YOLCULUK NAMAZI *

İslâm dini kolaylık dinidir. Yolculukta genellikle bir takım sıkıntılar olabileceği için yolcuya bazı ibadetlerin ifasında kolaylıklar getirilmiştir. Ramazanda yolculuğa çıkan kimsenin orucunu kazaya bırakmasının mübâh oluşu, abdestte mest üzerine mesh süresinin üç güne çıkarılması ve dört rekatli namazı iki rekat olarak kılması bunlar arasında sayılabilir. İşte bu sonuncuya kasrı salât denir. Sabah ve akşam namazlarının farzları ile sünnetlerde kısaltma söz konusu değildir.Hanefilere göre yolcunun dört rekatlı namazı iki rekattan ibarettir. Bu gerçekte, dördü ikiye indirme anlamında olmayıp, yolcunun farzının tamamı o kadardır. Dörde tamamlarsa son iki rekat nâfile olur. Ancak bu mekruhtur. Kötü bir iş yapılmış ve sünnete muhalefet edilmiş sayılır. Şâfiîlere göre iki rekat kılmak ruhsat, dört kılmak azîmettir
Hanefiler bu konuda kitap ve sünnete dayanır.Kuranı Kerîmde şöyle buyurulur
* Yeryüzünde yolculuğa çıktığınız zaman, kâfirlerin size fenalık yapmalarından korkarsanız, namazı kısaltmanızda size bir günah yoktur *
Hz. Âişeden şöyle dediği nakledilmiştir
* Namaz ikişer rekat olarak farz kılınmıştır. Mukîmın namazına ilâve yapıldı, yolcunun namazı ise aslı üzere bırakıldı *
Abdullah b. Abbas ve Enes
* Rasûlüllahın yolculuk sırasında, dönünceye kadar namazlarını iki rekat olarak kıldığını bildirmişlerdir *
Diğer yandan Hz. Ömer yolcunun namazının,
* Rasûlüllahın diliyle kısaltma söz konusu olmaksızın tam iki rekat olduğunu belirtmiştir *
Abdullah b. Ömerden de şöyle dediği nakledilmiştir
* Rasûlüllah ile yolculuk yaptım. İki rekat üzerine ilâve yapmadı. Yine Ebû Bekir, Ömer ve Osman ile yolculuk yaptım. Onlar da bu şekilde kıldılar *
İmam Şâfiîye göre, yolcunun namazı, mukimin farzı gibi dört rekattır. Ancak yolcu için namazı iki rekat olarak kılmak bir ruhsattır. Dört rekat kılması ise azîmet niteliğindedir. Şafiîler de bu konuda kitap ve sünnete dayanırlar.
* Onlara göre yolcunun namazı kısaltabileceğinden *
söz eden âyetteki sakınca yoktur ifadesi farzlar ve azîmetler için değil, mübah ve ruhsata bağlı ameller için kullanılır. Şafiîler sünnetten ise şu hadise dayanırlar
* Âllah Teâlâ, yolculukta size namazın yarısını bağışlamıştır.Onun bağışını kabul ediniz *
Şâfiîler bu hadisi şöyle yorumlar Kendisine bağış yapılan kimse, bağışı kabul edip etmemekte serbesttir. Nitekim, insanlar arasındaki bağışlarda da durum böyledir. Diğer yandan, namazdaki bu kısaltma, yolculukta karşılaşılan güçlükler yüzündendir. Ramazan orucunda olduğu gibi, yolcular kendi durumuna göre, dileyen tam, dileyen kısaltarak kılabilir Yukarıda Hz. Aişeden nakledilen ve namazın iki rekat olarak farz kılındığını bildiren hadisi, Şâfiîler İki rekat olarak takdir edildi veya kısaltmak isteyen yolcu için iki rekat olarak farz kılındı şeklinde değerlendirirler. Ahmed b. Hanbele ve İmam Şâfiîden bir görüşe göre, namazları kısaltarak kılmak daha fazîletlidir. İmam Şâfiî, başka bir görüşünde yolcunun oruç tutmasına kıyas yaparak, yolculukta namazları tam kılmanın daha faziletli olacağını ifade etmiştir. İmam Mâlik ise, yolculukta namazın iki veya dört kılınması hâlinde her ikisinin de sünnete uygun düşeceğini belirterek birleştirici bir yol izlemiştir