Türkiye'de yılda 35 bin kişi sigaraya bağlı hastalıklar nedeniyle hayatını kaybetmektedir. 2000'li yılların başında 100 binlere çıkan bu rakam ile birlikte, 607ı yıllarda 30 bin ton olan yıllık tütün tüketimi son yıllarda 60 bin tona çıkmıştır. Tütünün içinde bulunan en önemli zararlı maddeler, nikotin ve karbonmonoksittir. Tütünün içinde ayrıca kanserojen maddeler (arsenik, benzen, asetaldehid, DDT, uretan, hidrozin, formaldehid vb.) ile irritan ve zehirli maddeler (hidrojen siyanür, azotoksitler, amonyak, aseton, formik asit vb.) bulunmaktadır.



Sigaranın, kalp hastalıkları üzerindeki etkisi nedir?

Koroner kalp hastalığının en önemli hazırlayıcı faktörlerinden biri olan sigara, kan lipid profilini bozarak HDL'yi yani iyi kolesterolü azaltıp LDL yani kötü kolesterol düzeyi ile trigliseridleri artırarak, kalp hastalıklarına neden olmaktadır. Ayrıca sigara içenlerde daha sık yüksek tansiyon görülmekte ve bu durum ilaç tedavisine de direnç göstermektedir. Kanın pıhtılaşmasını sağlayan fibrinojenin de sigara içenlerde arttığı ispatlanmıştır. Yine kanın damar duvarında pıhtılaşmasını sağlayan trombositlerin çökme hızı, sigara tiryakilerinde artmaktadır. Bütün bunların yanında sigara, damar duvarının iç yüzünün yenilenmesini sağlayan prostoglandin salgılanmasını azaltarak, damar tonüsünü bozmakta ve damar sertliğinin gelişmesini hızlandırmaktadır. Sigaranın kalp hastalarında en önemli aritmi nedeni olduğu da gözardı edilmemelidir. Ayrıca nikotin ve karbonmonoksit, koroner damarlarda iç yüzeyi bozdukları gibi direkt olarak spazm yaparak da koroner damarların tıkanmalarına neden olmaktadırlar. Buna, kanın akışkanlığının azalması ve yüksek tansiyonun da eklenmesiyle, koroner kalp hastalığı kaçınılmaz hale gelmektedir.



İçilen sigara miktarının enfarktüs tehlikesi üzerinde ne gibi etkileri bulunmaktadır?

Mevcut koroner kalp hastalığının şiddeti ve geçirilen hayatı tehdit edici kalp enfarktüsü tehlikesinin, bir gün içinde tüketilen sigara sayısı ile doğru orantılı olarak arttığı kesin olarak ispatlanmıştır. Günde sadece 1-4 adet sigara içilmesi koroner kalp hastalığı riskini iki kat artırmaktadır. Günde 5-14 sigara tüketimi ise bu riski 3 kat artırmaktadır. Sigaranın koroner kalp hastalığı açısından kaçınılmaz zararlı etkileri, koroner kalp hastalığını hazırlayan diğer risk faktörlerinin bulunduğu durumlarda (diyabet, hipertansiyon, kolesterol yüksekliği, aşırı şişmanlık gibi) koroner kalp hastalığını hızlandırmakta ve hastalığın daha erken yaşlarda ortaya çıkmasına neden olmaktadır. İçilen her sigara ile kalp enfarktüsü riski artmaktadır.



Sigara içimi, kadın sağlığı üzerinde nasıl bir risk faktörü oluşturmaktadır?

Koroner arter hastalığında sigara, erkeklerde görülen en sık risk faktörü olmasına karşın, kadınlarda daha önemlidir. Sigara, kadınları koroner kalp hastalığından koruyan iki değerli dostlarını tahrip ederek, önemli ölçüde azaltmaktadır. Bunlardan ilki östrojen, yani kadınlık hormonu, diğeri ise HDL, yani iyi huylu kolesteroldür.



Kadınlar erken yaşta sigaraya başlıyor.

Sigara içen kadınların sayısı erkeklere hızla yaklaşmaktadır. Batı ülkelerinde yapılan araştırmalar, erkeklerin kadınlara göre sigarayı daha kolay bıraktıklarını, ayrıca kadınların sigaraya daha erken yaşlarda başladıklarını göstermiştir. Bunun yanında, çalışan kadınların ev kadınlarından daha çok sigara tükettikleri de bilinmektedir. Doğum kontrol hapı kullanan ve sigara içen kadınları bekleyen enfarktüs riski daha da yüksektir.



Buna bir de doğum kontrol haplarının tansiyon ve kolesterol yükseltici gibi yan etkileri de eklenince, genç kadınlarda sigara ile birlikte doğum kontrol hapının ne derece tehlikeli olduğu ortaya çıkmaktadır. Burada akılcı çözüm, doğum kontrol hapının değil, sigaranın bırakılmasıdır.



Sigaranın zararlı etkilerinden korunmak için sigarayı bırakmanın dışında kişilere ne gibi görevler düşmektedir?

Sigaranın zararlı etkilerinden korunmak için sadece sigarayı bırakmak değil, sigara içilen ortamlardan da uzak durmak (müşterek tiryakilik) gereklidir. Burada hastaların ailelerine ve birlikte çalıştıkları iş arkadaşlarına büyük sorumluluklar düşmektedir. Tütün kullanımının kalp sağlığı üzerindeki olumsuz etkisi her fırsatta vurgulanmasına rağmen, kişilerin çevresinde bulunan insanların sigara içmesine ilgisiz kalması, toplu olarak intihar etmek isteyen bir grup insanı sadece seyredip yardım etmemeye benzemektedir.



HASTA GÖRÜŞÜ: Dursun Demirkol

Norveç'te yaşayan 52 yaşındaki Dursun Demirkol, 35 yıldır günde 5 paket sigara içiyordu. Geçtiğimiz günlerde kalp krizi geçirdi. Ameliyatla tıkanan üç damarı by-pass edilen Demirkol, yoğun^ bakımdan çıktıktan sonra sigarayla hesaplaşmaya başladı.



35 yılda 1 ton 277 kg. tütün içmişim

35 yılda 1 ton 227 kg. tütün içtiğini hesaplayan Demirkol, bronşlarındaki iltihap nedeniyle çok fazla öksürüyor. Her öksürüşünde göğüs kemiği yerinden oynuyor. Kemiğin yerinden oynamaması amacıyla kendisine korse takıldı. Artık sağlıklı ve sigaradan uzak bir yaşam istediğini anlatan Demirkol, 35 yıl boyunca içtiği sigaralarla ilgili hesabı şöyle yaptı:



"Bir paket sigarada 20 gram tütün var. Günde 5 paketten yılda 36,5 kilo tütün içiyordum. 35 yıl boyunca ise içtiğim tütünün ağırlığı 1 ton 277 kg.'yi buldu. Bir pakette 20 sigara var. 20 sigaranın uzunluğu 2 metre. Yani ben 35 yıl boyunca 1 günde 10 metre sigara içen biri olarak 35 yılda 127 bin 750 metre tütün tüketmişim. Fatih Sultan Mehmet Köprüsü'nün uzunluğu 1090 metre. Yani ben 35 yılda içtiğim sigaralarla 117 defa köprüden geçmişim". Demirkol'a ameliyattan bir hafta önce sigarayı bıraktıran Prof. Dr. Bingür Sönmez, "Göğsüne korse taktık. 3 ay içinde sigara içmemeyi başarırsa bir daha içmez" dedi.

uzak durmak gerek teşekkürler