Süt sığırlarının yemlemesinde kaba ve konsantre yemlerin veriliş şekline ve verildiği yere göre farklı isimlerle alınan metodlar uygulanır,bunlardan en çok uygulananları aşağıda anlatılmaktadır.


Barınakta yemleme


Bu yemleme sistemi yemin tümünün yada konsantre kısmının barınakta verildiği yemleme şeklidir.Bu sistemin dezavantajları tozuma,yemleme ekipmanlarının pahalılığı.
Konsantre yem kısıtlı bir sürüde veriliyorsa yem riliyorsa yem tüketiminin düşmesi,iyi havalandırmayan barınaklarda yem tüketimnin olumsuz etkilenmesidir. Eğer bağlı sistem bireysel besleme uygulanmıyorsa ineklerin yem tüketimlerinin kontrolü zordur.Bu durum dengesiz beslenme ve ekonmik kayba neden olacaktır.
Türkiye’de küçük aile işletmelerinin çoğunda barınakta yemleme uygulanmaktadır.Bu işletmelerin çoğunda barınakta yemleme uygulanmaktadır.
Bu işletmelerin çoğunda da barınaklarda verime göre farklı yemleme olanakları bulunmaığı gibi havasız ortam ve diğer problemler nedeni ile yem tüketimi ve süt veriminde düşüklüğe neden olmaktadır.
Ancak modern sistemlerde barınaklar hayvanların verimlerine göre farklı beslendikleri bilgisayarlı sistemler yada verime göre gruplandırma olanakları bulunmaktadır.


Bilgisayarlı Sistemler İle Besleme


Son yıllarda bilgisayarlı yemleme cihazları hızla çiftlik ekipmanları arasına girmiştir.Sağım ünitesi ile kombine edilen bu yemleme sisteminde her inek için ihtiyacına göre yem miktarı belirlenir ve konsantre yem 24 saat içerisinde belirli miktarlardaki bölünmüş
Öğünler halinde hayvanlara bilgisarlı yemlik cihazları ile yedirilir.Aynı uygulama grup bölmelerinin mümkün olduğu işletmelerde grup yemliklerine de uygulanabilir.
İşcilik maliyetini düşürmesi bu sistemin avantajlarından biridir.Ayrıca bir günde verilecek toplam yemin daha fazla öğüne bölünmesi ile bir öğünde yedirilen yem miktarının azalması işkembedeki asitlik derecesindeki dalgalanmaları azaltır.
Böylece de hem yemlerin sindirilebilirliği artar hem de işkembede sindirimi yapan mkroorganizmalar için sağlıklı bir işkembe ortamı oluşturulmuş olur.
Bu hem yemden daha iyi faydalanmayı hemde süt verimi ve yağında artış elde edilmesini sağlar.Büyük avantajları olan bu sistemin başlıca dezavantajları.
Programın dikkatli bir yönetim gerektirmesi,kaba yemin kalite ve miktarının belirlenmesinin daha zor olması ve zaman zaman hayvanların konsantre yemi kaba yeme tercih etmesidir.


Komple Karma Rasyon İle Besleme


Bu yemleme şeklinde konsantre yemler silaj ve kuru kaba yemlerle n karıştırılarak birlikte yedirilir.genellikle bu sistemde barınak dışında yemleme yapılır.Bu metot analiz edilen yemlerin uygun oranlarda yedirilmesini sağladığı ve böylece yemlerin besin maddeleri bakımından birbirini tamamlamasını mümkün kıldığı için tercih edilen bir programdır. Bu sistemin avantajları(a)grup beslemede eksra yem gereksinimini olan ineklerin fazladan yem yiyebilmelerini,daha az gereksinimini olanların ise az tüketmelerini sağlayabilir.
(b)uygun kaba/konsantre yem oranının yedirilmesini garanti eder(c)süt verimi ve süt yağındaki dalgalanmalar minimuma iner(d)yem tüketimi ve ekonomisinin daha kolay ve doğru yapılmasını sağlar.
Bu beslenme sisteminin diğer avantajlarını şöyle sırayabiliriz:
1.Süt veriminde artış sağlayabilir.Çok sayıda araştırma bu sistemin toplam süt verimini % 8-10 oranında arttırdığını göstermiştir.
Araştırmacılar bu artışı mevcut yemleme programlarındaki bazı problemlerin düzeltilmiş olmasına bağlamaktadırlar.Bunlara besin maddesi seçimin önlenmesi,lezzetsiz yemlerin gizlenebilmesi ve yem tüketiminin artması,rasyon formülasyonun daha rasyonel olabilmesi ve rasyonun standardize olması örnek olarak verilebilir.
2-Yem maliyetini azaltır.Daha ucuz fakat lezzetsizliği nedeniyle rasyona fazla girmeyen yem maddelerinin ekonomi sağlayacak düzeyde rasyona girmesi sağlanabilir.Yem atıkları azalır.Büyük sürülerde farklı kaba yemler ve konsantre yemler ile verim düzeyine göre daha ucuz rasyonlar oluşturulabilir.
3.Süt yağ oranını iyileştirir.Araştırmalar komple karma rasyon ile beslenen sürülerdeki ineklerin bir günde 8-10 öğün oluşturarak yem yediklerini göstermektedir.Bu durum kaba yemlerin sürekli bir tampon etkisi yapmasını sağlayarak işkembedeki asitlik derecesinin gün içinde dalgalamasını önler,böylece süt yağ oranında % 0.1-0.2 oranları arasında artış meydana gelmektedir.
4.Metabolik bozukluklarda azalma görülür.Rasyon iyi formüle edilmişse hayvanların kaba yeme oranla fazla miktarda tane yem tüketmeleri önlenmiş olmaktadır.Asidosiz,ketosiz,mide dönmesi gibi bozukluklar azalır ve kuru madde tüketiminde artış görülür bunlarda döl verimine olumlu etki yapar.
5.İşçilik maliyeti azalır.Eğer iyi bir ekipman ile komple karma yemleme uygulanıyorsa diğer sistemlere göre günde 1-2 saat iş gücü tasarrufu sağlanır.


Komple karma rasyonun aşağıdaki gibi bazı dezavantajları da bulunmaktadır:


1.Balyanlanmış yemlerin kullanım zorluğu doğranmamış uzun saplardan oluşan balyalanmış kuru otlar eğer karıştırılmadan önce doğranmazlarsa iyi bir karışım elde edilemez.
2.Ekipman maliyeti iyi bir karma yemleme sistemi uygulanabilmesi için yemin alınması,tartılması ve karıştırılmasını sağlayan cihazlar gerektirmektedir günümüzde bu işlemlerin çoğunu bir arada yapan cihazlarda geliştirilmiştir.
3.İyi bir rasyon formülasyonu gerektirir Hayvanların tüm gereksinimlerinin rasyon içinde yer alması gerektiğinden rasyonun iyi formüle edilmesi gerekmektedir.


Grup Yemlemesi


Büyük işletmelerde yüzleri hatta binleri bulan sayıda laktasyon döneminde inek olabilmektedir.Bu işletmelerde hayvanların bireysel olarak yemlemeleri oldukça külfetli olacağından,iş gücü ve bir çok açıdan maliyeti azaltan grup yemlemesi uygulanmaktadır.Grup yemlemesine karar verdikleri zaman,yetiştiricilerin önce hayvanları ayırıcakları grup sayısını belirlemeleri gerekir.
Buna karar verirken de şu soruları sormaları gerekir:
1.Sürü büyüklüğü
2.Kullanabilcek yemlerin özellikleri ve maliyeti
3.Mevcut barınak,yemleme ve sağım sistemlerinin özellikleri
4.Uygulanacak metodun ekonomik profili
Sağmal inek sayısı 250’den fazla olan büyük sürülerde genellikle 5 grup oluşturulur:
1.Yüksek verimli inekler(günlük süt verimi yaklaşık 35-45 litre olanlar)
2.Orta düzeyde verimli olanlar(günlük süt verimi yaklaşık 25-35 litre olanlar).
3.Düşük verimli inekler(günlük süt verimi yaklaşık 20-25 litre olanlar).
4.Kuruya çıkmak üzere olanlar(10-20 kg süt verimi onlalar).
5.İlk doğumu yapacak olan düveler ve kurudaki inekler.
Bu grupların belirlenmesinde toplam sürüdeki verim durumu dikkate alınarak grupların verim düzeyleri belirlenebilir.Yukarıdaki gruplarda verilen düzeyler sürünün durumuna göre daha yüksek yada alçak olarak düzenlenebilir.
Çok büyük sürülerde eğer olanaklar uygunsa daha fazla sayıda grup sayısı oluşturulması beslenmenin daja dengeli yapılmasını sağlayacaktır.Hayvanların sosyal davranışları ve yemleme ilkeleri gereği bir grupta 100 inekten fazla olmaması önerilmektedir.Bu sistem içerisinde hayvanlarda en çok iki grup değiştirme yapılır.Gruplarda ortalama gereksinimlere göre yemleme yapılır.Yüksek verimli grupların rasyonları en kaliteli yemler ile hazırlanırken,orta düzeydeki grubun rasyonları daha ekonomik yemler ile yüksek süt yağı,istenilen laktasyon seyri ve işkembe fonksiyonları ön planda tutularak hazırlanır.Düşük verimli olanların rasyonları orta düzeydekilere benzer ilkeler ile oluşturulabilir ancak bu grupta aşırı yağlanmayı önlemek amacıyla egsersiz olanakları sağlanmalıdır.Grup yemlemede görülen en önemli problemlerden biri gruba yeni gelen ineğin davranış adaptasyonunda ve gruba uyumda güçlük çekmesidir.Bu sorunun çözümünde aynı anda birkaç ineğin gruba katılması yada gruba katmanın yemlemeden hemen önce yapılmasının yardımcı olacağı bildirilmektedir.Grup yemlenesi uygulandığında sağım odasında tane yem yada konsantre yem yedirilmesi nadiren uygulanır.Bu tür yemler daha çok ortak yemliklerde yedirilir.Bu uygulama hayvanların kuru madde tüketimlerini de teşvik eder.Son zamanlarda grup yemlemesinde genellikle komple karışım yedirilmektedir.Yani,konsantre yemler ve kaba yemlerin tamamı bir mikser ile karıştırılarak aynı anda yemliklere dökülmektedir.Bu uygulama hem işçilik tasarufu sağlamakta hem de işkembe fonksiyonları bakımından daha sağlıklı bir kompozisyon oluşturmaktadır.Grup yemlemesinde ortalama 30 kg süt verenlerin rasyonları 5-7 kg daha fazla süt verimine göre,ortalama 20 kg süt verenlerinki 2.5-3.0 kg daha fazla süt verimine göre,ortalama 10 kg civarında verenlerinki ise 10 kg süt verimine göre hesaplanır.İneklerin içerisinde ortalamadan biraz daha yüksek verenlerin yem tüketimi de biraz daha fazla olduğundan yem tüketimi grup içerisinde düzenlenmiş olur.