yas tutma - yasta yaşanan duygular - yas belirtileri - yas ve anksiyete
Önemli bir kayba verilen duygusal tepkidir. Yasta yaşanan duyguları tasvir etmek için keder ve kalp ağrısı gibi kelimeler kullanılır. İster sevdiğiniz bir insanı, bir hayvanı, bir yeri veya nesneyi veya değer verdiğiniz bir yaşam biçimini (iş, evlilik ya da sağlık gibi) kaybetmiş olun, bunu belirli bir düzeydeki yas takip edecektir.

Erken yas, olması yakın bir kaybın öncesinde başlayan bir yas türüdür. Erken yası, hastalanan ve ölüm döşeğindeki biri için hissedebilirsiniz. Benzer şekilde, hem çocuklar hem de yetişkinler, gerçekleşecek bir taşınma ya da boşanmanın neden olacağı kaybın acısını hissederler. Bu erken yas, bizlere bu tür kayıplar için yardımcı olur.

Yas tutma, bir kayıptan sonra içinden geçtiğiniz duygu ve hayata alışma sürecidir. Sevilen bir kişinin ölümünden sonra yas tutma aynı zamanda mahrumiyet olarak da bilinir.

Yas tutma kişisel bir deneyimdir. Kim olduğunuza ve kaybınızın doğasına bağlı olarak, yas tutma süreciniz de bir başkasınınkinden farklı olacaktır. Yas tutmak için “normal ve beklenen” bir zaman periyodu yoktur. Bazıları yeni bir hayata birkaç hafta ya da ayda alışırlar. Diğerlerinin için, özellikle de gündelik hayatları radikal şekilde değiştiğinde ya da kayıpları travmatik ve beklenmedik olduğunda bu süreç bir yıl ya da daha fazla uzayabilir.

Belirtileri

Yas tutma boyunca görülen duygu ve belirtileri geniş ölçüde ortaktır. Şok, uyuşukluk, üzüntü, öfke, suçluluk, anksiyete (kaygı) ya da korku hissedebileceğiniz gibi, aynı zamanda rahatlama, huzur veya mutluluk anlarına rastlayabilirsiniz. Yas tutma yalnızca üzüntü “efkar” ya da bunalım olmasa da, yas tutma süreci boyunca bunalımlı ya da aşırı tedirgin de olabilirsiniz.

Yasın ve yas tutmanın yarattığı stres vücudunuz üzerinde fiziksel bir hasar oluşturabilir. Uykusuzluk da, zaman içinde zayıflamış bir bağışıklık sistemi gibi yaygın bir belirtidir. Eğer kronik bir hastalığınız varsa yas tutmak, durumunuzun daha da ağırlaşmasına neden olabilir.

Tedavi

Toplumsal destek, iyi derecede evde tedavi ve geçen zaman yas tutma için genellikle en iyi ilaçtır. Ama yasınız hayati fonksiyonlarınızı bir ya da iki haftadan fazla süre güçleştiriyorsa, bir yas danışmanı ya da mahrumiyet destek grubuyla iletişime geçiniz.

Eğer bunalım ve kaygı (anksiyete) nedeniyle yaşadığınız fonksiyon bozuklukları birkaç haftadan fazla sürerse doktorunuzla konuşunuz. İlaçlar ve tavsiyeler iyileşme sürecinizi hızlandıracaktır.