 |
|
|
Dünya genelinde olduğu gibi Türkiye'de de her geçen gün organ nakli için sıraya giren hasta sayısı artıyor. Türkiye'nin handikapı ise bilgi eksikliği nedeniyle organ bağışı yapan kişi sayısının çok düşük olması.
Türkiye'de organ bekleyen yaklaşık 45 bine yakın hastanın olduğunu belirten Akdeniz Üniversitesi Organ Nakli Merkezi Koordinasyon Birim Sorumlusu Nilgün Bilal Keçecioğlu, bu sene bağış yapan kişi sayısının ise sadece 600'de kaldığını açıkladı.
Organ bağışının artmasını engelleyen en önemli unsurun yanlış algılamalar olduğunu belirten uzmanlar, ölen bir yakınının organlarını bağışlamayı düşünen bir ailenin kişinin bedensel bütünlüğünün tamamen bozulacağı endişesini taşıdığını söylüyor.
Organ nakli yapılan kişinin kadavrasının "poşet içinde" aileye teslim edildiği gibi gerçekdışı inanışlar da organ bağışı kampanyalarının yeteri kadar destek görmesine engel oluşturuyor. Uzmanlar ise bu inanışın çok yanlış olduğunu ve ölen kişinin vücut bütünlüğüne büyük saygı gösterildiğini belirtiyor.
TÜM TÜRKİYE'Yİ İLGİLENDİREN SOSYAL BİR SORUN
Beyazıt Öztürk ve Meral Okay'ın hazırlayıp sunduğu "Nası Yani" adlı programa konuk olan Akdeniz Üniversitesi Organ Nakli Merkezi Koordinasyon Birim sorumlusu Nilgün Bilal Keçecioğlu, "Kişinin yakınını kaybettiği an en acılı andır insanların en acılı oduğu zaman en bencil oldukları andır. O sırada o insanların canı yanıyor. Başkasını düşünme fırsatları pek yok, çok zorlanıyoruz." sözleriyle yaptıkları işin zorluğuna dikkat çekiyor.
Keçecioğlu ayrıca organ bekleyen hastaların hem çok kalitesiz bir yaşam sürdürdüklerini hem de devletin bu hastalara sosyal güvenlik sitemi vasıtasıyla büyük paralar hartcadığına dikkat çekiyor. "Bir böbrek hastasının bir yıllık maliyeti devlete 23 bin dolar. Organ nakli olsa birinci yıl rakam 20 bin dolara ve sonraki 5 yılda 5 -6 bin dolara kadar iniyor. Devlet bu yaşam standardı sıkıntılı olan hastalara çok ciddi paralar harcıyor" sözleriyle organ bağışının önemine vurgu yapıyor.
Nilgün Keçecioğlu, birgün hepimizin, "organ vericisi" olmaktan çok "organ alıcısı" olma ihtimali olduğunun altını çizerek "O listede bekleyenlerden biri de olabiliriz" diye konuştu.
YOĞUN BAKIM DOKTORLARINA ÇOK BÜYÜK GÖREV DÜŞÜYOR
Kısa süre önce "Organ Nakli Destekleme Derneği"nin açılışını yapan Memorial Hastanesi'nin Organ Nakli Koordinatörü Mümin Uzunalan organ bağışı konusunda yaşanan algı yanlışlılarını KANALDHABER.COM.TR'ye anlattı.
* Bağış yapmak için iki şahit getirilmesi gerekiyor. Türkiye gibi bürokratik işlemlerde sorunlar yaşanan bir ülkede bu pek çok bağışçı için büyük bir sorun gibi görünüyor. Bu süreç daha basitleştirilemez mi?
Kişi sağlığında organ bağışı yapmak istediğinde herhangi bir sağlık kurumuna başvurarak organlarını bağışlayabilir ve organ bağış kartı alabilir. Bu prosedürle uğraşmak istemeyenler ise ailelerine organ bağışında bulunmak istediklerine dair bilgi verebilirler. Sonuçta hayatını kaybeden birinin organları ailesinin onayı alınmadan bağışlanamayacağı için, kişi sağlığında bağış yapsa da yapmasa da geride kalan yakınlarının onayı şarttır. Dolayısıyla sağlığında aile bireylerine vereceği bilgi bir anlamda kişinin bu konudaki vasiyetidir.
* Ünlü bir kişi var mı topluma örnek olacak organlarını bağışlayan? Bu tip, halkın sevdiği kişiler ile görüşme yapılsa kamuoyuna bağışçı oldukları duyurulsa daha sonraki süreç takip edilse, bağış sayesinde hayata dönen insanlar lanse edilse bağışların artmasına etkili olur mu sizce?
Çolpan İlhan, Kerem Alışık, İlhan Mansız, Kenan İmirzalıoğlu gibi birçok isim sayılabilir. Aslında birinin ismini vermek ismini vermeyi unuttuğumuz diğer ünlülere haksızlık olacağından hepsinin total desteğinden söz etmek daha doğru olur. Ancak sağlıklı iken yapılan bağışlarla hayatını kaybettikten sonra yapılacak bağışları birbirinden ayırmak gerek. Diğer taraftan sadece ünlülerin hayatını kaybetmesini beklemeye gerek yok. Bir çok organ bağışı oluyor ve bu organlarla bir çok hasta hayata dönüyor. Bunları kamuoyunun gündemine taşımakta da medyanın biraz çaba harcaması gerekiyor. Ayrıca geçmişte ünlülerin organları da bağışlandı ve bu organlarla hayata dönenler haber yapıldı. Sorun bu haberlerin bir stratejinin parçası olmadan bir tek haber bazında ele alınması. Oysa ki uzun soluklu projelerle halka sürekli ve doğru bilgi akışını sağlamak gerekiyor.
* Bizde "gönüllülük yöntemi" uygulanıyor şu an ve istatistiklere göre bağışçı sayısı da çok yetersiz. Şu anda genç olan nüfusumuzun önümüzdeki yıllarda yaşlanmasıyla beraber organ nakline daha çok ihtiyaç olacak. Peki bu projeksiyonu şimdiden oluşturup batılı ülkelerin "İtiraz yöntemi" uygulamasına geçebilir miyiz? Bizim toplumsal yapımıza uygun mudur bu sistem?
Dünyada uygulanan bir çok model var. İtiraz yöntemi de bunlardan biri. Ülkemiz şartlarında uygulanabilirliği konusunda ciddi endişelerim var. Ancak bu konular kanun, yönetmelik ve yönergelerle belirlenmiştir. Dolayısıyla ancak kanun koyucuların iradesiyle değiştirilebilir. Toplumda böyle bir beklenti oluşursa dikkate alınır diye düşünüyorum. Hangi sistem uygulanırsa uygulansın bir noktayı göz ardı etmemek gerek. Organ bağışı kültürü oluşmadan sistemler başarılı olamazlar. Doğru mesajlar, doğru bilgiler ve sonuçların insanlara anlatılmasıyla zamanla bir organ bağışı kültürünün oluşacağını düşünüyorum. Bizim çaba harcamamız gereken husus budur. Bazen hepimizin yöneldiği sorunları kolay yoldan çözme girişimleri organ bağışı konusunda asla işe yaramayacaktır. Dolayısıyla hepimiz üzerimize düşeni yapmalı ve organ bağışını arttırmak için insanlara bilgi vermeliyiz.
* Bu rakamların artırılabilmesi için ne yapılabilir?
Bu sorunun cevabı aslında çok çok uzun. Yeniden keşifler yapmaya gerek yok. Organ bağışında başarı sağlamış ülkeleri örnek alabiliriz. Halkın bilinçlenmesi şart elbette. Ülkemizde insanların en önemli dostu hiç şüphesiz televizyonlardır. Buradan yola çıkarak televizyonların organ bağışı kampanyalarında aktif rol alması gerektiğini düşünüyorum. Bazen dizilerde son derece yanlış ve çok basit bir telefonla bile alınabilecek bilgilerden yoksun senaryolarla karşılaşıyoruz. En azından doğru mesajların işlenmesi sağlanarak bu olumsuzluklardan sıyrılabiliriz. Rayting kaygısını anlıyorum ama yanlış bilgi vermeden de organ bağışının içerisinde yeterince rayting unsuru olduğunu düşünüyorum. Elbette devlet televizyonları daha güçlü el atmalılar organ bağışına. Bilgilendirici klipler hazırlanarak bunların belirli aralıklarla gösterimleri çok zor değildir diye düşünüyorum. Ayrıca hekimlerin ve sağlık çalışanlarının da çeşitli metotlarla eğitimleri gerekli.
HANGİ ÜLKE, HANGİ SİSTEMİ UYGULUYOR?
* Arnavutluk, Hırvatistan - Yasal bir düzenleme yok
* İrlanda, Litvanya, Malta / Yasal bir düzenleme yok - Geliştirilmiş gönüllülük yöntemi uygulanıyor
* Danimarka, Almanya, Yunanistan, İngiltere, Yugoslavya, Hollanda, Romanya, İsviçre, Türkiye, Beyaz Rusya / Geliştirilmiş gönüllülük yöntemi
* Lüksemburg, Avusturya, Polonya, Portekiz, Slovakya, Slovenya, İspanya, Çekoslovakya, Macaristan / İtiraz yöntemi
* Belçika, Finlandiya, Fransa, İtalya, Ukrayna, Letonya, Liechtenstein, Norveç, Rusya, İsveç, Kıbrıs / Geliştirilmiş itiraz yöntemi
* Bulgaristan / Sadece olağanüstü durumlarda izin veriliyor
* Estonya / Komisyon karar veriyor
ORGANLARINI DOĞAR DOĞMAZ BAĞIŞLIYORLAR!
Temelde organ bağışı ile ilgili dört yöntem vardır. Bu yöntemler, bağış yapan kendi isteği ile organ bağışı yapmaya hazır olmadığı zamanlarda devreye girer. Bu düzenlemeler şimdilik her yerde aynı şekilde kullanılmıyor. Her ülke kendi kararlarını kendisi veriyor.
* İtiraz Yöntemi
* Genişletilmiş İtiraz Yöntemi
* Gönüllülük Yöntemi
* Genişletilmiş Gönüllülük Yöntemi
Bunların içerisinde İtiraz Yöntemi en geniş kapsamlı yöntemdir. Bu yöntemde sağlığında kesin itirazı olmayan herkesin organı bağış olarak kabul edilir.
Genişletilmiş İtiraz Yöntemi ayrıca şöyle bir hakkı da içerir: Bağışçının ölümünden sonra, potansiyel bağışçının akrabaları organ bağışını, ölen kişinin, yaşarken yaptığı vasiyet olarak kabul ederler.
Gönüllülük Yöntemi ise bağışçının yaşarken organlarını bağışlayacağını kabul etmiş olması zorunluluğunu getirir. Kesin bir organ bağışı yapmayı kabul etme prosedürü gerektirir. Bu nedenle çok dar kapsamlıdır.
Genişletilmiş Gönüllülük Yöntemi'nde bağışçının ölümünden sonra, ailesi de bağış için onay verebilir. Bu uygulama Gönüllülük Yöntemi'ni genişletmektedir.
Bu dört yöntemin yanı sıra iki istisna yöntem daha vardır: Bilgilendirme Yöntemi ve Acil Durum Yöntemi
Bilgilendirme Yöntemi'nde bağışçının izni şarttır. Eğer potansiyel bağışçının yanında, organ bağışı yapmak istemesi ile ilgili herhangi bir yazılı belge yoksa, bağışçı olmak istemiyordur. Bu durumda ailesine bilgi verilmesi gerekir. Ailenin itiraz etme hakkı vardır.
Acil Durum Yöntemi'nde, bağışçının kendisinden veya ailesinden bir itiraz olsa bile, her durumda organ alınır.
|
| WwW.WeBCaNaVaRi.NeT | > .::| Genel - Kişisel |::. > Sağlık (Moderatör: WeBCaNaVaRi)
Konu: Yaşlanan Türkiye'nin Kanayan Yarası!
Yazdır
Gelişmiş Arama
Aralık 02, 2011, 05:28:06 ÖS