Soru : Zekât ve Fitre Kimlere Verilir?
Cevap : Ramazan ayı, hayırların sevabının yedi yüze kadar yükseldiği aydır.
Bu sebeple, zekât bu ayda verildiği gibi, fitre de yine bu ayda verilmektedir.
Her iki ibâdet de malî ibâdet cinsinden olduğundan bunlarda bir de yardım mânâsı vardır.
Bu yardımlar kimlere yapılır, kimlere yapılmaz? Yâni gerek zekât, gerekse fitre kimlere verilir, kimlere verilmez?..
Sualin cevabı, alâkalı kitaplarımızda izah edilmiştir. Cevap teşkil edecek kısımlarını sıralayacak olursak şöyle diyebiliriz.
Gerek zekât, gerekse fitre şunlara verilmez:
1 — Anneye,
2 — Babaya,
3 — Nineye,
4 — Dedeye,
5 — Oğullara, kızlara, bunların çocuklarına, yâni, torunlara.
Çünkü bunlar yakınlardır. Elinde imkânı bulunan kimse bunlara bakıp beslemekle mükelleftir. Bunlara verilen zekât ve fitrenin menfaati bir bakıma yine kendine âit demektir. Halbuki, yardımın gayesi bir cebinden çıkarıp diğer cebine koymak olmayıp, uzaklara ulaştırmaktır. Bundandır ki, kocası karısına zekât ve fitre veremez. Çünkü menfaat yine kendine dönmektedir. Zira o hanımın masrafını kocası zekâtsız karşılamakla mükelleftir.
— Sayılan bu yakın akrabalara zekât ve fitre verilemeyeceğini öğrenmiş olduk. Bunların dışında hangi akrabalara zekât ve fitre verilebilir?
CEVAP:
— Zekât ve fitre verilirken bir sıra takip edilmiştir. Kitaplardaki bu sırayı şöyle nakledebiliriz:
1 — Önce başka aileye karışmış kız kardeşlere.
2 — Sonra, ayrılmış oğlan kardeşlere (Tabiî ki muhtaçlarsa...)
3 — Bunların çocuklarına. Yâni yeğenlere.
4 — Amcalara, dayılara. Bunların çocuklarına.
5 — Halalara, teyzelere. Bunların çocuklarına. Ve bunlardan sonra akraba olmayan muhtaç konu komşuya...
İslâm’a hizmet için gayret sarfeden hizmet ehillerine.
Bunlara münasip miktar verildikten sonra artan bir miktar varsa, onu da uzaklarda bulunan diğer yakınlara ve hizmet ehillerine göndermek mekrûh olmaz. Ancak, servetin kazanıldığı yerin muhtaçları ihmal edilir de uzaklara gönderilirse, bunun mekrûh olacağı alâkalı eserlerde kayıtlıdır.