Gaz zehirlenmesine karşı alınabilecek önlemler ve ilk yardım

Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürü Seraceddin Çom, havaların soğumasıyla soba, baca ve şofbenlerin yanlış kullanımından kaynaklanan zehirlenmelerin arttığına dikkati çekerek, ''Bu yılın eylül ayına kadar 33 ölümlü vaka yaşandı'' dedi.



Çom, bilgisizlik, yanlış kullanım ve ihmal yüzünden ''lodos'' nedeniyle her yıl onlarca kişinin, karbonmonoksit gazıyla zehirlendiğini belirten Çom, karbonmonoksitin renksiz, tatsız, kokusuz, yanıcı zehirli bir gaz olduğunu, vücuda solunum yoluyla girdiğini ve doğrudan kana geçip, oksijen alımını engelleyerek zehirlenme ve ölüme neden olduğunu ifade etti.

Karbonmonoksit zehirlenmelerinin genellikle kapalı ortamlarda açık ocaklar, bacası çekmeyen soba, şofben, bacasız gaz sobalarında yakıtın iyi yanmaması nedeniyle meydana geldiğini dile getirerek, karbonmonoksit zehirlenmelerinde kısa sürede tıbbi müdahale yapılmadığında zehirlenmelerin ölümle sonuçlanabildiğine dikkati çekti. “2011 yılında eylül ayına kadar 6 bin 446 zehirlenme ve 33 ölüm vakası olmuştur'' diyen Çom, bu konuda alınabilecek tedbirler konusunda vatandaşların bilgilendirilmesinin önemine işaret etti.

GAZ ZEHİRLENMELERİNE KARŞI ALINACAK ÖNLEMLER
Çom'un verdiği bilgiye göre, soba ve baca kaynaklı karbonmonoksit zehirlenmelerinin önlenebilmesi için kullanılan her türlü ısıtma cihazının kalite belgesine sahip olup olmadığına, garantilerine ve garanti sürelerine dikkat edilmesi gerekiyor.

Kullanılan yakıtın standartlara uygunluğunun kontrol edilmesi, izin belgesi olmayan satıcılardan kömür alınmaması öneriliyor. Aşırı doldurulan sobanın duman yolu daralacağı, soba içinde düzensiz ısı dağılımı nedeniyle de baca çekişi zayıflayacağı için soba yakılırken aşırı doldurulmaması gerekiyor. Sönmekte olan sobaya asla tutuşması güç yakıt konulmaması, yakıtın yavaş yavaş ilave edilmesi; yatmadan önce sobaya kesinlikle yakıt ilave edilmemesi vurgulanıyor.

İyi ısınmayan ve alttan yakılan kömür sobalarında karbonmonoksit zehirlenmesi riski artacağından soba tutuşturulurken yakıtın üstten yanmasının sağlanması gerektiğine dikkat çekiliyor. Özellikle ölüm olaylarının fazla görüldüğü alçak basınçlı, lodoslu havalarda bacaların standartlara uygun olmaması halinde soba yakılmaması, zorunlu olduğu hallerde ise gece yatarken mutlaka tam olarak söndürülmesi gerektiği belirtiliyor.

Soba borularının birbiriyle birleştirilmesinde hava ve baca gazı sızdırmazlığının sağlanması; sobanın bulunduğu yerin sürekli havalandırılması, bacaların standartlara uygun ve yalıtımlı olması, düzenli olarak temizletilmesi isteniyor. Dumanın geri tepmesini önlemek için bacaların en üst noktasının çatının en üst noktasından 1 metre daha yüksekte olmasının sağlanması ve baca şapkasının mutlaka takılması gerektiği belirtiliyor. Binaların yangından korunması yönündeki mevzuat hükümlerine uyulmasına özen gösterilmesi isteniyor.

ŞOFBEN KULLANIMINDA DİKKAT EDİLECEK NOKTALAR
Şofben kullanımında dikkat edilecek hususlar ise şöyle sıralanıyor:

-Alınan cihazın kalite belgesi ve garantilerine dikkat edilmeli,

-Şofben mutlaka bacaya bağlanmalı, baca bağlantısı olmayan şofben asla çalıştırılmamalı,

-Şofbenin monte edileceği mekan yeterli büyüklükte olmalı, şofben mümkünse banyo yerine balkona veya başka bir havadar mekana takılmalı, şofbenin montajı mutlaka yetkili servis tarafından yapılmalı,

-Şofben zehirlenmeleri genellikle gaz kaçaklarından değil, yeterli havalandırma yapılmayan yerlerde yetersiz hava ve yetersiz yanma sonucunda oksijen oranının düşmesi ve karbonmonoksit oranının yükselmesiyle gerçekleştiği için şofbenin kullanıldığı yere sürekli temiz hava girmesi sağlanmalı,

-Bacalar yatak odalarından, merdiven sahanlığından, bina girişlerinden, havalandırma boşluklarından, çatı arasından, banyo ve tuvaletten geçirilmemeli,

-Konutlarda gaz kaçaklarına karşı uygun yerde detektör bulundurulmalı,

-Şofbende gaz kaçağı hissedildiğinde, öncelikle gaz vanası ve tüp dedantörü kapatılmalı, elektrik düğmeleri açılmamalı açıksa hemen kapatılmalı, kibrit - çakmak gibi alev ve kıvılcım çıkartabilecek hiçbir işlem yapılmamalı, pencereler karşılıklı açılarak ortam havalandırılmalı, hızla gaz şirketi yetkilisi veya şofben servisi aranmalı.''