İSİMLERİ YAZI-ÖNCESİ DÖNEMİN KISIMLARINI TANIMLAMADA KULLANILAN ÇÖMLEK BULUNTULARI SİTELERİ

a) Sitelerin haritası

b) Yazı-öncesi uygarlık dönemleri incelemesi

c) Çömlekçilik açısından dönemin özellikleri

Tell Halaf

Tell Halaf çömlekleri 1929'da Max von Oppenheim tarafından yönetilen kazılarda bulundu. Sonradan, Akdeniz kıyısından Zagros dağlarına kadar uzanan bölgeyi kapsadığı anlaşıldı.

Hassuna

Seton Lloyd ve Fuad Safar tarafından 1943-44'te yönetilen kazılar, Samarra döneminden daha yaşlı çömlekler içeren beş uygarlık katmanını ortaya çıkardı. Eski ve standart çömlekçilik arasında bir ayrım yapıldı. Sonraki adını Hassuna dönemine verdi.

Samarra

1911'de Ernst Herzfield'ça yönetilen kazı sırasında, Mezopotamya'da en eski olduğu kabul edilen çömlekler bulundu. Sonradan bununla prehistorya arasındaki bağ Hassuna'da bulundu.

Jemdet Nasr

Stephen Langdon tarafından 1925'te burada bulunan çömlek, Lagash veya Tello dönemiyle bir bağ sağlar.

Erech

Erech'in 18 katmanında, başka ve ayrı bir tipteki çömlekçilikle ayırdedilen Tell el-Obeid ve Jemdet Nasr eşyaları bulunmuştu.

Hacı Muhammed

1937'de Ernst Hainrich Tell Halaf dönemine aitmiş gibi görünen ama Eridu'daki buluntularla kendine has bir türü yansıttığı anlaşılan çömlekler bulmuştu. Mayıs 1960'da Kish'in 8km (5 mil) kuzeyinde Ras el-Amiya'da da bulundu.

Tell el-Obeid

Sör Leonard Wooley tarafından 1923-24'te yönetilen kazılar, hem kuzey hem de güney Mezopotamya'da görülen bir dönemin çömlekçilik özelliklerini açığa kavusşturdu.

Eridu

Fuad Safar'ın 1946-49'daki kazılarında Tell Halaf'la ilişkili bir tipteki çömlekler Hacı Muhammed katmanlarının altında bulundu, O zamandan beri bu Eridu eşyası olarak anılıyor.

b)

1 Hassuna : : Nineveh I 2 Samarra : Hassuna III-IV : Nineveh II a-b 3 Tell Halaf : Hassuna VI-XII : Nineveh II c 4 Eridu : Eridu XV -XVII : 5 Hacı Muhammed : Eridu IX - XIV : 6 Tell el-Obeid : Eridu VI - VII : Erech XIV - XVIII 7 Erech : : Erech V - XII 8 Jemdet Nasr : : Erech III - V

c)

Hassuna Eski:6000-5000 Yeni:6500-6000

III. katmanda bulunan standart çömlekçilik eski çömlekçiliği takip eder. El-yapımı, kaba şekilli, büyük taneli materyalleri saklamak için yapılmış. Renk: kahverengimsi, kırmızı veya siyah, bazen herring kemiği motifiyle işli. İşlemeler kil halen yumuşakken yapılmış.

Samarra Yeni:6000-5500

İyice saflaştırılmış kilden el yapımı. Önceki dönemin şekillerine ek olarak tabaklar, taslar, ve geniş ağızlı kaplar, sürahiler ve leğenler vardır. Renk: açık kırmızıdan kahverengimsi eflatuna, bazen işleme motifleriyle birlikte. Süsleme: çok çeşitli düz çizgilerle, geometrik.

Tell Halaf Eski:500-4300 Yeni:6000-5400

Arpachiya buluntularından beri 3 döneme ayrılmıştır. Renk: özde tekrenk, siyah veya kırmızı. Geometrik desenlere ek olarak hayvan figürleri bulunur. Tipik desen bukranyumdur (I). II. evrede daha güzel desenler görülür. Hayvan şekilleri sonradan geometrik süslemelere dönüşür. Teknoloji gelişir, tabakların kenarları daha incelir. Son olarak siyah, kırmızı ve beyaz çok renkli boyama vardır.

Eridu 5500-5000

Tell Halaf'a büyük benzerlik gösterir. Geniş ağızlı kaplar, leğenler, düz tabaklar ve küpler daha usta işidir. Renk: tek-renk, hemen hemen bütün yüzey basit geometrik figürlerle kaplıdır.

Hacı Muhammed 5000-4500/4400

Şekiller Tell Halaf'takileri andırır. Tek renkli geometrik desenler koyu kahve, koyu mor, koyu yeşil veya açık kırmızı renkte, sarımsı veya yeşilimsi arkaplan üzerinedir. Bitki veya hayvan şekilleri yer almaz.

Tell el-Obeid 4400-3900 (Klasik Ubaid:4400-4100, Geç-Ubaid:4100-3900)

Ur'daki buluntulardan beri 3 döneme ayrılmıştır. Göze batan basitleştirmelerle gelişim gösterir. Renk: tek renk, siyahtan koyu kahveye, mat veya gösterişsiz, geometrik desenli. Çok çeşitli biçimler: yayvan kaplar, geniş ağızlı kaplar, fincan tabakları, taslar; yuvarlak tabanlı ve kavisli profilli. Bazen tutamaklı olan geniş ağızlı ve çıkık göbekli sürahiler, akıtacaklı oval sürahiler, vs. İyi malzeme, saf kil, el yapımı.

Erech 3900-3100

Basit çömlekçilik, tekerlekte giderek çekilerek yapılan. Oyma bezemelerle ve kazıma kabartmalarla süslenmiş.

Renk: Kahverengi, kızıl-kahve, veya açık sarı. Geniş ağızlı çanaklar, hafifçe içbükey biçimli geniş ağızlı kaplar, vs.

Jemdet Nasr 3100-2900

İyi pişmiş çömlekler, sert, genellikle sırlanmış. Relyefler yumuşak kilden parçalar kesip çıkarılarak yapılmış. Akıtacaklı vazolar (ibrikler), alt kısmı düz tabaklar, vs. Belirgin özellikleri: keskin omuzlu kalın duvarlı çanaklar ve çıkıntılı kenar süsleri.