Dünya’nın kendi ekseni etrafında dönmesinden dolayı basınç farkları arasında oluşan rüzgârlar, bu ba­sınçlar arasındaki en kısa yolu izle­mez ve sapmaya uğrar. İşte Dünya’ nın dönmesinden dolayı oluşan bu kuvvete koriolis kuvveti denilir. Kuzey Yarım Küre’de yatay olarak akan bir sıvı veya hareket eden bir hava küt­lesi sağa doğru, Güney Yarım Küre’ de ise sola doğru sapma gösterir. Ekvatorda olmayan bu kuvvet, yüksek enlemlere doğru artar.

Gradyan farkından dolayı oluşan rüzgârlar, doğrusal uzanışı takip etmeden devamlı çizgilerle gösteril­diği şekilde sapmaya uğrar. Böylece izobarlara dik esmesi gereken hava kütlesi koriolis kuvveti etkisiyle hemen hemen izobarlara paralel olarak hareket eder.
Basınç gradyanı ile koriolis kuvveti birbirine denk geldiğinde rüzgâr, basınç gradyanına dik olarak eser, yani rüzgârın esiş yönü izobarlara paralel olur. Bu iki kuvvetin denge durumuna bağlı olarak oluşan rüzgâra geostrofik rüzgâr denilir.

Genel olarak rüzgâr, yüksek enlemlerde izobarlara paralel alçak enlemlerde ise basınç gradyanı yönünde eser.

Ekvatoral bölgelerde ise yüzeyden 600-900 m yüksek­liklere kadar olan dikey ku­şakta rüzgâr yönünü değiş­tiren diğer bir kuvvet, havanın zemine sürtünmesidir. Bu sürtünmeden dolayı rüzgâr yönü, izobarların uzanışını 20°-45° lik bir açı ile keser.

Bu açı, engebeli alanlarda fazla olduğu hâlde özellikle okyanus ya da deniz yüzey­lerinde daha azdır. Burada belirtilmesi gereken diğer bir husus da, izobarların sıkış­tığı alanlarda gradyan farkın­dan dolayı rüzgârların hızlı, seyrekleştiği alanlarda ise yavaş esmesidir.