Fransa kendisine yerin 10 metre altında dev bir “Big Brother” sistemi inşa etti. Sistemin nisan ayında hizmete girmesi planlanıyor.

Sistem sayesinde telefon görüşmeleri, SMS, faks, elektronik postalar, internette ziyaret edilen siteler ve seyredilen videolar bugüne oranla çok daha hızlı biçimde adli takibe alınabilecek.

Sistem; başkent Paris yakınlarındaki Yvelines iline bağlı Elancourt ilçesinde bulunan Thales şirketine ait tesislerde 5 yıllık bir çalışma sonunda 42 milyon euro harcanarak kuruldu. Sistemin yapabilecekleri İngiliz yazar George Orwell tarafından 1948 yılından yazılan “1984” adlı romanı anımsatır nitelikte. Sistem, yerin 10 metre altındaki “bunker” tipi zırhlı salonlarda kurulu dev sunucular sayesinde işleyecek. Yapı yerin altında olsa da olası su baskınlarına karşı Sen nehri düzeyinin 130 metre üstünde inşa edilmiş.

Olağanüstü gizli şartlarda çalışacak sistemle resmi olarak adli dinleme ve takip yapılacak. Sisteme sadece Thales şirketinin “yeminli memurları” özel şifreli kartlarla giriş yapabilecek. Sistem sayesinde Fransa’da adli dinleme ve takip talebinde bulunma yetkisine sahip 60 bin adli polis ve 2 bin yargı üyesi, elektronik imza taşıyan bir formüler sayesinde 12 saniyede iletişim takibine başlayabilecek. Dahası, simültane biçimde değişik telekom operatörlerinden dinleme ve takip talebinde bulunabilecekler. Bir telefon numarası “sayesinde” kullanıcının adı, banka numarası, adresi, faks numarası, telefon ve SMS iletişimi, telefonla görüştüğü kişilerin listesi, coğrafi konumu, internet seyri veya FTP adreslerine erişilebilecek. Bu işlemler şu anda legal olarak ortalama 15 günlük bir bekleme süresi gerektiriyor. Fransız Adalet Bakanlığı, Skype ve kısa süre önce Facebook tarafından satın alınan WhatsApp ile “şifre anahtarları ve verilere erişim” konusunda müzakereler de yürütmekte.

TALEPTE ARTIŞ VAR

Fransa’nın bu tür bir sisteme geçmesinin çeşitli nedenleri var. Bunların başında son yıllarda adli dinleme ve takip taleplerindeki artış geliyor. Fransız Adalet Bakanlığı verilerine göre adli dinleme ve takip başvurularında son yıllarda rekor üstüne rekor kırılmakta. Sadece 2012 yılında Fransız mahkemelerinin telekom operatörlerine 650 bin adli dinleme ve takip başvurusunda bulunduğu ve bu başvuruların son 6 yılda yüzde 44 oranında arttığı belirtiliyor. Mahkemeler son yıllarda sadece dinleme ve iletişim takip değil, coğrafi konum belirlemek için de telekom operatörlerine başvuruyor. Bu konuda 2012’de yaklaşık 12 bin olan başvuru sayısının 2013 yılında 20 bini aştığı söyleniyor.

Fransa’nın yeni sisteme geçmesinin bir diğer nedeni ise maliyet. Devlet kontrolündeki yeni sistemin, özel kuruluşlar aracılığıyla gerçekleşen eski sisteme oranla Fransız devletine çok daha ucuza mal olacağı söyleniyor. Şu an kullanılan sistemde özel kuruluşlar tarafından gerçekleştirilen coğrafi konumlandırmanın devlete günlük maliyetinin yaklaşık 20 euro olduğu belirtiliyor. Adli dinleme ve takip için bu maliyetin 10 ile 15 euro arasında olduğu belirtilmekte. Fransız Adalet Bakanlığı 2013 yılında yaklaşık 85 milyon euro olarak kaydedilen adli dinleme, takip ve coğrafi konumlandırma masraflarının yeni sistem sayesinde yüzde 50 oranında azalacağını öngörmekte.

Sistemin yöneticileri, siyasiler, yargı üyeleri ve sivil toplum uzmanlarından oluşacak bir komitenin şahsi verilerin korunması amacıyla sistemin çalışmalarını kontrol edeceğini kaydediyorlar. Kontrol komitesinin, adli dinleme ve takip süresi sona erdikten sonra şahsi verilerin silinmesini denetleyici de söyleniyor.