Doğumdan sonraki ilk günlerde yenidoğan bebeklerde kusmaya neden olan durumlar arasında; enfeksiyonlar, doğumsal metabolizma hastalıkları, bebeğin anne karnında amnios sıvısını fazla yutması, bazı alerjiler (süt alerjisi gibi) sayılabilir.

Daha büyük çocuklarda ise kusmanın ana sebebi enfeksiyonlardır. Çocuklar, bir çok enfeksiyon sırasında kusarlar. Gribal, boğaz ya da bronşit gibi yaşadıkları enfeksiyonel her durumda kusma görülür. Ancak kusmanın en sık görüldüğü enfeksiyon türleri ise; mide barsak, kulak, idrar yolu, menenjit-santral sinir sistemi enfeksiyonlarıdır.

“Bebeğim neden kusuyor?”

Her anne baba zaman zaman bu endişeli soruyu sorar. Bebeklerde beslenmeden sonra sızıntı şeklinde görülen çıkarma normaldir.

Araştırmalar, bebeklerin ilk 3 aylık döneminde yaklaşık yüzde 80’inin günde en az bir kere kustuğunu ortaya çıkarmıştır. Ancak kusmanın değerlendirilmesi için zorlanmasız ve zorlanmalı olup olmadığına dikkat edilmesi gerekiyor. Ailelerin bebeklerini bir uzmana şiddetli kustukları zamanlarda götürmeleri gerekir. Çünkü bu tür kusmalar herhangi bir hastalığın habercisi olabilir.

Eğer bebeğiniz kusmada zorlanmıyorsa

Zorlanmaksızın kusma olarak adlandırılan bu durumda, bebek bunun için bir çaba sarf etmeden bazen az miktarda bazen de ağız dolusu bir ya da iki kez kusar. Bu tip kusmalar özellikle ilk aylarda bebek beslendikten kısa bir süre sonra ortaya çıkar. Ancak kilo alımı normalse bu durum için endişe etmenize gerek yoktur. Üstelik bebeğiniz büyüdükçe kusmanın hafifleyerek tamamen ortadan kalkacağını bilmelisiniz.

Özellikle bebeğin emerken hava yutması, aşırı yavaş ya da hızlı emmesi, emzirildikten sonra gazının çıkarılmaması kusmasına yol açabilir. Eğer bebeğinizde kusma görülüyorsa, öncelikle besleme şeklinizi tekrar gözden geçirmenizde yarar vardır. Ancak hiçbir neden olmadan da bebeğinizin kusabileceğini bilmesiniz. Önemli olan onun aylık düzenli kilo alımının normal olup olmadığıdır.

Kusmanın diğer nedenleri nelerdir?

Başka bir kusma nedeni de gastroözofagial reflü. Bu durum, daha çok zorlanmalı kusma şeklinde ortaya çıkmaktadır. Ancak zorlanmasız da olabiliyor.

Gastroözofagial reflü, mide içeriğinin kendiliğinden yemek borusuna kaçışı olarak tanımlamak mümkündür. Bunun nedeni de, mide borusunun mideye bağlandığı yerde meydana gelen kasılma yetersizliğidir. Bu durum, genel olarak bebeğin doğumundan sonraki 3 ile 10. gününde başlamaktadır.

İlerleyen günlerde kusmalar giderek azalmaktadır. Annelerin bu tip kusmayı önlemek ya da azaltmak için yapmaları gereken şey, bebeklerini besledikten sonra 30 dakika kadar yarı oturur şeklinde kucaklarında tutmaktır. Buna rağmen bebeğin normal kilo alımı yavaşlamışsa gastroözofagial reflü, tanısı konmuş bir bebeğe cerrahi müdahale gerekebileceğini bilmenizde yarar vardır.

Kusmada zorlanıyorsa

Zorlanmalı kusma, bebeğin sağlık sorunlarının önemli bulgularından biridir. Zorlanarak kusan bebekte, mide bulantıları ve öğürtüler görülür ve fışkırır tarzda kusmaktadırlar. Hatta küçük bebeklerde bu zorlanma sonucu kusmuğun burundan gelmesi bile söz konusu olabilir.

Elbette küçük bebeklerin mide bulantısını anlamak zordur. Ancak huzursuzluğu, renginin solması, tedirginlik, kusmadan sonra verdiğiniz besinleri yemek istememesi midesinin bulandığının belirtileri sayılabilir.

Özellikle yeni doğan bebekte ilk 24–36 saat arası görülen şiddetli kusmalar, sindirim sisteminin herhangi bir yerinde tıkanıklık olduğunun işaretlerinden biridir. Bu tip kusmaların en sık görülen nedenlerinden bazıları şöyle sıralanıyor;

- Bağırsak tıkanıklığı,
- Yemek borusunun mideye bağlandığı kısmın kapalı olması (özofagus atrezisi),
- Bağırsak darlığı,
- Bağırsağın belirli bölümlerinin olmaması,
- Karın organlarının göğüs içinde fıtıklaşması,
- Bir tip mide darlığı (pilor stenozu).





Bu tip sorunların, bir uzman tarafından acil müdahaleyi gerektirdiğini bilmenizde yarar vardır.

Zehirlenmelerde de kusma görülür

Zehirlenme çocukluk çağında sık yaşanılan bir durumdur. Fare zehri, böcek ya da tarım ilaçları, havagazı, doğalgaz, karbonmonoksit’ ten kaynaklanan zehirlenmeler kendini kusma ile belli edebiliyordur. Özellikle besin zehirlenmesinde en sık görülen bulgu; yine kusmadır.

Kusmalar psikolojik kökenli de olabilir

Küçücük bebekler de bile psikolojik nedenlerden dolayı kusma olabiliyor. Özellikle 0–1 yaş arasında yaşanan uyum bozukluğunun belirtilerinden bir tanesi de kusmadır. Anne ile bebek arasındaki ilişki bozuksa, anne sürekli gergin, huzursuzsa ve bebeğine sevgi ile yaklaşamıyorsa kusma sorunu ortaya çıkabilir.

Gerginliği hisseden bebek, kusarak tepki gösterebilir. İştahsız çocuklar da annelerin ısrarla yemek yemesi için yaptıkları baskı sonrasında kusabilirler. Anne gereğinden fazla yemesi için zorluyorsa, bu kusma sürekli bir hal alabilir.

Kusma sırasında ne yapacaksınız?

Annelerin telaşa kapıldığı anlardan biri kusmadır. Çıkardıklarının soluk borusuna kaçma ihtimalini düşünen anneler, bebeklerine müdahale etmek isterler. Bebeğinizi kusma anında, yan ya da yüzüstü çeviriniz. Kusması bittikten sonra ağzında kalmış besin parçalarını elinizle ya da Steril bir bez yardımıyla çıkarınız. Böylece hava yollarını açmış ve rahatlatmış olursunuz.

Ne zaman doktora götürülmelidir?

Kusma çok şiddetli ve günde üçten fazla görülüyorsa acilen bir uzmana başvurmak gerekmektedir. Ayrıca kusmayla birlikte ateş, öksürük ve diğer enfeksiyonel bulgular da varsa, kusmuk kanlı ya da yeşil renkli safralı bir görünümdeyse de zaman kaybedilmemelidir.

Kusma bir hastalık mıdır?

Bebeklerde kusmanın her şeyden önce bir hastalık değil de bir bulgu olarak değerlendirilmesi gerekmektedir. Çünkü kusma bir hastalığa bağlı olarak gelişmektedir. Bu durumda bebeğe uygulanacak tedavinin temelinde direk olarak kusmaya yönelik değil, kusmaya neden olan hastalığın ne olabileceğinden yola çıkılması önem taşımaktadır. Bebekte kusmanın yol açtığı hastalık bulunduğu zaman buna uygulanacak tedavi sonrasında kusma da ortadan kalkmaktadır.

Kusan bir bebeğe bir uzmana danışmadan, kusma önleyici ilaçlar vermemek gerekmektedir. Eğer sadece mide bulantısının kesilmesi doğrultusunda bir tedavi uygulanırsa yalnızca kusma engellenir. Oysa önemli olan kusmaya neden olan hastalığı tedavi etmektir.

Bebeğiniz kusuyorsa ne yapmalısınız?

- Bebeğinizin kusmasını önlemek için emzirdikten hemen sonra yatırmayınız.
- Gazını çıkartınız.
- Kusma anında bebeğinizi yan veya yüzüstü çeviriniz.
- Kusma durana kadar katı gıdaları bebeğinize vermeyiniz.
- Hava yolunun açık kalmasını sağlamak için bebeğin ağzının içini yabancı maddelerden temizleyiniz.
- Eğer bebeğinizin kusması çok şiddetli ise ve günde üçten fazla şiddetli kusma oluyorsa, kusmanın içinde kan veya yeşil renkli safra görülüyorsa acil olarak doktorunuzu arayınız.