Hayatın seslerini duyamayan, birbirleriyle iletişimi işaretlerle sağlayan Türkiye'deki 250 binin üzerindeki işitme engelli, artık ortak bir alfabeye kavuştu. Türk Dil Kurumu (TDK) tarafından hazırlanan Türk işaret dili parmak alfabesinin çalışmaları tamamlandı.
İşitme engellilerin işaret dili konusundaki ihtiyaçlarına yönelik çalışmalar, Türk İşaret Dili Yönetmeliği'nin hazırlanmasıyla başladı. Yetkili kurulların oluşturulmasının ardından, Türk işaret dili üzerindeki bilimsel çalışmalar başlatıldı.
Daha sonra 7-8 Haziran'da Türk Dil Kurumu Konferans Salonu'nda düzenlenen Birinci Türk İşaret Dili Kurultayı'nda Türk İşaret Dili Parmak Alfabesi'ne son şekli verildi. Alfabedeki 29 harfin karşılıklarının bulunduğu alfabenin 12 Temmuz Perşembe günü TDK'nın 75. kuruluş yıl dönümü töreninde kamuoyuna sunulmasının ardından, 3 yıllık süreç içerisinde işaret dilini farklı lehçelere göre gösteren işaret dili sözlüğü hazırlanacak ve dil bilgisi çalışmaları da tamamlanacak.
''YÖRELERE GÖRE FARKLILIK GÖSTERİYOR''
TDK Başkanı Şükrü Haluk Akalın, Türkiye'de kullanılan işaret dillerinin bulunduğunu, ancak bunların yörelere göre değişiklik gösterdiğini söyledi. Standart bir işaret dilinin olmadığını ifade eden Akalın, 1950'li yıllarda işitme engelliler okullarında işaret dilinin yasaklanmasının bunun sebeplerinden biri olduğunu kaydetti. ''İyi niyetli bir yasaklamaydı aslında. İşitme engellilerin konuşturulması, birtakım yöntemlerle, teknik, tıbbi araçlarla konuşturulması, onlara konuşmanın öğretilmesi gibi son derece iyi niyetli bir yaklaşımla işaret dili yasaklandı'' diyen Akalın, yurt dışında polisler, sağlık görevlileri gibi meslek grupları için ayrı işaret dili el kitapları yayınlandığını, ancak Türkiye'nin bu konuda geri kaldığını belirtti.
Türkiye'de işaret dili konusunda sadece 1995 yılında çıkarılmış çok dar kapsamlı tek bir sözlüğün bulunduğunu anlatan Akalın, Türk işaret dilinin standart hale getirilmesi, sözlüğünün ve dil bilgisinin hazırlanması görevinin Özürlüler Yasası ile Türk Dil Kurumu'na verildiğini kaydetti. Özürlüler İdaresi Başkanlığı, Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu ile Milli Eğitim Bakanlığı'nın işbirliği içinde çalışmaları yürüttüğünü aktaran Akalın, yapılan çalışmalar sonunda işaret dili alfabesinin tamamlandığını bildirdi.
Akalın, bir harf için birkaç farklı işaret yerine, tek bir işaretin benimsenmesinin temel alındığını ifade ederek, tıpkı 1928'de yeni Türk alfabesinin oluşturulması çalışmasının yapılması gibi ortak bir çalışma yapıldığını ve parmak alfabesindeki harflerin belirlendiğini kaydetti.
''ALFABEDE KAÇ HARF VARSA''...
Parmak dili alfabesinde Türk alfabesindeki gibi 29 harfin karşılığının yer alacağını anlatan Akalın, ''Sözlükte de dilimizin söz varlığında kaç sözcük varsa o kadar işaret olacak'' dedi.
Sözlükte kelimelerin belli karşılıklarının olacağını, harflere göre farklı farklı işaretlerin biraraya gelmesiyle işaret dilinin oluşmayacağını aktaran Akalın, ''Örneğin, 'araba' derken önce 'a' harfi, sonra 'r' harfi diye olmayacak, bunlar kendi işaretleriyle tek bir işaretle adlandırılıyor. Kelime grupları ölçümlü hale getirilecek'' diye konuştu.
Yaklaşık 3 yıllık bir projeyle Türk işaret dili sözlüğü ve dil bilgisinin yayınlanacağını belirten Akalın, çalışmayı şöyle anlattı: ''Derler ya 'işin önce alfabesinden başlayalım', biz de önce alfabesinden başladık. Türk işaret dili alfabesi, TDK'nın 75. kuruluş yıl dönümü töreninin düzenleneceği 12 Temmuz'da kamuoyuna takdim edilecek. Öncelikle bir alan araştırması yapılacak. Türk işaret dilinin kullanıldığı bölgelerde sözcükler için kullanılan farklı işaretler bir alan araştırmasıyla belirlenecek ve çoğunluğun benimsediği işaret esas alınarak Türk işaret dili sözlüğü hazırlanacak.
Bu süreçte işaret diliyle ilgili olarak kullanılan işaretler görüntülenecek, kayıtları tutulacak, sonra alanda yapılan bu çalışmalar bilimsel ortamda değerlendirilecek. Bu alandaki hem dil bilimciler, hem işaret dili uzmanları tarafından ele alınacak ve sonunda hem kitap olarak sözlük yayınlanacak, hem de işaretlerle bu sözcükler canlandırılacak. Hem sanal ortamda kullanımda olacak, hem diskli olarak da üretilecek.''
Bu sonuca işitme engellilerin katkıları olmadan ulaşmalarının mümkün olmadığına işaret eden Akalın, ''İşaret dilini engellilerin yanı sıra, herkesin öğrenmesi yararlı olacak. Çünkü Türkiye'de 250-300 bin işitme engelli yaşıyor. Onlarla iç içe yaşıyoruz. İşaret dili alfabesindeki temel işaretleri hepimizin bilmesi önemli. Bu nedenle okullarda da bu işaretler öğretilmelidir'' diye konuştu.
SÖZLÜK ÇALIŞMALARI
TDK Başkanı Şükrü Haluk Akalın, batı kaynaklı kelimeler üzerine olan bir başka çalışmalarının da 2 yıldır sürdüğünü söyledi. Üniversitelerin Türk Dili ve Edebiyatı bölümlerindeki ilgili öğretim üyelerinden oluşan çalışma grubunun, Türkçe'nin özellikle Cumhuriyet dönemindeki edebi eserlerini tarayarak, edebi eserlerde kullanılan yabancı kaynaklı kelimeleri belirlediğini anlatan Akalın, daha sonra sözlüğün hazırlandığını kaydetti. Bu sözlüğün de 12 Temmuz'da kamuoyuna tanıtılacağını ve sanal ortamda yer alacağını ifade eden Akalın, ''Ama geliştirilmesi yıl boyu sürecek. Çalışma 1-2 yıl içerisinde kitap olarak kullanıma sunulacak'' dedi.
Karşılaştırmalı Türk lehçeleri sözlüğünde ise 75 bin söz varlığının yer aldığını anlatan Akalın, Azerbaycan, Kazak, Kırgız, Türkmen, Tatar, Uygur, Özbek lehçelerindeki kelimelerin Türkiye Türkçesi'nde ne anlama geldiğinin sözlükte yer alacağını söyledi. Akalın, aynı şekilde Türkiye Türkçesi'ndeki kelimelerin anlamlarının diğer lehçelerdeki karşılıklarının da o sözlüklerde bulunacağını ifade etti.
| WwW.WeBCaNaVaRi.NeT | > .::| $ Eğitim & Öğretim $ |::. > Kitaplar Hakkında Bilgi ve Özetler (Moderatörler: WeBCaNaVaRi, mnıl, sanane_61)
Konu: İşitme Engellilerin ''işaret Dili Alfabesi'' Hazır
Yazdır
Gelişmiş Arama
Mart 07, 2012, 12:10:04 ÖS