bilişsel davranış terapisi seansları - terapi sırasında yapılması gerekenler - terapi seansları - davranış terapisi süresi

İlk Seans
İlk terapi seansınızda genellikle terapistiniz, üzerinde çalışmak istediğiniz sorunlarınızı saptamak için sizin hakkınızda bilgi toplar. Terapist geçmişteki ve şimdiki fiziksel ve duygusal sağlığınız hakkında bir form doldurmanızı isteyebilir. Bu bilgiler terapistin durumunuzu daha iyi anlamasına yardımcı olur. Terapistiniz ilaç tedavisi gibi başka veya ilave tedavilerden fayda görüp görmediğinizi de öğrenmek isteyecektir. Terapistinizin durumunuzu ve sorunlarınızı tam anlamıyla anlaması ve en iyi yaklaşımı ya da davranış biçimini saptaması için birkaç seans gerekebilir.

İlk seans, terapistinizin yaklaşımının ve kişiliğinin sizin için faydalı olup olmayacağını onunla görüşebilmeniz için de bir fırsattır. Aşağıdakileri mutlaka öğrenin:

Terapistinizin yaklaşımı
Sizin için hangi tür terapinin uygun olduğu
Tedavinizin amaçları
Her seansın süresi
Kaç seansa ihtiyacınız olduğu

Eğer görüştüğünüz ilk terapist ile kendinizi rahat hissetmezseniz, başka bir terapist deneyin. Size en uygun terapist ile görüşmeniz, bilişsel davranış terapisinden daha çok fayda sağlamanıza yardımcı olabilir.
Genel anlamda terapistiniz ile aranızdaki görüşme gizli olacaktır. Ancak – intihar etme tehlikesi, başka bir insana zarar verme tehlikesi, ya da bir çocuğu istismar ettiğinizi itiraf etmeniz gibi – bazı durumlarda terapistiniz yasa gereği ciddi sorunları yetkililere bildirmek zorundadır. Gizliliğiniz konusunda herhangi bir endişeniz varsa terapistiniz ile konuşun.

Bilişsel davranış terapisi için genellikle siz ve terapistiniz seans esnasında karşılıklı oturursunuz. Terapistiniz sizi rahatsız eden düşünceleriniz ve duygularınız hakkında sizi konuşmaya teşvik edecektir.Eğer duygularınızı açmak size zor gelirse endişelenmeyin. Terapistiniz daha rahat ve güvende hissetmeniz için size yardımcı olabilir.
Bilişsel davranış terapisi genellikle amaca yönelik bir yaklaşım kullanarak belirli sorunlara odaklanır. Görüşmeye rehberlik etmesi için her seansın özel bir konusu olur. Bilişsel davranış terapisi sürecinde terapistiniz bazı “ev ödevleri” yapmanızı – düzenli terapi seansları esnasında öğrendiklerinize dayandırılan bazı yazılar okumanızı, bazı faaliyetleri gerçekleştirmenizi ya da birtakım alıştırmalar yapmanızı – isteyebilir. Bu ödevlerin yanı sıra terapistiniz öğrendiklerinizi günlük yaşantılarınızda uygulamanız için sizi teşvik edebilir.


Adımlar
Her ne kadar bilişsel davranış terapisinin farklı yöntemleri olsa da, genellikle aşağıdaki adımlardan oluşur:
Hayatınızdaki zor durumları ya da koşulları belirlemek: Bunlar tıbbi bir durum, boşanma, yas, öfke ya da belirli ruhsal hastalıkların belirtileri gibi sorunları içerebilir. Hangi sorunlara ve amaçlara odaklanmak istediğinize karar vermek için terapistinizle birlikte zaman harcamanız gereklidir.

Bu durumlar ve koşullar hakkındaki düşüncelerinizin, duygularınızın ve inançlarınızın farkına varmaya başlamak: Üzerinde çalışmak istediğiniz sorunları saptadıktan sonra terapistiniz bunlar hakkındaki düşüncelerinizi paylaşmanız için sizi teşvik edecektir. Bu, bir deneyim hakkında kendinize ne söylediğinizi (öz-konuşma), bir durumun anlamı hakkında yorumunuzu, kendiniz, diğer insanlar ya da olaylar ile ilgili inançlarınızı gözlemlemeyi içerebilir. Terapistiniz bir düşünce günlüğü tutmanızı önerebilir.

Olumsuz ya da yanlış kanıların saptanması: Probleme katkı sağlayabilecek düşünce ve davranış kalıplarını tanımanıza yardımcı olmak için terapistiniz, dikkatinizi faklı durumlar karşısındaki fiziksel, duygusal ve davranışsal tepkilerinize vermenizi isteyebilir.
Olumsuz ya da yanlış kanıları sorgulama: Düşünce kalıplarınızı değerlendirmeye devam ettikçe terapistiniz düşünce ve inançlarınızın geçerliliklerini sınamanız için sizi teşvik edebilir. Bu, bir durum hakkındaki fikrinizin gerçeklere mi yoksa var olan ile ilgili yanlış algınıza mı dayandığı hakkında kendinizi sorgulamanızı içerebilir. Bu adım zor olabilir. Hayatınız ve kendiniz hakkında uzun zamandır süregelen bir düşünce biçiminiz olabilir. Çoğu düşünce kalıpları ilk olarak çocukluk döneminde gelişir. Uzun zamandır sahip olduğunuz düşünce ve inançların normal ve doğru olduğunu hissedersiniz, bu nedenle düşüncelerinizdeki yanlış ve olumsuz eğilimleri tanımanız zorlayıcı olabilir. Alıştırma yapmanız ile faydalı düşünce ve davranış kalıpları alışkanlığa dönüşecek ve çok fazla gayret gerektirmeyecektir.

Terapistinizin yaklaşımı özel durumunuza ve tercihlerine bağlı olacaktır. Terapistiniz bilişsel davranış terapisi ile birlikte diğer tedavi edici yaklaşımları – örneğin diğer kişilerle olan ilişkilerinize odaklanan kişilerarası terapi – kullanabilir.


Süresi
Bilişsel davranış terapisi genellikle kısa süreli – ortalama 10 ila 20 seans – bir tedavi olarak düşünülebilir. Terapistiniz ile birlikte sizin için kaç seansın uygun olduğu üzerine konuşabilirsiniz. Dikkate alınacak etmenler şunlardır:

Bozukluğun ya da durumun türü
Belirtilerinizin şiddeti
Belirtileriniz veya durumunuz ile ne kadar süredir uğraştığınız
Ne kadar hızlı ilerlediğiniz
Ne kadar strese maruz kaldığınız
Aile bireyleriniz ve diğer kişilerden ne kadar destek aldığınız.


Sonuçlar
Bilişsel davranış terapisi rahatsızlığınızı iyileştirmeyebilir veya hoş olmayan koşulları ortadan kaldırmayabilir. Ancak genellikle etkin bir tedavidir. Durumunuzla, sağlıklı bir yöntemle baş etmeniz için size güç verebilir ve kendiniz ile hayatınız hakkında daha iyi hissetmenizi sağlayabilir.

Bilişsel davranış terapisi herkes için etkin değildir. Ancak terapinizden en iyi faydayı sağlamanız ve tedavinin başarılı olması için bazı önlemler alabilirsiniz. Bunlar:

Terapiye bir ortaklık olarak yaklaşın. Aktif bir katılımcı olursanız ve verilen kararlarda payınız olursa terapi daha etkili olacaktır. Siz ve terapistiniz temel sorunlar ve onların üstesinden nasıl geleceğiniz konusunda hemfikir olmalısınız. Hedefleri beraber belirlemeli ve zaman içindeki ilerleyişinizi beraber değerlendirmelisiniz.

Açık ve dürüst olun. Psikoterapinin başarısı düşüncelerinizi, duygularınızı ve deneyimlerinizi paylaşma konusundaki istekliliğinize ve işlerinizi yapma konusundaki yeni anlayış ve yöntemlere karşı açık olmanıza bağlıdır. Terapistinizin tepkileri konusunda korkularınız, utançlarınız veya acı verici duygularınız yüzünden bazı meselelerle ilgili konuşmaya isteksiz iseniz, terapistinize bu kuşkularınızdan bahsedin.

Tedavi planınıza bağlı kalın. Eğer kötü ya da isteksiz hissederseniz, bu durum sizi psikoterapi seanslarınıza gitmemeniz konusunda kışkırtabilir. Bunu yapmanız iyileşme sürecinizi aksatabilir. Tüm seanslara katılın ve konuşmak istediğiniz konulara ilgi gösterin.

Hemen sonuç almayı beklemeyin. Duygusal konular üzerinde çalışmak acı verici olabilir ve genellikle sıkı çalışmayı gerektirir. Geçmişteki ve şimdiki çatışmalarınızla yüzleşmeye başlayacağınız için terapinin ilk seanslarında kötü hissetmek oldukça yaygındır. Gelişmeyi fark etmeniz için pek çok seansa ihtiyacınız olabilir.

Seanslar arasında ev ödevlerinizi yapın. Eğer terapistiniz düzenli terapi seanslarınızın dışında okumanızı, günlük tutmanızı, ya da başka faaliyetlerde bulunmanızı istiyor ise bunları yerine getirin. Bu ödevleri ve görevleri yapmak önemlidir çünkü psikoterapi seansları esnasında öğrendiklerinizi uygulamanıza yardımcı olur.

Psikoterapi fayda sağlamıyor ise terapistiniz ile konuşun. Eğer pek çok seansın ardından terapiden fayda görmediğinizi düşünüyorsanız, bunu terapistiniz ile konuşun. Terapistiniz ile birlikte bazı değişiklikler yapmaya ya da farklı yaklaşımları denemeye karar verebilirsiniz.