Evde kan sekeri ölçüm cihazlarının zaman zaman kontrolünün yapılması gerektigini ifade eden Dr.

Karaarslan, rutindeki uygulamayı söyle tarif ediyor:

“Satın aldıgınız cihazın seker ölçüm stripleriyle birlikte bir adet kalibratör veriliyor ve o kutudaki seker

striplerinin ölçümleri bu kalibratörle ayarlanıyor. Kullanıcılar genellikle bu islem yapıldıysa cihazlarının

verecegi sonucun da dogru olacagına inanıyorlar. Oysa bu aslında sadece elektronik bir ayar, yani

cihazın elektronik yönden dogru çalıstıgını teyid etmis oluyorsunuz. Test sonucunun dogru olması için

ise sadece cihazın elektronik açıdan dogru çalısması yetmez. Seker stribi de dogru çalısmalı yani

üretim hatası olmamalı, son kullanım süresi geçmis olmamalı, kapagı açık ve nemli ortamda kalıp

bozulmus olmamalı vs. Buna bir de hastanın ölçüm cihazını dogru kullanmayı biliyor olmasını eklemek

gerek. Yani cihaz ve strip ikisi birden dogru çalısacak ve hasta da ölçümü teknik yönden dogru yapıyor

olacak. Bu sartların üçünün de var oldugunu kontrol etmek için seker ölçüm cihazımız ile içindeki

glukoz düzeyi bilinen ve kontrol çözeltileri adı verilen sıvıları kan örnegi imis gibi ölçüp , sonuçların

olması gereken aralıkta olup olmadıgını da bakmamız gerekli. Bu kontrolleri hasta hem belirli

aralıklarla düzenli olarak , hem de çok yüksek ya da çok düsük bir deger aldıgında, özellikle de bu

beklemedigi bir degerse sonucunu dogrulamak amacıyla yapmalı. 7çinde 250-300 mg/dl aralıgında

glukoz oldugu bildirilen kontrol sıvısında cihazın okudugu sonuç ta bu aralıkta ise, o zaman hersey

dogru çalısıyor ve ölçtügüm glukoz degeri benim gerçek kan sekeri degerimdir diyebiliriz.”

Bu kontrollerin düzenli yapıldıgının kaydının tutulması için hastalara birer kart verilecegini söyleyen Dr.

Karaarslan, “Hastalar Poliklinige geldikçe, seker ölçüm cihazlarının kullanımı ve dikkat etmeleri

gereken noktalar yanında yularıda bahsedilen kontrolleri de nasıl , hangi kosullarda, hangi sıklıkta

yapmaları gerektigini ögretecegiz. Hem cihazı dogru kullandıklarını ve kontrolleri dogru

yapabildiklerini görmek, hem de cihazlarının kontrol edildigi ve dogru sonuçlar verdiginin kaydını

tutmak için islemi senede iki kez de bizim gözetimimizde yapmalarını isteyecek, gerekiyorsa

egitimlerini tekrarlayacak ve sonuçları da kartlarına isleyecegiz.” diye konusuyor.

Dr. Karaarslan evde kan sekerini kendi kendine takip eden hastaların tutarlı ve karsılastırılabilir sonuç

alabilmeleri için mümkün oldugunca aynı yerden kan almalarını, cihazlarını ve kullandıkları stribin

markasını degistirmemelerini öneriyor . Dr. Karaarslan, hastaların düstükleri yanılgılardan birinin de,

evde kendi cihazlarında yaptıkları ölçüm ile laboratuvarda yaptıkları ölçümün aynı olmasını beklemek

oldugunu söylüyor. “Cihazla yapılan ölçüm, laboratuvarda alınan ölçümden farklıdır. Farkın en önemli

sebebi glukometre ile parmak ucundan alınan tam kandaki seker düzeyinin ölçülmesidir.

Laboratuvarlarda ise kan genellikle koldaki damardan alınır , kanın eritrosit , lökosit, trombosit

dedigimiz sekilli elemanları ayrılır ve sıvı kısmı olan plazmadaki seker düzeyi ölçülür. Bulunan

degerler evde okunanlardan % 10-15 düzeyinde daha yüksek olabilir, tokluk kanında bu fark daha da

artabilir. Hasta bu konuda bilgilendirilmezse gereksiz yere cihazını veya laboratuvarını degistirmeye

kalkabilir. ” diye konusuyor.

Dr. Karaarslan, evde kan sekeri ölçüm cihazlarının kullanımı ve kalibrasyonu ile ilgili ince detayların

egitiminin de genellikle verilmedigini ve dikkat edilmesi gereken unsurların vurgulanmadıgını

söyleyerek, ASM Diyabet Poliklinigi’ndeki uygulamayı söyle anlatıyor:

“Biz egitimde yukarıda bahsedilen kontrol kavramı yanında , ölçüm yapmadan önce el yıkamanın

önemi gibi basit bir islemden bir strip paketinin içinden çıkan kalibratörün neden sadece o paket için

kullanılabilecegi gibi teknik kavramlara dek kullanımla ilgili önemli noktalar konusunda hastanın

bilgilenmesini saglamayı amaçlıyoruz. .”

ÜÇ AYLIK KAN SEKER TAKB

Dr. Karaarslan, kandaki seker düzeyinin çok düsmesinin de çok yükselmesinin de ciddi sonuçlar

dogurdugunu, bu inis çıkısların önlenmesinin ve kan glukoz düzeyinin olabildigince hep

normal/normale yakın düzeylerde tutulması gerektigini belirterek, “Seker düzeyinin diyabetlilerde de,

saglıklı bireylerde oldugu düzeyde tutulması gerekir. Bunu takip etmek için üç aylık kan sekeri kontrolü

adı verilen HbA1c degerine bakılır. Kanın kırmızı küreleri içinde bulunan hemoglobin kandaki sekeri

baglar. Seker ne kadar yüksek ise baglanan seker miktarı da o kadar yüksek olur.Yani hemoglobininiz

kan sekerinizin üç aylık ortalama seyrini bir kayıt aleti gibi saklar. Kanın kırmızı kürelerinin ve

dolayısı ile hemoglobinin yasam süresi üç aydır, üç ay sonra yıkılır . Biz HbA1c düzeyini

ölçtügümüzde, hastanın son üç ay içindeki kan sekerinin ortalama ne düzeyde seyrettigi hakkında fikir

sahibi oluruz. Hasta doktora gidecegini bilerek son bir hafta içinde diyetine çok dikkat ederse ,

randevusu olan gün kan sekeri düsük çıkabilir ama HbA1c degeri yüksek ise aslında son üç aydaki

kan sekeri seyri iyi gitmemistir ve böbrek , kalp, sinir gibi dokuları da kanı gibi normalden yüksek

düzeyde sekere maruz kalmıstır. Bu durum da diyabet hastalıgının Dr.Tiryakioglu’nun da degindigi

kalp ve damar hastalıkları, felçler, ayak kayıpları, körlük gibi istenmeyen sonuçlarının ortaya

çıkmasına neden olacaktır. Bu test tedavideki hedefine ulasmıs hastalarda senede iki kere, ilaç

degistiren veya tedavideki hedefe henüz ulasamamıs hastada ise senede 4 kere ölçülerek kan

sekerinin sürekli kontrol altında tutulması saglanmaya çalısılır.” diyor.

KUTU

Kan sekeri ölçerken dikkat edilmesi gereken noktalar nelerdir ?

• 7slem kullanım kılavuzunda ve egitimde anlatılan noktalara dikkat edilerek yapılmalıdır.

• Cihaz düzenli olarak kullanım kılavuzundaki bilgilere göre temizlenmelidir.

• Kalibrasyon stribi ile seker striplerinin lot numaralarının birbirine uygun olup olmadıgı mutlaka

kontrol edilmelidir.

• Stripler uygun kosullarda saklanmalı , kapagı açık kalıp nem almamalıdır. Son kullanım tarihi

geçmis stripler kullanılmamalıdır.

• Cihazın ve ölçüm çubuklarının dogrulugu düzenli olarak veya beklenenden yüksek veya düsük

sonuçlar alındıgında kontrol sıvıları ile denetlenmelidir

• Ölçüm yapmadan önce, eller, sabunlu su ile yıkanmalıdır. Temiz olmayan , özellikle de seker,

tatlandırıcı, gibi maddelerle temas etmis elde yapılan ölçüm dogru sonuç vermeyebilir.

• Parmak delindikten sonra fazla sıkılmamalıdır. Sıkılırsa açıga çıkan doku suyu kan ile karısarak

kanı sulandırır, gerçekte oldugundan daha düsük deger okunabilir.

• Cihaz elektronik oldugu için çarpma ve düsmelerden korunmalıdır.

• Kan sekeri ölçüldükten sonra sonuç günlük kayıt defterine kaydedilmelidir.

Normal kan sekeri degerleri ne olmalıdır?

• Koldan venöz kan alınarak bakılan plazma glikozu açlıkta 80-100 mg/dl normal degerler olarak

kabul edilir.

• Tokluk 2. saat tokluk degerleri 80-140 mg/dl arasındaki degerler saglıklı insan normal degerleridir.

• Saglıklı insanda kan sekerinin düsük oldugunun kabul edildigi deger 60 ve altıdır. 60-80 aralıgı

güvenlik aralıgıdır. Pek çok laboratuvar açlık kan sekerini 60-100, tokluk kan sekerini ise 60-140

arasında alır.