KİTABIN ADI
 ÇALIKUŞU
  
KİTABIN YAZARI
 REŞAT NURİ GÜNTEKİN
 
KİTABIN YAZARI
 
İNKILAP KİTAPEVİ, ANKARA
 
BASIM YILI
 1999
 

  

1. KİTABIN KONUSU:

Bir subay kızı olan Feride ile teyzesinin oğlu
Kamuran arasında yaşanan ve araya birçok engel girmesine rağmen birbirlerine karşı bitmeyen
aşklarını anlatıyor.

 

2. KİTABIN ÖZETİ:

Pek
küçük yaşındayken annesi ölen Feride, babası da sınır sınır dolaşan bir subay olduğu için
büyükannesinin yanında büyümüştür. Okul çağına gelince Feride’yi İstanbul’da
ki bir Fransız kız yatılı okuluna yollamışlardır. Feride neşeli, zeki, çok asi, ele avuca sığmaz çok
hareketli bir kızdır. Fırsat buldukça bir erkek gibi ağaçlara tırmanıp daldan dala atladığı için
öğretmenlerinden biri onu çalıkuşuna benzetmiş, sonra da bu benzetme, onun adı olarak
kalmıştır.

            Babasının da ölmesi üzerine
Feride’nin, yakını olarak sadece bir teyzesi kalmıştır. Feride,  okulun büyüklü
küçüklü tatillerini her zaman teyzesinin evinde geçirmektedir. Bu teyzenin Kamuran adlı,
Feride’ den büyük bir oğlu vardır. Kamuran Feride’ ye karşın ağır başlı, kız gibi
bir erkekdir. Bu yüzden Feride sürekli onla dalga geçmektedir. Fakat bunların arasında
Kamuran, Feride’yi farkinda olmadan büyük bir aşkla sevmeye başlamışdır. Bu sevgi bir
süre sonra karşılıkta görür. Feride de Kamuran’a karşılık vermektedir. Feride’
nin teyzeside bu durumu çok istediği için, Feride okulunu bitirdikten sonra iki gencin
evlenmeleri kararlaştırılır.

            Düğün
hazırlıkları tamamlanmak üzereyken, bir gün kadının teki çıka gelir ve Feride’ye
Kamuran’ın  Avrupa’da bulunduğu sırada orada bir kızla aşk yaşadığını
söyler. Bu durum hiçbir şeyi umursamaz gibi görünen Feride’yi çok derinden etkilemiştir.
Feride bunun sonucunda gururuna yenilir ve derhal teyzesinin evinden uzaklaşır, yolunu izini
kaybettirir. Bu yüzden evlenmede gerçekleşemez.

        
    Feride nereye gideceğini düşünürken onu çok seven sütannesi aklına gelir ve
oraya gider. Sütannesi onu görünce çok sevinmiştir. Feride bir süre sütannesinin evinde kalır.
Bu arada oraya buraya başvurur bir iş için çünkü sütannesini daha fazla rahatsız
edemeyeceğini ve yanındaki paranın da ona çok fazla yetmeyeceğini bilmektedir.
Başvurularının sonunda Anadolu’da bir ilkokul öğretmenliği elde eder. Şimdi o hayat
dolu hiçbir şeyi umursamayan genç kız artık bir öğretmen olmuştur. Feride Anadolu’yu
hiç yadırgamaz. Zeyniler adlı bir köyde öğretmenliğe başlar. Zeyniler köyü Anadolu’nun
çok ücra bir köşesindedir. Bu köyde Feride yaptığı herşeyi günlüğüne yazmaya başlar.

    

Bir zamanlarının hayat dolu asi genç kızı şimdi hayatı
tanıma yolundadır. İster istemez ağır başlı olmayı öğrenmiştir. Ama başına gelen bunca şeye
rahmen kötümser değildir. O köydeki fakir üstü yırtık pırtık olan öğrencilerini çok sevmiştir.
Öğrencilerinin her biriyle ayrı ayrı ilgilenmek ona büyük bir zevk vermektedir. Öğrencileri
arasında Munise adında ortada kalmış, annesi kötü yola düşmüş bir kız vardır. Annesi
yüzünden köylüler kızıda hiç sevmiyorlar. Feride, Munise’ye acır ve onu evlatlık alır.
Feride çok mutlu olmuştur , aynı zamanda Munise’de çok sevinmiştir bu olaya.

Bir süre sonra Zeyniler köyü okulu da kapatılır. İşsiz kalan Feride başka bir yerde
öğretmenlik yapmak için başvurmak amacıyla ile gider. Milli Eğitim
Müdürlüğü’nde  eski bir okul arkadaşına rastlar ve onunla Fransızca konuşur,
Milli Eğitim Müdürü de bu olayı görünce, Feride’ yi merkezde kız öğretmen okulunda
fransızca öğretmeni olarak görevlendirir. Feride fiziki olarak çok güzel bir kızdır ve bu fiziki
güzelliğinin burda çok fazla göze çarpması Feride’yi endişelendirir. Ayrıca
Feride’nin öğretmenlik yaptığı okuldaki müzik öğretmenide Feride’ye karşı
büyük bir aşk duymaktadır. Fakat bu aşk bir ümitsiz vakadır. Ayrıca şehirde büyük
dedikodularada yol açmıştır. Feride’ nin burda peşine bir çok erkek düşmüştür. Bu
durum ise Feride’yi endişelendirmektedir. Bu yüzden tayinini ister. Böylece birkaç yer
dolaşır. Bir sürede İzmir’de varlıklı bir ailenin kızlarınada özel ders verir. Fakat
Feride’nin gittiği her yerde muthiş fiziği ve güzelliği başına dert açmaktadır. Feride bu
güzelliği ve yalnızlığı çok kişinin dikkatini çekmektedir.

      
      Feride daha Zeyniler’de iken bir askerin yaralanması ve oraya
getirilmesi sırasında doktor Hayrullah Beyle tanışmıştır. Doktor, Feride’ye bu kadar güzel
bir kızın böyle bir yerde ne aradığını, kesinlikle bir aşk meselesi yüzünden gelmiş olduğunu
söylemiş Feride ise bunu reddetmistir. Yıllardan sonra tekrar Kuşadasın’da buluşurlar.
Bu sırada Feride’nin okulu kapatılıp hastaneye çevrilmiştir. Feride artık doktorum
himayesine girmiştir. Bir hasta bakıcı gibi doktora yardım etmiştir. Doktor Feride’yi ve
artık büyümüş olan Munise’yi kendi öz kızları gibi sevmektedir. Ancak bu sırada doktor
birgün ağır hastalığı olan birine bakmaya gittiği zaman Munise ağır bir sekilde hastalanır. Doktor
dönesiye kadar kız yavaş yavaş, acı çeke çeke ölür. Munise’nin nezle sanılan hastalığı
kuşpalazıdır.

Feride, Munise’ nin ölmesinden sonra kendini kaybedecek
şekilde hastalanır. Günlerce doktorun evinde yatar. İyileştiği sıralarda doktor Hayrullah bey ne
kadar yaşlı olursa olsun ikisi için bir söylenti cıkmıştır. Bu da o zamanın şartlarından dolayı
olmuştur. Kasabayı türlü dedikodular alıp götürmektedir. Bekar bir erkeğin evinde genç güzel
ve bekar bir kadının olması çok fazla dedikoduya yol açmıştır. Doktor bu dedikodulardan
kurtulmak için çok pratik bir yol bulmuştur. Feride’yi de zorla ikna ederek evlenmişlerdir.
Ancak tabiki bu evlilik sadece kağıt üzerindedir ve dedikoduların bitmesi içindir. Feride doktoru
babası gibi sevmektedir. Doktor, Feride’nin defterini bulmuş ve baştan sona kadar
okumuştur. Feride’nin her şeye rağmen Kamuran’ı sevdiğini öğrenmiştir. Gizli
araştırmalar yapar. Kamuran bu zaman içinde evlenmiş ve eşi ölmüştür. Şimdi dört yaşlarındaki
çocuğu ile yaşamaktadır. Doktor, Kamuran’a bir mektup yazar ve bu mektupta
Kamuran’a bütün olan biteni anlatır. Feride ise bu sırada defterinin kaybolduğunu
sanmaktadır ve defterini bütün aramalarına karşın bulamamıştır. Doktor yazdığı mektupla defteri
ve bazı belgeleri paket haline getirmiştir. Feride’ye ölümünden sonra bu paketi
Kamuran’a götürmesini vasiyet etmiştir. Doktor zaten oldukça yaşlıdır bu yüzden kısa
bir süre sonra da ölür.

Feride, doktorun ölümünden sonra, hem paketi teslim etmek
hem de çok özlediği teyzesini görmek üzere, Tekirdağ’a teyzesinin yanına gider. Niyeti
orda fazla kalmamaktır. Paketi teslim edip bir iki gün kalıp Kuşadası’na geriye
dönmektir. O günlerde ne rastlantı ki dinlenmek için Kamuran’da Tekirdağ’a
gelmiştir. Feride paketin içinde neler bulunduğunu bilmemektedir. Bu içinde neler bulunduğunu
bilmediği paketi teslim eder. Ama doktorun öldüğünü onlardan gizlemiştir. Böylece
Kuşadasın’da doktorun yaşadığı bahanesiyle zorlanmadan geriye dönebileceğini
ummaktadır. Fakat umduğu gibi olmaz teyzesi bu paketi Feride gitmeden bir gün önceden
Kamuran’a verir. Kamuran o gece kardeşiyle birlikte defteri okur. Böylece,
Feride’nin kendisini hala sevmekte olduğunu anlar. Hem de doktorun tembihlerini
öğrenir. Kendisiyse, Feride gittiğinden beri Feride’yi unutamamiştir ve hala
sevmektedir.

Feride, yeterince kaldığını ve geri dönmesi gerektiğini söyleyerek yola
çıkmak üzere hazırlanır. Feride hayatla çok didişmiş ve artık bu gücünü yitirmiştir. Artık
doktorunda olmadığı Kuşadası’na gitmek onunda hic işine gelmemektedir.
Kuşadası’na dönmek, Feride’yi çok fazla üzmüştür. Ama bu durumunu
etrafındakilere hiç belli etmemektedir. Bunu atrafındakilerin anlamasını istemez. Feride’yi
götürecek araba kapıya yaklaşır. Fakat bu bir oyundur. Kamuran ve kardeşinin hazırladığı bir
oyundur. Feride arabaya yaklaştığı zaman arabadan birden Kamuran iner ve Feride’yi
kucaklar. Zaten tüm ev halkıda Feride’ nin tekrar yuvadan uçmasını istemiyorlardır.
Bunun için tüm ev halkı elbirliği yapmıştır. Feride’nin tüm istemiyormuş gibi davranmaları
olmaz demeleri falan boşadır. Kırık dökük kelimelerle bu oyundan kurtulmaya çalışmıştır ama
nafile kurtulamamıştır. Çünkü, Kamuran artık kararlıdır ve ikinci bir gaflete düşmeyecektir. Bunu
Feride’ye de onu bir daha kaybetmeyi göze alamayacağını ve onu şu an bile deliler gibi
sevdiğini söyler. Çalıkuşu, gizli bir mutlulukla ve huzurla kendini Kamuran’ın kollarına
atar.

 

3. KİTABIN ANAFİKRİ:

Aşkın araya ne girerse girsin
asla yok olmayacağıdır.

 

4. KİTAPTAKİ ŞAHISLARIN
DEĞERLENDİRİLMESİ:

            
Feride(Çalıkuşu): Fransız okulundan mezun; çok güzel, haşarı, canlı, cıvıl cıvıl, yaramaz,
duygusal ve akıllı, canayakın, sevimli bir İstanbul kızıdır.

      
      Kamuran: Feride’nin teyzesinin çok kibar, yakışıklı, sarışın,
yüksek öğrenimli, fakat zenginliğinden dolayı herhangi bir işle uğraşmayan oğludur.
 
            Doktor Hayrullah: Canayakın, iyi kalpli, yaşlı,
sevimli, biraz inatçı ve sinirli biridir. Hayatını insanların mutluluğuna adamıştır.

  
          Munise: Küçük, sarışın ve güzel bir köy kızıdır. Güzel
olduğu kadar zeki ve nazik bir kızdır. Feride’nin yalnız geçen günlerinin tek dayanağı
olmuştur.

 

 

5. KİTAP HAKKINDA ŞAHSİ GÖRÜŞLER:

            Kitap, bir romantik roman olduğu için,
özellikle duygusal insanların ellerinden bırakamayacakları bir kitaptır. Kitap sade bir dille yazıldığı
için akıcı ve sürükleyicidir.  Olayların büyük bir bölümünün Anadolu’nun
köylerinde geçmesi romana ayrı bir hava vermiştir. Romanda kullandığı idealist bir karakter olan
Feride, insanın idealleri uğruna birçok şeyden vazgeçebileceğini göz önüne sermiştir.
 
 

6. KİTABIN YAZARI HAKKINDA BİLGİ:

      
    Reşat Nuri Güntekin :
          25 Kasım
1889 tarihinde İstanbul’da doğdu. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’ni
bitirdi (1912). Bursa’da başladığı (1913) öğretmenlik hayatına çeşitli okullarda devam
etti. Milli Eğitim müfettişi (1931), Çanakkale milletvekili (1933-43), Paris Kültür Ateşesi ve emekli
(1954) oldu, kanser tedavisi için gittiği  Londra’da öldü. İstanbul’da
Karacaahmet Mezarlığı’nda gömülü.
          Yazı
hayatına Birinci Dünya Savaşı sonlarında (1917) başlayan, ilk eseri de Eski Ahbap (uzun
hikaye) 1917’ de basılan Reşat Nuri, 1918’ de tiyatro eleştiri ve araştırmaları
yayımlarken bir yandan da hikayeler (Şair Dergisi, 1918/19; Nedim Dergisi, 1919; Büyük
Mecmua, 1919) yazıyordu. Çalıkuşu’ nun Vakit gazetesinde tefrikasıyla (1922) geniş bir
ün kazandı. Çok hareketli bir eser olan Çalışkuşu’ nda Anadolu, ilk idealist ve aydın kızı
Feride’ ye kavuştu, geniş ölçüde romana girdi. Bu roman az okumuş ve aydın, iki sınıfı
da, doğal ve canlı diliyle kendine bağladı. Reşat Nuri’ nin hemen bütün romanlarında
dekor olarak taşra kasaba ve şehirleri çevre, tip, çeşitli problem ve görüşleriyle Anadolu
atmosferi görülür. Romanlarında sosyal ve hissi konuları işleyen yazar, küçük hikayelerinde
bunların yanına mizahı da ekledi
         Yazdığı, çevirdiği, kitap
biçimine girmiş veya dergi, gazete sayfalarında, tiyatro repertuarlarında kalmış tüm eserlerinin
toplamı yüzü bulur; bunlardan 19 tanesi telif romandır, 7 tanesi hikaye kitabı. Yazdığı, çevirdiği,
uyarladığı, oynanmış, basılmadan kalmış oyunlarının sayısı roman ve hikaye kitaplarının sayısını
da aşar. 7 Aralık 1956’da İstanbul’da öldü.
  

  
         ESERLERİ :
           Hikaye
kitapları: Tanrı Misafiri (1927), Sönmüş Yıldızlar (1927), Leyla ile Mecnun (1928), Olağan İşler
(1930), vb.
Gezi yazıları: Anadolu Notları (ilk cildi 1936; ikinci cildi 1966).
Oyunları
içinde en ünlüleri Balıkesir Muhasebecisi (1953) ve Tanrıdağı Ziyafeti (1955)’ dir. Bütün
eserleri ölümünden sonra, eşi tarafından, bir külliyat halinde yeniden bastırıldı.
  
         Romanları: Gizli El (1922), Çalıkuşu (1922), Damga (1924),
Dudaktan Kalbe (1925), Akşam Güneşi (1926), Bir Kadın Düşmanı (1927), Yeşil Gece
(1928),Acımak (1928), Yaprak Dökümü (1930), Kızılcık Dalları (1932), Gökyüzü (1935), Eski
Hastalık (1938), Ateş Gecesi (1942), Değirmen (1944), Miskinler Tekkesi (1946), Harabelerin
Çiçeği (1953), Kavak Yelleri (1950), Son Sığınak (1961),Kan Davası (1955),
  
          

HAKKINDA YAZILANLAR :
Reşat Nuri
Güntekin Türkan Poyraz – Muazzez Albek (Ankara, 1957)
Reşat Nuri Güntekin
Hayatı, sanatı ve eserleri Muzaffer Uyguner (Varlık Yay;1967).
Romanıyla Reşat Nuri
Güntekin İbrahim Zeki Burdurlu (İzmir Eğitim Ens. Yay., 1971)
Reşat Nuri’nin
Tiyatro ile İlgili Makaleleri Prof.Dr.Kemal Yavuz Kültür Bakanlığı Y.
Reşat Nuri
Güntekin’ in Romanlarında Şahıslar Dünyası Birol Emil (1984) adlı doçentlik tezi

Link
WeBCaNaVaRi'na Üye Olmadan Link'leri ve Kod'ları Göremezsiniz.
Link'leri Görebilmek İçin. Üye Ol. veya Giriş Yap.

uzun bunlar yaa ben kisa kitap istiom

katılıyorum sana

pehh.bunlar özet değil abijim.özet dediğin o kitapdan anladığındır.ama kimse bnm dediğim gibi uygulamıyor.ne zmn bana sorarlar özet nasıl çıkartılır die o zmn herkes doğrusunu yapıcak ama soran yoqqq...

bnde kitabı okumaya gerek kalmadı diye sevinmiştimm..... :'( :'(çok uzunmuşş

bu özete uzun diyen kitabı bi alsn kendi özet çkarsn bakalım kaç syf olucak tabi 400 syf okumayı göze alabiliosa 

eet ama çok qsL bi kitaP

ewtt çok qsl bir kitap emeqine saqlık =)

okumdm ama çok ünlübi kitap olduğu için içeriğini biliyorm Sağol.

teşekkürlerrr