Hemen hemen bütün anneler beslenmenin önemini, demirin, folik asitin, B-12 vitamininin ve çinkonun kan yapımındaki yerini biliyor.

Hatta iştahsızlık ve öğrenme güçlüğü gibi sorunların demir eksikliği belirtisi olduğu şüphesiyle doktora başvuruyor. Ama bütün bunlara rağmen çocuklar yine de soluk görünebilir. Ya da uzun süre demir tedavisi almış olsa da kan sayımlarında iyileşme gözlenmeyebilir. İşte o zaman sorunu araştırmak gerektiğini söyleyen Liv Hospital Pediatrik Hematoloji Uzmanı Prof. Dr. Hilmi Apak “Ülkemizde bir buçuk milyona yakın kişi Akdeniz anemisi (talasemi) taşıyıcısı. Genlerin yarısı anneden yarısı da babadan alınır. Talasemi geni de aynı şekilde aldığımız için anne ya da babamızdan bozuk geni alsak bile diğeri sağlam olduğu için hastalık görülmez. Ama biz bir talasemi taşıyıcısıyızdır. Yani hasta olmasak da hastalık genini çocuklarımıza verebiliriz” diyor.

Talasemi taşıyıcılığı belirti vermeyebilir

Talasemi, kalıtsal geçiş gösteren önlenebilir bir kansızlık hastalığıdır. Akdeniz bölgesinde daha sık görülen talasemi taşıyıcılığı belirti vermeyebilir. Ama talasemi hastalığı ağır bir hastalıktır ve hastalar ömür boyu düzenli aralıklarla kan almak zorundadır. Taşıyıcılık dediğimiz bu belirti vermeyen durumun ortaya çıkmasında tek uyarıcı faktör solukluk olabilir. Talasemi taşıyıcıları normal yaşantılarını devam ettirir. Güç gerektiren bedensel işleri yapabilirler, zor bir hamilelik geçirmekle beraber çocuk doğurabilirler. Kan sayımlarında biraz düşüklük vardır ve genelde dikkatli bir göz ile bakılmazsa gözden kaçabilir. Bu nedenle eğer demir tedavisine uzun uzun ve dikkatli ilaç kullandığınız halde yanıt vermiyorsa talasemi taşıyıcılığından şüphelenilir.

Her solukluk talasemi olabilir mi?

Tabi ki hayır. Çocuğunuzun cilt rengi açık olabilir. Ancak bu durumu hekiminiz tecrübeli bir göz ile ayırt eder. Çünkü dudaklar ve kulak içleri pembedir. Ya da demir eksikliği için kullandığınız damla ya da şurup yetersizdir, emilmiyordur, ya da barsaklarında emilmeyi engelleyen bir sorun vardır.  Bu gibi durumları anlamanın en iyi yolu hekiminize danışmaktır.

Talasemi taşıyıcısı olup olmadığımı nasıl anlarım?

Çok basit bir kan sayımı ile talasemi taşıyıcılığı tanısı konulabilir. Bir hematoloji uzmanına danışmak ile kafanızdaki soruları giderebilirsiniz.

Bir hastalık değil ise talasemi taşıyıcılığını bilmenin ne önemi var?

Talasemi taşıyıcılarında folik asit isimli vitaminin eksikliği de olur. Bu nedenle kansızlık daha da artacağından enfeksiyonları yaşıtlarına göre daha ağır geçirirler. Ayrıca ailede diğer talasemi taşıyıcılarının teşhis edilmesi açısından önemlidir. Taşıyıcıya bir zararı yok gibi gözükse de gereksiz demir tedavileri almaları engellenir. Ayrıca talasemi taşıyıcılarının ileride doğacak çocukları risk altındadır. Uygun takip ile bu çocuklar yaşıtlarından farksız büyüyeceklerdir. Aksi takdirde kronik kansızlık nedeni ile gelişme geriliği de olabilir.

Taşıyıcılar için kesin bir tedavi var mıdır?

Tedavi gereken bir durum değildir. Ömür boyu bu geni taşırlar. Vitamin desteği dışında bir tedavi gereksizdir. Talasemi taşıyıcılığının teşhisi çok kolaydır. Gelecekte ortaya çıkabilecek önemli kansızlıklar açısından erken teşhisi için mutlaka bir hematoloji uzmanına danışmak gerekir.