13 yıl ve 6 film sonra Orta Dünya'dan bize kalan 32 muhteşem şey

O ilk büyülü karşılaşmamızdan bu yana 13 yıl geçti, geçtiğimiz hafta Hobbit: Beş Ordunun Savaşı filmiyle geri dönülmez şekilde veda ettik beyaz perdenin bu en büyülü dünyasına. / Yiğitcan Erdoğan


2001 yılı Aralık ayıydı, büyük ekranda Galadriel‘in sesini ilk kez duymuştuk. “ Dünya değişiyor. Bunu suda hissediyorum, toprakta hissediyorum” diyordu, “Unutulmaması gerekenler unutuldu…”
Kitapları tekrar okuyup gelenler çoktan heyecanlıydı, hiç bilmeyenler “Vay arkadaş bu neymiş nasılmış” diye çıktı salonlardan. Gerçekten de Peter Jackson ve arkasında Tolkien‘in çalışmalarına gönül vermiş kocaman bir ekip, 1995’te başlayan çalışmalarıyla dünyayı değiştirdiler.
Galadriel‘in uyardığı gibi, “Unutulmaması gerekeler unutuluyor.” Şu noktada Çanakkale Şehitleri ve Kurtuluş Savaşı diye sert bir yatay geçiş yapmak isterdik, ancak konumuz o değil, o yüzden gelin, bir daha unutmamak adına, Orta-Dünya’dan geriye, bize ne kaldı, madde madde bir bakalım… İlk iki maddem ciddi gibi ama devamında gülüp eğleneceğiz, haberiniz olsun!

1. Fantastik Kategorisine Saygı, Sevgi, İlgi



Peter Jackson ve dadaşlarının mücadelesi, New Line Cinema‘nın bu işe para koyarken aldığı büyük risk, tuhaf teknolojiler arasında ilk kez rol yapan onlarca aktörün deneysel performansı… Toplamda 2 milyar doların üzerinde bir gişe hasılatı, oyunlar, ürünler, yeşeren alt kültürler ile ödüllendirildi.
Belki de bütün bu fantastik şeyler, film olarak dönemdaşı Harry Potter ve Felsefe Taşı‘ın gösterdiğinin aksine, sadece çocuklar için değildi. Acaba fantastik mevzulara meraklı, kocaman kocaman adamlar da olabilir miydi?
Beyaz perdenin büyüsünden etkilenen seyircilerin devam eden merakı ile fantastik edebiyat ve uzantısındaki her şey, kitaplar, çizgi romanlar, masaüstü rol yapma oyunları, kart oyunları, bilgisayar oyunları, MMORPG’ler ve yıllar içerisinde bu dördünün farklı oranlarda harmanlanması ile büyüyen bütün oyunlar (WoW‘dan LoL‘e) Orta-Dünya uyarlamaları ile başlayan büyük rüzgardan faydalandılar.
Ve hemen ikinci maddeye bakın şimdi:

2. Game of Thrones TV Dizisi



Seyircileri yazdım demin. Bir de sermayenin gözünden bakarsanız, kılıçlı, ışıklı, yaratıklı filan bu tuhaf dünya, bir çocuk filmi değil de, tıpkı geçmişin Star Wars ve Star Trek filmleri gibi, “Abi kim niye izliyor bu filmleri bilmiyorum ama parayı kamyonla döküyor müşteri” kategorisine ait olduğunu gösterdi
Şimdi milyonların sevda ile izlediği Game of Thrones gibi muhteşem bir eser, kategori öncüsü ve başarı örneği olan Orta-Dünya eserleri olmasa bölüm başına 8-10 milyon dolar arası bütçeyle televizyonlara taşınır mıydı, bizler de “Wintur is kumin” diye ortalarda gezebilir miydik?

3. Yeni Zelanda



İlk Yüzüklerin Efendisi filmi vizyona girmeden önce, Yeni Zelanda diye bir yer olduğunu, çok da güzel bir yer olduğunu, bu ilginç adada İngilizce konuşan bir halkın yaşadığını bilen kim vardı, yüzde kaçtık? Peter Jackson, “Yeni Zelanda turizmini kalkındıran adam” diye boşuna övülmüyor. Bize kendi memleketinin güzelliklerini gösterdiği için tekrar teşekkür ediyoruz küçük prense.

. "They’re Taking the Hobbits to Isengard"



Listemizde bol bol video, komiklik&şakalar ve meme’ler olacak, çünkü 13 yıllık yolculuğunda günlük hayatlarımız içerisine tertemiz entegre oldu Orta-Dünya uyarlamaları. Buyrun, sosyal internetin ilk viral videolarından, Legolas reyiz türküsüne:

5. Yeni Zelanda Havayolları



Peter Jackson turizmi şahlandırır da, NZA durur mu? Şu videoları bir dönem ne viral olmuştu, hatırlayın:

6. “Kartallarla Atsalar Ya Aslında” Muhabbeti



Lord of the Rings 60 yıllık kitap. 2012 yılından sonra, internet ve kişisel yayıncılık yükselirken, aklıevvellik de moda oldu. Haliyle destanlara kısa yol çözümleri, bir de “aman işte hepsi rüyaymış, tam ölürken kendi iç dünyasını görüyormuş, komadaymış” geyikleri ortalığı sardı, doldurdu. Kabak tadı veren bu muhabbetlerden birisi de “O zaman kartalla uçup atsalardı ya yüzüğü” muhabbeti. Geriye kalacaklardan birisi de bu, kesin!

7. Orta-Dünya Düğünleri



Geeklerin hayatında yüzük muhabbeti olan iki konu var. Bir, Yüzüklerin Efendisi, iki, evlilik! Haliyle bu ikisinin bir araya geldiği düğünler bitmez, bitmeyecek!

8. Lord of the Rings: Lego Setleri



Orta-Dünya ile ilgili figürler, kostümler, kılıçlar, her şeyler çıktı, ancak Lego setleri belki de aralarındaki en muhteşem mevzu idi!

9. Beyaz Perdede Muhteşem Görseller!



Aha! Yine daha kıymetli bir maddemiz var. Çoğu seyircinin hayatına ‘başka bir dünya’ ile ‘muhteşem manzalar’ eşleşmesini sokan film serisi, Yüzüklerin Efendisi serisi oldu. Kendisinden sonra gelen, hem fantastik, hem bilim-kurgu tadında pek çok film, dünya-ötesi güzellikte dünya manzaralarını arayıp buldu ve bizlere sundu. Bu açıdan da teşekkürler Andrew Lesnie.

10. Misty Mountains



İleride bir yerlere Howard Shore reyizin muhteşem bestelerini tek bir madde olarak koyduk, ancak daha Hobbit sinemalara varmadan kanımızı kaynatan, tüylerimizi ürperten bu muhteşem şarkıya da ayrı bir madde ayırmak istedik. Uzun versiyonunu izleyin:

11. Sör Ian McKellen



Şüphesiz, tartışmasız ve oybirliği ile, belki de Peter Jackson‘ın hayatımıza soktuğu en muhteşem insan Sör Ian McKellen oldu. Evet, üstad şövalyeliğini 1991 yılında çoktan kapmıştı ve evet, şanslı çok küçük bir azınlık Richard III filmiyle, geek alemi ise ilk X-Men filmindeki Magneto rolüyle tanımıştı onu. Ancak Yüzük Kardeşliği filminden beri, 13 yıldır, bu kadar babacan, bu kadar saygı duyulan, bu kadar ne dese he diyeceğimiz bir rol, karakter ve oyuncu belki de tanımadık. “Yüzüklerin Efendisi’ni sinemaya taşıyarak Tolkien’e ihanet ettiler” diyen en deli hayrandan, “Abi film işte” diyen rahat seyirciye kadar, herkesin sevdiği, saydığı, güvendiği bir rol ve aktör olmak muhteşem bir yetenek gerektirirdi. Bir de bilmem kaç yaşından sonra tiyatrodan, yeşil perdeli vs CGI’lı bir sete geçip, yine de ustalığını konuşturmak?

12. Dünyanın En Uzun İsimli Oyunu



‘The Lord of the Rings: The Battle for Middle-earth II: The Rise of the Witch-king’
Kısaca Battle for Middle-Earth, BfME, çok güzel bir strateji oyunuydu. Özellikle ikinci oyun ile birlikte iyice güzelleşti. Filmlere ait ses efektleri, müzikler, filmlerdeki hareketi yansıtabilen mekanikleri ve motoru, bir de Gandalf, Sauron gibi reyizlerin şovları ile harika bir oyundu. Angmar’ın Cadı-Kral’ını anlatan eklenti paketi ile, Guinness rekorlar kitabına “Bu ne lan” kategorisinden girmeye de hak kazandı, şaka değil! Hobbit’in son aksiyon filmini izlerken çok özledik bu oyunu, geri dön BfME!

13. “You Shall Not Pass”



Bütün dünyada günlük konuşmanın, geyiklerin bir parçası olan bu haykırışı da buraya katmadan edemezdik. Aslında filmler çıkmadan da geek aleminin catchphrase’lerinden biri olan bu cümle, Balrog vs. Gandalf sahnesinin muhteşemliği akıllara kalıcı bir şekilde perçinlendi.

14. Middle-Earth: Shadow of Mordor



Orta-Dünya efsanelerini biraz esneterek kendine yer açmış olsa da, Arkham ve Assassin’s Creed serilerini Orta-Dünya’da bir kolcuda birleştiren oyun, 2014’ün en iyi oyunlardan birisi oldu.

15. Muhteşem Smaug




Listemizde çoğu şey ilk üçlemeden, asıl devrimi yaratan detaylar oradaydı çünkü. Elbette Smaug, muhteşem kırmızı ejderha, hayatımıza Hobbit üçlemesi ile girdi ve büyük ekranda izlediğimiz en harika şeylerden birisi oldu.

16. Beyaz Perdede Muhteşem Kültürel Tasarımlar



“O ney lan?” diyeceksiniz. Orta-Dünya filmleri, ardılı olacak fantastik ya da değil, başka kültürlerde başka hikayeler anlatacak bütün filmlere, dizilere, oyunlara “Arkadaşlar, bir kültürün silahları, kostümleri, mimarisi oturulur, işte böyle adam gibi tek tek tasarlanır” dedi. Oyunundan dizisine, filmine, artık bu kadar muhteşem tasarımlar, aksesuarlar, kostümler görmemizi Alan Lee, John Howe ve onların ilüstrasyonlarını bu kadar detaylı şekilde gerçekleştiren film ekibine borçluyuz.

17. “Şerre Karşı Müstesna Bir Mukavemet”



Orta-Dünya eserlerini, kitaplarını da, filmlerini de büyük bir titizlik ve özenle Türkçeleştiren insanlara da buradan bir selam durmak istedik. Kitapları okurken yeni kelimeler öğrendiğimiz Yüzüklerin Efendisi serisi, beyaz perde de oldukça detaylıydı. Özellikle ilk filmde Elrond’un sözleri unutulmaz:
“Lakin yüzüğü buraya kadar taşıyarak, bu genç hobbit şerre karşı çok müstesna bir mukavemet göstermiş oldu.”
İngilizcesinden bile alamıyoruz bu tadı...

18. Hugo Weaving



Zaten ’99 yılında The Matrix‘deki şerefsiz ajan rolüyle dünya alem için unutulmaz bir yüz olan Hugo Weaving, üstüne bir de Aragorn‘un asık suratlı kayınpederi olarak geek aleminin aklına kazındı. Üstüne V for Vendetta, Captain America, Transformers gibi yapımlarda muhteşem işler çıkarttı.

19. Howard Shore’un Muhteşem Besteleri



David Cronenberg’in ev arkadaşı, tuhaf ve ikircikli filmlerin üstadı Howard Shore! Yüzüklerin Efendisi’nin müzikleri ile bizi büyülemeden önce çalıştığı filmlere bir bakın: The Cell, The Fly, Silence of the Lambs, The Game, Seven… Her biri tuhaf, farklı, gergin, besteleri ile kaldı aklımızda. Hobbitköy’ün neşeli melodileri, Rohan ovalarının büyülü ezgileri, Kara Atlıların korkutucu sesleri, şüphesiz Shore karanlık konusunda bu kadar deneyimli olmasa, aydınlık besteleri de belki zayıf kalırdı. Muhteşem ve unutulmaz melodilerin ve 90 farklı leitmotif ile uğraştığın için elini öpüyoruz Shore reyiz.

20. Gollum! Kıymetlimiss / My Precious



Andy Serkis, Gollum ve ‘my preciouss’ deyişi. Aslında Gollum, kaşı, gözü, mimiği, takıntıları ve manyaklığı ile pop kültürün bir karakteri oldu, ancak en unutulmaz repliği elbette ‘my precious’ deyişi oldu, akıllarda bu şekilde kalacak.
Geçtiğimiz 13 yılda, Türkçe ya da yabancı olarak, Gollum bu ekstrem karakteriyle bir sürü esprinin konusu ve konuğu oldu, daha da olmaya devam edeceğini tahmin ediyoruz.

21. Liv Tyler



Yaa… Hatırladınız değil mi? 10 yıl önce “Aman abi ne güzel, vay babam ne muhteşem” diye bayıldığınız Liv Tyler. Mirando Otto’nun hakkını yediniz o vakit, şimdi Amy Pond’lar, Felicia Day’ler diye gidiyor aklınız. Halbuki Cate Blanchett… Neyse.

22. Extended Edition İzleme Seansları



Uzun versiyonları ile beraber derleyip toplayınca, altı filmi ard arda izlemenin süresi, 1141 dakika ediyor, 19 saat!
İlk üçlemeyi uzun versiyonları ile ardarda izlemek bir dönemin kaçınılmaz geek etkinliğiydi. Son filmin de DVD’si çıkınca 19 saatini arka arkaya seriye gömüp, yanına pizza + bira yuvarlayıp, “Abi ilk üçleme iyiydi de sonra bozdu” muhabbeti yapacak geekler, oradasınız!

23. Steam İndirimleri



“Ne alaka Steam indirimleri?” diyorsanız, hemen şu videoya alıyoruz sizi:

24. Lord of the Rings Online



2007 yılında online olan LotR:O piyasadaki en farklı ve iyi MMORPG’lerden birisi, öte yandan da bildiğiniz MMO’lardan daha farklı bir kitle, daha farklı bir oyuncu tipine sahip. Minik örnek, LotR:O oyuncularının düzenli olarak toplanıp, kendi enstrümanları ile konser verdiklerini biliyor musunuz?
Grafikleri muhteşem değil, piyasanın en iyi MMO’su değil, ancak düzenli olarak güncellenen ve Orta-Dünya’nın hakkını veren bir oyun oynamak istiyorsanız, 7 yıllık bir oyuna şans verin deriz. Ücretsiz olduğunu da unutmayın.

25. Figwit



Hatırlıyor musunuz? Flight of the Conchords ile ünlenen Bret McKenzie, sakalsız ve süt gibi olduğu dönemlerde zaten Elrond’un Divanı sırasında 10 saniye görünerek çılgınca meşhur olmuştu.
Figwit = “Frodo Is Grea.. Who Is That?” kısaltmasından geliyor.
Şimdi Hobbit’te Elf – Cüce arası aşka kızıyoruz, ancak Figwit’i bilenler, bu aşkın aslında seyircinin talep ettiği bir şey de olduğunu biliyor. Figwit’i de sonradan üçüncü filme daha uzun eklemişlerdi.



26. Richard Armitage



The Hobbit üçlemesi esti, gürledi, geldi geçti. Bu seri ile yen tanıştığımız, tanıştığımıza memnun olduğumuz ve oyunculuğu ile aklımızda kalan isim, Thorin rolüyle Richard Armitage oldu.
Armitage, hırslı ve halkı için mücadele eden, düşmüş bir krallığın kralı rolüyle, bu filmimizin Aragorn’u oldu. Yüzünün yarısını sakalı kaptırken, kaşıyla, gözüyle derdini, hırsını çok iyi anlattı.
Özellikle son filmde, hırs gözünü bürümüşkenki halleri çok iyi, bir de Peter Jackson, Richard‘ın oyunculuğuna güvenmek yerine yankılı, kamera bükmeli uyduruk Yeşilçam efektlerine girmeyeydi…
İlerleyen yıllarda Armitage, neden bir Hugh Jackson olmasın?

27. Isengard Sanayi Odaları



Hala bilmeyen kaldıysa, ISO, Türkiye’den çıkmış en güzel Orta-Dünya geyiğidir. Orta-Dünya gününüzden eksik olmasın, Türkiye gündemi ile harmanlı gülüp kopalım diyorsanız, hiç lafı uzatmıyoruz, bilen biliyor, bilmeyenler gitsin takip etsin!

28. Trolling Saruman



Rahmetli trolololo abimizin en güzel uygulamalarından biriydi bu video…

29. "Ve Benim De Baltam!"



Şimdilerde unutuldu, ancak bilhassa 2001 – 2006 arası dönemde, geek muhabbetlerinin en net onaylama repliklerinden birisi, Gimli’nin gür sesiyle “ve benim de baltam!” demesiydi… Unutturmayalım!

30. One Does Not Simply Walk Into Mordor



Global geyikleri takip edenler bunu hatırlar, bir dönem Sean Bean’in repliği vazgeçilmez bir replikti, hala da ölmedi. Eskiden ‘walk’ yerine başka fiiller atılarak geyiği yapılırdı, şimdilerde ‘One does not simply…’ ile başlayıp başka bir şeye bağlanıyor. Kullanınız!

31. Beyaz Perdede Muhteşem Kültürler



Baya üstteki bir maddede ilginç bir kelime geçti, ‘leitmotif’ filan bir şey? Çok kabaca tabiriyle, leitmotif, başka bir şey ile eşleşen bir melodidir. Star Wars’un İmparatorluk Marşı ve Açılış Müziğini, ya da Heroes 3 menü müziği deyince aklınıza spesifik bir melodi gelmesi gibi. Peki Howard Shore, neden 6 film için 90’ın üzerinde leitmotif yarattı?

Çünkü Orta-Dünya, Tolkien’in on yıllarını alan, detay üstüne detay dolu bir gerçeklikti, filmi yaratan ekip de bu detaylara girmekten korkmadı. Korkusuzluk, yeni dünyalar yarattı.

Elfçe ve kara lisan tekrar derlendi, oyunculara elfçe “uydurun bir şeyler” denmedi, Hobbiton, Rohan, Minas Trith için farklı renkler, farklı mimari tasarımlar, farklı besteler geliştirildi, 16. maddede bahsettiğim farklı kültürlere ait kostüm ve aksesuarlar çizildi, farklı coğrafi alanlar, farklı renk filtreleri ile gösterildi. Seyirciler sinema karşısına geçtiklerinde, zaten var olan muhteşem bir dünyanın küçük bir kısmını gördüklerine kesinlikle ikna oldular.

32. Sonsuz Bir Dünya…



Bizim listemiz burada bitiyor… Elbette unuttuklarımız, ya da sizin için önemli olup da bizim atladıklarımız vardır. Yorumlarda yazın lütfen, bir yandan da bu güzel parça ile kapatıyoruz yazımızı.
Peter Jackson’ın Orta-Dünya uyarlamaları, Orta-Dünya hakkında anlatılabilecek hikayelerin daha başlangıcı, buzdağının görünen kısmı.
Umuyoruz ve hayal ediyoruz ki, böyle başarılı bir kitap serisinin, bunca başarılı film, oyun ve yan projeleri varken, yapımcılar ve yetenekli insan bu dünyayı terk etmesin.
Belki 10 yıl sonra, yeni ve çok daha hırslı bir projenin duyurusunu yaparız sizlere. O zamana kadar…
Hoşçakal Orta-Dünya… Beyaz perde de olma ihtimalini dahi özleyeceğiz. One more thing… It’s been emotional.

Bonus Content – O Güzel Lise Günleri