İşletmenin Kurulmasındaki Temel Esaslar

İşletme kurmaya girişen bir girişimcinin karşılaşacağı ilk problem muhakkak ki, işletme için “En uygun kuruluş yerinin seçimi” olacaktır. Kuruluş yeri, işletmenin faaliyette bulunduğu yerdir. Bir işletme için kararlaştırılan kuruluş yeri, diğer kuruluş yerleri ile karşılaştırılarak seçilen en uygun yerdir. En uygun yer, maliyet masraflarının en düşük, karın ise en yüksek olmasını sağlayacak yerdir. Uygun bir kuruluş yerine sahip olan işletme aynı dalda çalışan diğer işletmelere göre rekabet üstünlüğü sağlar ve daha uzun ömürlü olur.

Kuruluş yerine ilişkin karar alınırken, bu karar rast gele alınmamalı, araştırmalara dayandırılmalıdır. İşletmenin çalışma konusu, büyüklüğü, ekonomik ve teknik faktörler ayrı ayrı incelenmelidir.

En Uygun (Optimal) Kuruluş Yeri

Kuruluş yeri, bir işletmenin varlığının son bulmasına sebep olacak kadar önemli sonuçlar doğurduğuna göre, bütün işletmeler en uygun (optimal) kuruluş yerini bulmak zorundadır.

En uygun (optimal) kuruluş yeri öyle bir yer olmalıdır ki işletme bu yerde kurulduğunda; üretim faktörleri en düşük maliyetlerle sağlanabilsin, tedarik, arzulanan özelliklerde ve kesintisiz olarak yapılabilsin.Üretim faktörleri en düşük maliyetlerle ulaştırılabilsin.

Kuruluş Yeri Faktörlerinin Sınıflandırılması

İşletmenin kuruluş yeri kararlaştırılırken yapılan incelemelerde, kuruluş yerinin seçimini etkileyen faktörler dikkate alınmaktadır.

Kuruluş yeri faktörleri genellikle dört bölümde toplanır:

Ekonomik faktörler

İşletmenin faaliyeti sırasında ekonomikliğin en yüksek derecede gerçekleşmesine yarayan hammadde, enerji, işçilik, ulaştırma gibi faktörlerdir.

Psikolojik, fizyolojik ve politik faktörler

Bunlar ekonomik bakımdan uygun olmayan bir yerin, daha iyi ekonomik şartlara sahip olan başka bir yere tercih edilmesine sebep olan faktörlerdir. Örneğin, bir teşebbüs kuruluş yerinin seçimini yaparken insanlara yakınlık duyduğu bir bölgeyi tercih edebilir. Bu seçimde psikolojik faktörler rol oynamış olur.

Doğal faktörler

İklim, arazi, ısı, nemlilik derecesi ve deprem bölgesinde bulunma veya bulunmama gibi doğal özellikler kuruluş yeri seçiminde dikkate alınmalıdır.

Sosyal faktörler

Sosyal faktörler kuruluş yerini etkileyen en önemli faktörlerdendir. İşletmeler, çalışanların sosyal ihtiyaçlarını gidermeye elverişli kuruluşların bulunduğu yerlerde inşa edilirler. Ayrıca, kuruluş esnasında toplumdan gelebilecek tepkiler ve bunların nedenleri üzerinde de düşünmek şarttır. Toplum sağlığı, çevre koruması, şehirlerin gelişmeleri gibi nedenlerle devlet işletmelerin kuruluş yerlerine ilişkin bazı sınırlamalar getirebilir. İşletmeler bu sınırlamalara uymak zorundadırlar

Ekonomik Faktörler

Kuruluş yeri faktörlerinin en önemlilerinden biri olan ekonomik faktörler üzerinde kısaca durulacaktır.

Ekonomik faktörler aşağıdaki şekilde sıralanmaktadır.

1-     Arazi ve inşaat masrafları.

2-     Hammadde.

3-     Enerji.

4-     İş gücü.

5-     Taşıma.

6-     Pazar.