmakla artan kızarıklar, eklem ağrısı ve şişmesi, ateş kilo kaybı, akciğer-kalp zarında sıvı birikmesi, anemi, böbrek ve diğer organlarda tutulum yapabilir. Tedavi edilmezse ölümcül olabilen bir hastalıktır. Bir grubunda tekrarlayan düşükler ve tekrarlayan derin ven trombozu, beyin damarlarında tıkanmalara yol açabilir. Anti nükleer antikorların (F-ANA) pozitifliği tanıda oldukça yararlıdır. Sıklıkla güneşe maruz kalma ile hastalık alevlenir. Ancak sık enfeksiyonlar ve anksiyete de bu hastalığın alevlenmesine ya da ilk defa başlamasına yol açabilir. Kış aylarındaki sık viral enfeksiyonlar hastalığın ilk defa ortaya çıkmasına ya da alevlenmesine neden olabilir. Raynoud Fenomeni bu hastalığa da eşlik edebilir.