0 Üye ve 1 Ziyaretçi Konuyu İncelemekte. Aşağı İn :)
Sayfa 1
Konu: Doğru Konuşmayı Tehdit Eden Alışkanlıklar  (Okunma Sayısı: 1074 Kere Okundu.)
« : Ekim 22, 2008, 11:17:06 ÖS »
Avatar Yok

Asortik Hatun
*
Üye No : 3762
Nerden : İzmir
Cinsiyet : Bayan
Konu Sayısı : 13388
Mesaj Sayısı : 22 841
Karizma = 58066


Özellikle konuşmanın doğruluğunu bozan, kişinin kültürlü, ciddi ve güvenilir izlenimini zedeleyen bu tür alışkanlıkları sıralayalım.
Heceleri Atlayarak Konuşmak: Buna hece bağlamaları demek de mümkün. Sözcükleri olmaları gerektiği gibi değil, kısaltarak, bazı harflerini yutarak söylemek anlamına gelir. Bazı sözcükler bu nedenle bambaşka bir biçime girer. Bunda yöresel ağızların etkileri bulunmakla birlikte asıl neden dikkatsizliktir. Hızlı konuşan kişilerdeyse sözcükler tam olarak boğumlandırılamadığından, harf ya da hece kaybı doğaldır. Harf ya da hece atlamalarıyla ilgili en sık duyduğumuz örnekler şunlardır: gaste (gazete), nassınız? (nasılsınız?), mayne (muayene), hanfendi (hanımefendi), beyfendi (beyefendi), kitlemek (kilitlemek), hakkaten (hakikaten),di mi? (değil mi?), taam (tamam), anane (anneanne), satlık(satılık)…
Yanlış Öğrenilmiş Sözcüklerle Konuşmak: Bu durum sözcüğün bir harfini ya da hecesini yutmaktan daha farklıdır. Sonuçta sözcük tümüyle değişebilir. Kişi ya sözcüğü yanlış öğrendiği için, ya da söyleyemediği, boğumlama güçlüğü çektiği için yanlış seslendirir. Elbette burada da yöresel ağızların etkisi olmaktadır.

Yanlış kullanıma birkaç örnek verelim: Kirpit (kibrit), annam (anlam), alentrik ya da alentrink (elektrik), şemşiye (şemsiye) okşijen (oksijen), payton (fayton), eşortuman (eşofman), belber (berber), üş (üç), yannış (yanlış), antreman (antrenman), enfaktüs (enfarktüs)…

Yanlış Türetmeler Yapmak: ‘Evet, efendim. Hafif nemli bir bezle silerekten temizleyin!’ ‘Bu ceketi, içine koyu renkli bir bluz giyerekten de kullanabilirsiniz.’ ‘Şarkıcılarımız Batı’daki örnekleri taklit ederekten yetişiyor.’ ‘Mesleğe tezgahta çorap sataraktan başladı.’ ‘Kanıtları inceleyerekten şu sonuçlara vardık.’
Yukarıdaki ifadelerde yer alan ‘silerekten’ , ‘giyerekten’, ‘ ederekten’, ‘sataraktan’, ‘inceleyerekten’ gibi sözcükler, Türkçe’de yoktur. Fiillerin sonuna getirilen –ten ekiyle türetilen bu sözcükler, halk arasında sıkça kullanılmalarına karşın dil kurallarına aykırı, dolayısıyla da yanlıştır. Bu sözcükler, silerek, giyerek, ederek, satarak, inceleyerek biçiminde söylenmelidir. Ancak yanlışlığına karşın bu-ten ekiyle uydurulan sözcüklerin, toplumun her kesiminde son derece yaygın kullanıldığını vurgulamakta yarar var. Örneğin, sohbet/söyleşi programlarıyla ünlü, ciddiyetiyle saygı uyandıran bir televizyon programcımız bile şöyle diyebiliyor: ‘Bizler, sizin kitaplarınızı okuyaraktan, konuşmalarınızı dinleyerekten, uyarılarınıza kulak vererekten kendimizi yetiştirdik…’
Eh, sokaktaki vatandaş da kendini ‘tek tek basaraktan, bade süzerekten’ gibi şarkılarla yetiştirdiği için hoş görülebilir belki, ama gerçek şudur: Fiillerin bu biçimde türetilmesi kesinlikle yanlıştır. Benzer biçimde Türkçe’de ‘biraz önce’ anlamına gelen demin sözcüğü-cek ekiyle birleştirilir ve ‘demincek’ olarak söylenir. Oysa ‘demincek’ diye bir sözcüğümüz yoktur; uydurulmuştur. Bu tür yanlış örnekleri arttırmak mümkündür: sonra yerine ‘sonracıma’, elbette yerine ‘helbet’, mükemmel yerine ‘ mükemmelen’ kullanıldığını sık sık duyarız.

Fiil Çekim Eklerini Eksik Boğumlandırmak: Fiil çekimlerindeki ekler de, hece atlamalarıyla konuşmada olduğu gibi kısaltılarak söylenebiliyor. Sonuçta bu da bir tür yuvarlama sayılabilir ve fiilin bütünlüğünü ortadan kaldıran bir kullanımdır. Yöresel konuşmaların etkisiyle de yaygınlaşmıştır. Özellikle – miş’li geçmiş zamanın 2. tekil şahıs çekimiyle, 1. ve 2. çoğul şahıs çekimlerinde harf eksiltmesi ya da değişimi yapıldığını görüyoruz. Örnek: yapmışın (yapmışsın), gitmişiniz (gitmişsiniz), vermişik (vermişiz), okumuşun (okumuşsun), yemişiniz (yemişsiniz), uyumuşuk(uyumuşuz)…

Bazı fiiller, gelecek zaman çekimlerinde de kısaltılarak söylenebiliyor. Bu da kaçınılmazı zorunlu olan hatalı bir söyleyiş biçimidir. Vereceğim diye yazılan bir kelimenin ‘vercem’ olarak kullanılması bunun tipik bir örneğidir. Diğer örnekler: bakacağız (doğru boğumlandırılması ‘bakıcaz’, yanlış kullanımı ‘bakcaz’), gelecek (doğru boğumlandırılması ‘gelicek’, yanlış kullanımı ‘gelcek’), yazacaklar(doğru boğumlandırılması ‘yazıcaklar’, yanlış kullanımı ‘yazcaklar’)…

Örneklerden de anlaşılacağı gibi,fiilin sonunda dar söylenmesi gereken a,e gibi harfler tümüyle yutulmaktadır. Bu yanlış alışkanlığın kökeninde de yöresel konuşmaların etkileri yaratmaktadır.

Kaynak: Sesler, Sözler, Etkiler, Müjgan Özçay, Günışığı Araştırma Kitaplığı

WeBCaNaVaRi'na Üye Olmadan Link'leri ve Kod'ları Göremezsiniz.
Link'leri Görebilmek İçin. Üye Ol. veya Giriş Yap.
Üyelerimizden Destek Bekliyoruz.
WeBCaNaVaRi Botu

Bu Site Mükemmel :)

*****

Çevrimİçi Çevrimİçi

Mesajlar: 222 194


View Profile
Re: Doğru Konuşmayı Tehdit Eden Alışkanlıklar
« Posted on: Mart 29, 2024, 06:33:43 ÖS »

 
      Üye Olunuz.!
Merhaba Ziyaretçi. Öncelikle Sitemize Hoş Geldiniz. Ben WeBCaNaVaRi Botu Olarak, Siteden Daha Fazla Yararlanmanız İçin Üye Olmanızı ŞİDDETLE Öneririm. Unutmayın ki; Üyelik Ücretsizdir. :)

Giriş Yap.  Kayıt Ol.
Anahtar Kelimeler: Doğru Konuşmayı Tehdit Eden Alışkanlıklar e-book, Doğru Konuşmayı Tehdit Eden Alışkanlıklar programı, Doğru Konuşmayı Tehdit Eden Alışkanlıklar oyunları, Doğru Konuşmayı Tehdit Eden Alışkanlıklar e-kitap, Doğru Konuşmayı Tehdit Eden Alışkanlıklar download, Doğru Konuşmayı Tehdit Eden Alışkanlıklar hikayeleri, Doğru Konuşmayı Tehdit Eden Alışkanlıklar resimleri, Doğru Konuşmayı Tehdit Eden Alışkanlıklar haberleri, Doğru Konuşmayı Tehdit Eden Alışkanlıklar yükle, Doğru Konuşmayı Tehdit Eden Alışkanlıklar videosu, Doğru Konuşmayı Tehdit Eden Alışkanlıklar şarkı sözleri, Doğru Konuşmayı Tehdit Eden Alışkanlıklar msn, Doğru Konuşmayı Tehdit Eden Alışkanlıklar hileleri, Doğru Konuşmayı Tehdit Eden Alışkanlıklar scripti, Doğru Konuşmayı Tehdit Eden Alışkanlıklar filmi, Doğru Konuşmayı Tehdit Eden Alışkanlıklar ödevleri, Doğru Konuşmayı Tehdit Eden Alışkanlıklar yemek tarifleri, Doğru Konuşmayı Tehdit Eden Alışkanlıklar driverları, Doğru Konuşmayı Tehdit Eden Alışkanlıklar smf, Doğru Konuşmayı Tehdit Eden Alışkanlıklar gsm
Yanıtla #1
« : Ekim 29, 2008, 03:07:07 ÖS »
Avatar Yok

HuNTeR-DeViL
*
Üye No : 3263
Yaş : 31
Nerden : Trabzon
Cinsiyet : Bay
Konu Sayısı : 1811
Mesaj Sayısı : 7 822
Karizma = 2088


TeşekkürleR.

OnLyReLentless
Sayfa 1
Yukarı Çık :)
Gitmek istediğiniz yer:  


Benzer Konular
Konu Başlığı Başlatan Yanıtlar Görüntü Son Mesaj
Gençleri Tehdit Eden Hastalık
Alternatif Tıp
dangeraus1 0 708 Son Mesaj Şubat 08, 2012, 05:24:36 ÖÖ
Gönderen : dangeraus1
Dünya Nüfusunu Tehdit Eden Hastalık: Tüberküloz
Sağlık
Mavi_Kiyamet 0 647 Son Mesaj Ocak 19, 2013, 03:35:14 ÖÖ
Gönderen : Mavi_Kiyamet
Erkekleri Tehdit Eden Hastalık Hpv
Erkek Erkeğe
Asortik Hatun 0 680 Son Mesaj Ocak 19, 2013, 08:32:44 ÖS
Gönderen : Asortik Hatun
Evliliği Tehdit Eden 3 Temel Sorun
Evlilik ve Aile
Asortik Hatun 0 648 Son Mesaj Nisan 29, 2013, 09:51:57 ÖS
Gönderen : Asortik Hatun
Doğru Konuşmayı Tehdit Edenler
Kariyer ve Kişisel Gelişim
Asortik Hatun 0 619 Son Mesaj Haziran 16, 2013, 02:25:45 ÖS
Gönderen : Asortik Hatun


Theme: WeBCaNaVaRi 2011 Copyright 2011 Simple Machines SiteMap | Arsiv | Wap | imode | Konular