Konuşmanın kaç türü vardır diye sorsam mesela, cevabınız ne olurdu? Muhtemelen farklı farklı cevaplar alabiliriz… Kim bilir belki de aynı cevapları alabiliriz… İzninizle ben kendi fikrimi paylaşacağım bu yazımda…

Bir genelleme yaptığımızda konuşmanın 3 türü vardır diyorum ben… Birisi büyük konuşma, birisi emin konuşma ve sonuncusu da olası konuşma… Şimdi hepsini teker teker mercek altına alalım…

Büyük konuşmadan başlayalım… Hani bir söz vardır bilirsiniz “Büyük lokma ye ama büyük söz söyleme.” yada bazen “büyük söz söyleme” yerine “büyük konuşma” denildiği de olabiliyor… Her şeyi yaparım, ederim kimse elime su dökemez diyerek kendinizi yüksekte görerek başkalarına tepelerden bakmanın sonucunda büyük konuşma olur… Örneğin; ortada fol yok yumurta yokken, olamayacağı çok belli bir olaya olaya kesin olacak, olmak zorunda gözüyle bakılması durumu büyük konuşmadır denilebilir…

Emin konuşmaya değinelim şimdi de… Aslında büyük konuşmakla emin konuşmak, üstün körü bakıldığında birbirine çok benzer gibi gözüküyorlar… Ama aslında çok ince bir çizgiyle farkları ayrılmıştır… Mesela emin olmaya bir örnek vermemiz gerekirse, Hakk yolunda ölen kişi Şehit sayılacağından emin olabilir… Çünkü Yaratan; Kitap’ında, Hakk yolunda ölenlerin Şehit sayılacaklarını bildirmiştir… Allah’ın sözünü inkâr edebilir misiniz? Hayır… Demek ki gerçekten Hakk yolunda vefat ederseniz, Şehit sayılabileceğinizden emin olabilirsiniz…

Geldik olası konuşmaya… Aslında bu benim çok sık tavsiye ettiğim konuşma türü… Tavsiye ettiğim derken hemen ona bir açıklık getirmek isterim… Olası derken, hani bugün söz verdiğiniz işi yarın yapabilme imkânınız olduğu hâlde yapmamanız yada yapmama isteği oluşup erteleme şeklinde çabaların oluşturduğu bir olasılıktan bahsetmiyorum… Argoda bunun kaba tabirinin ne olduğunu biliyorsunuzdur sanırım… Benim olası dememdeki asıl kastım, hani neticede hepimiz insanız ve geleceği tam bilmemiz namümkün… Dolayısıyla, bir olayda kesin bir söz söylemeniz gerektiğinde ve sözünüzle ilgili endişelere sahipseniz şayet, kesin ve net cümleler sarf etmek yerine olası konuşmanız daha yerinde olacaktır… Örneklersek hemen, biri sizi bir geziye davet ettiğinde, eğer “Tamam gelirim…” demeden önce içinizde bu cümleye dair şüpheleriniz varsa “Bakalım bir işim olmazsa gelmeye çalışırım…” gibi bir olasılık belirtmeniz daha yerinde olacaktır…

Hafiften bir özet geçersek; hiçbir şeyden emin
olmadan, hiçbir garantiye dayanmayıp sonu yalnızca kendi isteklerimiz olacakmış gibi konuşmaya, büyük konuşma diyebiliriz… Bir garantiye dayanarak, aksi bir olayın var olayacağı kesin olduğunda yapılan konuşmaya, emin konuşma diyebiliriz… Ve olası konuşmayı da, bir konuda yapacağınız faaliyetlerinize dair içinizde bir şüphe varsa bu durumda yapabileceğiniz konuşmalar olarak adlandırabiliriz…

Peki öyleyse bunlara bakarak size bir soru… Saçma konuşmayı, büyük konuşmak başlığı altında inceleyebilir miyiz? Bana sorarsanız evet… Bakın tekrarlıyorum, saçma konuşmayı “büyük konuşmak başlığının altında” inceleyebilir miyiz? Yani her saçma söz büyük konuşmadır yada ikisi denktir de demiyorum… Ama yapılan büyük konuşmalar, aynı zamanda saçma konuşmalardır… Neden mi? Çünkü saçma olmasaydı, yani adam akıllı bir konuşma olsaydı bir amaç yada herhangi bir sonuç olurdu… Bilirsiniz saçma laf, hedef tahtasını ıskalayan ok gibidir… Hedefi tutturamadıktan sonra bir anlamı yoktur… Eee büyük konuşmaları sonunda da hedef ıskalanınca, sonuç hüsran olur… Bu benzerlikten yola çıkarak saçma konuşmaları, büyük konuşmalar başlığı altında inceleyebiliriz diye düşünüyorum… Hem yazımın başında da “Bir genelleme yaptığımızda…” diye de belirtmiştim…

Velhasıl, dilin kemiksiz oluşunu ve ağızlarımızın torba olmadığını da göz önüne alırsak konuşmalarımıza dikkat etmeliyiz…

Nail Asarkaya
Konuşmanın Kaç Türü Olabilir