bilişsel davranış terapisi - yeme bozuklukları - uyku bozuklukları - depresyon - kişisel bozukluklar ve tedavileri

Nedir
Bilişsel davranış terapisi yaygın bir ruh sağlığı danışmanlığı (psikoterapi) türüdür. Bilişsel davranış terapisinde, belli sayıdaki seanslara katılarak bir ruh sağlığı danışmanı (psikoterapist) ile birlikte yapısal bir yöntemle çalışırsınız. Yanlış ya da olumsuz düşüncelerinizin farkına varmanıza yardımcı olarak bilişsel davranış terapisi zorlayıcı durumları daha açık biçimde değerlendirmenizi ve bu durumlara daha etkin yöntemlerle karşılık vermenizi sağlar.
Bilişsel davranış terapisi anksiyete ya da depresyon gibi ruh sağlığı hastalıklarını tedavi etmede yararlı bir araç olabilir. Ancak, bilişsel davranış terapisinden fayda gören herkesin ruhsal bir rahatsızlığı yoktur. Herhangi bir kişinin de stresli hayat koşulları ile daha iyi baş etmeyi öğrenmesine yardımcı olmak için oldukça etkin bir araç olabilir.


Niçin Yapılır
Bilişsel davranış terapisi çok çeşitli sorunların tedavisi için kullanılır. Sıklıkla psikoterapi yöntemi olarak tercih edilir çünkü hızlı bir biçimde belirli sorunlarınızı saptamanıza ve onlarla baş etmenize yardımcı olabilir. Genellikle diğer terapi türlerinden daha az seans gerektirir ve doğrudan bazı özel durumlarla ilgilenerek yapısal bir yöntem içinde gerçekleştirilir.

Bilişsel davranış terapisi duygusal zorlukları ele almak için faydalı bir araçtır. Örneğin aşağıdaki durumlarda size faydalı olabilir:

Ruhsal rahatsızlıkların belirtilerini kontrol altına almak için. Tek başına ya da ilaç tedavisi gibi diğer tedavilerle birlikte uygulanabilir.
Ruhsal rahatsızlıkların belirtilerinin kötüleşmesini önlemek için.
İlaç tedavisi uygun bir seçenek olmadığında, örneğin gebelik esnasında, ruhsal rahatsızlıkları tedavi etmek için.
Stresli hayat koşullarıyla, örneğin işle ilgili sorunlarla baş etme yöntemlerini öğrenmek için.
Öfke gibi duyguları fark etmek ve kontrol altına almak için.
İlişki çatışmalarını çözmek ve daha iyi iletişim yollarını öğrenmek için.
Bir yakının kaybının ardından yas ile baş edebilmek için.
İstismar ya da şiddet ile ilişkili duygusal travmaların üstesinden gelmek için.
Kronik yorgunluk sendromu ya da kanser gibi bir tıbbi hastalık ile baş etmek için.
Ağrı, uykusuzluk ya da yorgunluk gibi kronik fiziksel belirtileri kontrol altına alabilmek için.

Bilişsel davranış terapisi ile iyileştirilebilecek ruhsal rahatsızlıklar şunlardır:

Uyku bozuklukları
Cinsel bozukluklar
Depresyon
Bipolar bozukluklar
Kaygı bozuklukları
Fobiler
Yeme bozuklukları
Madde kötüye kullanımı bozuklukları
Kişisel bozukluklar
Şizofreni
Bazı vakalarda, bilişsel davranış terapisi antidepresanlar ya da diğer ilaçlar gibi diğer tedaviler ile beraber kullanıldığında daha etkili olmaktadır.


Riskleri
Genelde bilişsel davranış terapisinin çok az riski vardır. Ancak acı verici duyguları ve deneyimleri açığa çıkarabileceği için zaman zaman duygusal açıdan rahatsız hissedebilirsiniz. Psikoterapi bazen duygusal görüşmeleri de içerebileceği için seans esnasında ağlayabilir, kötü hissedebilir ya da öfkelenebilirsiniz. Zorlayıcı bir seansın ardından fiziksel açıdan da bitkin hissedebilirsiniz. Terapistiniz bu hisler ve duygularla baş etmenize destek olma konusunda eğitimlidir.
Maruz kalma terapisi gibi bazı psikoterapi türleri kaçınmanız yerine – uçmaktan korkuyorsanız uçağa binmek gibi – bazı koşullarla yüzleşmenizi gerektirebilir. Bu geçici strese ve kaygıya neden olabilir. Ancak öğrendiğiniz olumsuz duygularla ve korkularla baş etme ve onların üstesinden gelme becerileri daha sonra size yardımcı olacaktır.


Hazırlık
Bilişsel davranış terapisini denemeyi isteyip istemediğinize kendi başınıza karar vermelisiniz. Ya da bir doktor, bir akrabanız, arkadaşınız, işvereniniz ya da herhangi biri size psikoterapi önerebilir. Şu şekilde başlayabilirsiniz:
Bir terapist bulun. Kendi başınıza bir terapist bulun – örneğin telefon rehberini ya da interneti araştırın. Ya da bir doktordan, arkadaşınızdan ya da başka bir güvendiğiniz kaynaktan referans alın. Bir terapist seçmeden önce terapistin uzmanlığını öğrenin. Terapistiniz bilişsel davranış terapisi üzerine deneyimli olan lisanslı bir danışman, psikolog ya da ruh sağlığı hekimi olmalıdır.
Maliyeti öğrenin. Eğer sağlık sigortanız varsa, sigortanızın psikoterapiyi karşılayıp karşılamadığından emin olun. Bazı sağlık sigortası planları yıllık belli sayıda terapi seansını karşılamaktadır. Ayrıca doktorunuz ile ücreti ve ödeme seçeneklerini de konuşun.
Endişelerinizi gözden geçirin. İlk randevudan önce hangi sorunlar üzerine çalışmak istediğiniz üzerine düşünmek için zaman ayırın. Her ne kadar bunu terapistiniz ile birlikte çözümleyecek olsanız da önceden genel bir kanıya sahip olmanız başlangıç noktasının belirlenmesine yardımcı olacaktır.


Bekleyebilecekleriniz
Bilişsel davranış terapisi için muhtemelen bir terapistin muayenehanesine gideceksiniz. Terapistinizin muayenehanesi bir tıp kliniğinde ya da bir ofis binasında olabilir. Eğer tedavi için kabul edilmiş iseniz terapi bir hastanede de gerçekleştirilebilir. Muhtemelen haftada bir defa 45 ila 60 dakika süren tek seanslar halinde terapistinizi görürsünüz. Bilişsel davranış terapisi – aile bireyleriniz ya da benzer sorunları olan diğer kişiler ile birlikte – bir grup içinde de gerçekleştirilebilir.