Arkadaşlar benimde ödev yardımına ihtiyacım var inş yardımcı olursunuz  

benim 2 konu var  


yalın üretim

işletmenin amaçları

Yalın üretim,

üretime yük getiren tüm israflardan arınmayı hedef alan bir yaklaşımdır. • Yalın üretimde emek-zanaat yoğun üretim ile seri üretimin üstünlükleri bir araya getirilmiştir. • Yalın üretimin ana stratejisi hızı arttırıp, akış süresini azaltarak kalite, maliyet, teslimat performansını aynı anda iyileştirmektir. • Yalın üretim, müşteri ihtiyaçları doğrultusunda, malzeme veya bilgiyi dönüştüren veya şekillendiren ve katma değer yaratan faaliyet ile zaman ve kaynak kullanan, ancak ürün üstüne müşteri ihtiyaçları doğrultusunda değer ilave etmeyen ve katma değer yaratmayan faaliyeti ayırt etmeye yarar.



İşletmenin Amaçları




KONU:
- İŞLETMENİN AMAÇLARI -

AMAÇLARIN TANIMI ve ÖZELLİKLERİ :

Amaçlar, belirli bir süre içinde gerçekleştirilmesi arzu edilen veya ulaşılmak istenen sonuçlar demektir. Amaçlar soyut veya somut olabileceği gibi, maddi veya manevi, beşeri veya sosyal niteliklerde de olabilir. Bu açıdan ele alındığı zaman amaçlar; davranışları veya tepkileri yönlendiren beşeri veya sosyal olarak belirlenmiş maddi veya manevi değerlerdir.
Gerçekte örgütler doğrudan doğruya amaç sahibi olmazlar. Sadece insanlar amaçlara sahip olurlar ve o doğrultuda harekete geçerler. Belirli sebeplerle davranışlar veya belirli sonuçlara ulaşmaya çabalarlar. Öyleyse işletme veya örgüt amacından bahsedildiği zaman ne anlaşılır?
Her şeyden önce bir işletme veya örgütün çalışanları ayrı ayrı amaçlara sahiptirler. Her bir insan, kendi amaçlarını gerçekleştirmek için bir örgüt kurar veya var olan bir örgüte dahil olur. Bu açıdan örgütler; birbirinden farklı, bazen çatışan amaçların dengelendiği bir “amaçlar sistemi”[1] olarak görülebilir. Ancak böyle bir sistem içinde herkesin sadece kendi amaçlarını gerçekleştirmesi söz konusu olamaz. Şahsi amaçların gerçekleştirilebilmesi gerekir. Ortak amaç için her üye, kendi amaçlarının bir kısmından vazgeçer ve diğerlerinin de amaçlarını gerçekleştirebilmesi için yardımcı olur. Bunun için hissedarlar, yöneticiler ve diğer çalışanlar, aralarında bir ittifak oluştururlar.[2]
Diğer taraftan örgütler veya işletmeler, toplum içinde yaşayan sosyal bir varlıktır. Hayatını devam ettirebilmek için dış çevrenin yardım ve desteğine ihtiyaç duyar. En başta hükümet kararları, tüketicilerin tutum ve davranışları, hammadde veya diğer girdilerin satıcıları ve nihayet tüm toplum, işletmenin amaçlarının şekillendirilmesinde etkili olur. Burada da hükümet, sendikalar, satıcılar, müşteriler ve halk arasında ortak bir değer ve fayda üzerinde ittifak sağlanmaya çalışılır.
Bu iki ittifakla belirlenen faydanın elde edilebilmesi için, hedeflerin ortaya konulmasında ve faaliyetlerin gerçekleştirilmesinde kilit rolü oynayacak insanlara gerek vardır. Bu tür insanlara “hakim grup”[3] adı verilir. İşte herhangi bir örgütün veya işletmenin amacından bahsedildiğinde, bu hakim grubun, diğer insanların davranışlarını yönlendirmek için tesbit ettiği amaçlar kastedilmektedir.[4]

Başka bir ifadeyle işletme amaçları, örgütün tepe yönetiminin belirlediği amaçlardır. Ancak bu amaçların, örgüt içinde herkes tarafından benimsenmesiyle gerçekleştirilebileceği hatırlanmalıdır. Bütün bu açıklamalar doğrultusunda işletme amaçları, “sosyal bir nitelik taşıyan ve örgütün bir bütün olarak gerçekleştirmeye çalıştığı geleceğe yönelik hususlar”[5] şeklinde tanımlanabilir.

AMAÇLAR
İŞLETMENİN AMAÇLARINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER

Hissedarlar Yöneticiler

Çalışanlar, Ortak Değerler


İşletmelerde tepe yönetimi tarafından belirlenmiş amaçların herkes tarafından benimsenebilmesi ve başarıyla gerçekleştirilebilmesi için, aşağıda kısaca açıklanan özelliklere sahip olması gerekir.[6]
a) Amaçlar kabul edilebilir olmalıdır: Amaçlar, kabul edilebilir olmadıkları takdirde beklenen sonuca ulaşılamayacaktır. Amaçlar ne kadar çok kişi tarafından ve ne kadar çok benimsenirse, o kadar yararlı olacaktır.
b) Amaçlar ulaşılabilir (başarılabilir) olmalıdır: Belirli bir zaman dilimi içinde ulaşılabilir nitelikte ve ne çok kolay, ne de çok zor almalıdır.
c) Amaçlar açıkça tanımlanmış olmalıdır: Mümkün olduğunca ölçülebilir nitelik taşımalıdır.
d) Amaçlar motive edici olmalıdır: Tüm yönetici ve çalışanlara rehber olarak onları başarıya teşvik etmelidir.
e) Amaçlar bir birleriyle uyumlu olmalıdır: Farklı seviyelerdeki kişi ve örgüt amaçları birbirleriyle ahenkli ve uyum içinde olmalıdır.[7]
Amaçlar, işletmenin ulaşmak istedikleri hedefleri belirleyen yönetsel planların en geniş grubu olarak, işletme başarısının temelini oluşturmaktadır. İşletmenin amaçları kendi arasında ikiye ayrılmıştır.

GENEL AMAÇLAR

Her örgüt ve sosyal sistem, kendilerine toplum tarafından verilmiş temel görev ve fonksiyonlara sahiptir. Bu anlamda işletmenin amaçları, genel olarak iktisadi mal ve hizmetleri üreterek ya da pazarlayarak fayda sağlamaktır. Böylece işletmeler toplumun büyüme ve gelişmesinde önemli bir yer tutar. Bu amaçla araştırma ve geliştirme faaliyetlerinde bulunur, teknolojiyle ve işletmeyle ilgili yenilikler yapmaya çalışır ve tüketicilerin isteklerine cevap verir. Kolayca anlaşılabileceği gibi, genel amaçlar çevrenin işletmeye yüklediği bir görevdir.[8]
Eğer maddeler altında toplayacak olursak;
- Uzun dönemde kâr etmek
- Satış geliri sağlama amacı
- Topluma hizmet etmek yoluyla sosyal sorumluluk işlevini yerine getirmek
- Varlığını sürdürme ve büyüme amacı[9]
Klasik iktisatçılardan beri geleneksel olarak işletmenin “kâr sağlamak amacıyla” kurulduğu varsayılmıştır. Kâr işletmenin belirli bir dönemdeki faaliyet sonucu olup, genellikle toplam gelirlerin toplam giderlerden farkı olarak düşünülür. Kısaca söylemek gerekirse, kâr işletme için çok önemli bir kavramdır. İşletmenin başarı derecesini ölçme aracı, denetleme aracı ve hepsinden önemlisi varlığını sürdürme aracıdır.
“Satış geliri sağlama amacı”nda özellikle az sayıda işletmenin pazara sahip olduğu oligapol piyasalarında, işletme yöneticileri, en çok kârı değil belirli düzeyde kârı sağlamak kaydıyla, satış gelirlerini maksimum düzeye çıkarmaya çalışmaktadırlar.
Sosyal sorumluluk da modern işletmecilikte giderek önem kazanan amaçlardan biri olmaktadır. Sahiplik ile yönetimin gitgide ayrılmakta olması ve profesyonel yöneticinin az önce değinilen çok yönlülüğü çevresinde, hissedarlar yanında toplumun işletme ile ilgili çeşitli menfaat gruplarına hizmet kaygısının güçlenmesi de kâr amacını zayıflatmaktadır.
İşletmenin varlığını sürdürmesi, büyüme ve gelişmesi de vaz geçilmez nitelikte bir işletme amacıdır. İşletme varlığını tehdit eden sayısız tehlikelerle dolu bir iktisadi çevre oluşturan piyasa ortamında faaliyet gösterir; bu çevrenin her zaman büyük değişmeler gösteren koşullarına ayak uydurarak yaşamını sürdürmesi ve büyüyüp gelişmesi gerekir.[10]
İşletmenin kendi öz kaynaklarından yararlanarak ve dış kaynakları değerlendirerek kendi yapısının genişlemesi sonucu ortaya çıkan birinci türdeki büyüme iç büyüme olarak nitelendirilir. Bu tür büyümede işletmenin yeni bir birim kurması veya başka işletmelerle birleşmesi söz konusu değildir. İşletmenin yeni işletmeler kurması veya mevcut başka işletmelerle birleşmesi sonucu ortaya çıkan ikinci büyüme tarzı ise “dış büyüme”dir.[11]
İşletmelerin genel amaçları dışında, bir de özel amaçları vardır. Bunlar;
- Müşteri ve tüketicilere daha kaliteli mal ve/veya hizmet sunmak,
- Çalışanlara iyi ücret verme ve çalıştırma koşullarını geliştirip iyileştirmek,
- Çalışanlarını eğiterek kendilerini geliştirme ve meslekte ilerleme olarak ve fırsatlarına kavuşmalarını sağlamak,
- Çalışanlarına istikrar içinde sürekli istihdam sağlamak.
İşletmeler pazardaki paylarını arttırma istek ve çabasında bulunduklarından, mallarını alıp kullanan nihai tüketicileri hoşnut etmek ve onların gereksinmelerine uygun mal ve hizmetler üretmek ve pazarlamak zorundadır. İşletmelerin diğer özel amaçlarından ikincisi çalışanlarına olanakların elverdiği ölçüde iyi bir ücret ödemeleri ve bu kişilerin çalışma koşullarını geliştirip iyileştirme yönünde gerekli çabaları göstermesidir.
Çalışanları eğiterek meslekte gelişme ve ilerlemelerine imkan sağlamak, çağdaş işletmelerin bireysel açıdan yerine getirmeleri gereken bir diğer özel amaç olarak karşımıza çıkmaktadır.
İşletmenin özel amaçları arasında sayılan dördüncü husus, işletmenin istikrar içinde istihdamı sürdürmesi şeklinde belirtilebilir. İstikrar işletmenin ciddi bir belirsizlik durumu ile karşılaşmadan varlığını sürdürebilmesinin mümkün olduğu bir durumu veya ortam koşullarını yansıtır.


Bugün tartışılmakta olan amaçlar ile yöneltme , çoğunlukla en doğru tek amacın araştırılması ile ilgilidir. Oysa bu tür bir araştırma yararsız olduğu kadar hem yanıltıcı hem de zararlıdır. Örneğin ; amaç olarak yalnız karın üzerinde durulması yöneticiyi yanıltarak işletmenin geleceğini tehlikeye düşürebilir. Çünkü bu günün karını elde etmek amacı ile yönetici yarını baltalayabilir. Bugün en kolay satılan mamulleri ön plana alıp , yarının piyasasında aranacak mamulleri ihmal edebilir, araştırmaları ve diğer ertelenebilir yatırımları azaltabilir. Daha da önemlisi yatırım miktarının yükselten sermaye yatırımlarından kaçınırlar. (Karlılık yatırılan sermayeye oranla ölçülür). Bunun sonucunda ise teçhizat tehlikeli şekilde eskiyebilir. Yani bu tutumla yöneticiler en kötü yönetim hatalarına yönelmiş olurlar.
Bir işin yönetimi türlü gereksinimler ve amaçlar arasında denge kurmak demektir. Tek bir amaç aramak esasında düşünce ve yargılamanın gereksiz kılacak sihirli bir formül aramaktır. Ama yargılamayı bir formülle değiştirmek çabası akılcılığın dışındadır. Bu çaba ile sınırlar daraltılıp var olan seçenekler azaltılarak yargılama olanaklar içerisine sokulmuş olur. Bunun içinde açık bir noktaya yönelmek verileri sağlam bir şekilde toplamak etkileri güvenilir şekilde ölçmek , hareket ve kararların geçerliliğini saptamak zorunludur. Bunlar ise işletmenin nitelikleri bakımından birden fazla amacı olmasını gerekli kılar. O halde bu amaçlar neler olmalıdır? Bu sorunun bir çok cevabı vardır.
Uygulama ve sonuçların doğrudan doğruya ve hayati olarak işin varlığına etki edeceği her konuda amaçlara gerek vardır. Bu konular her yönetsel karardan etkilenen konulardır. Bu yüzden de her yönetim kararında düşünmeleri gerekir. Bunlar işletme yönetimini anlam ve niteliğini somut olarak ortaya koyarlar. Yine bu konular işletmenin hangi sonuçlara yönelmesi gerektiğini ve hedeflere ulaşmak için neler yapılmasını gerektiğini gösterirler.
Bu temel konular 5 çalışma yapmamızı sağlamaktır :
1. İşletme uğraşlarının tamamını genel birkaç cümle ile örgütlemek ve açıklamak.
2. Bu söylenenleri uygulamada denemek.
3. Davranışları (oluşumları) önceden tahmin etmek.
4. Kararlar henüz şekillenme halinde iken bunların doğruluğunu kontrol etmek .
5. İş adamlarının bireysel görgülerini yeniden incelemelerine olanak tanıyarak uygulamalarını genişletmek. Geleneksel bir kural olan karın azamiye çıkarılması bu saydıklarımızın hiç birini cevaplandıramayacağı için terk edilmelidir.
İlk bakışta değişik türdeki işleri herhangi bir genel kuramın uygulanmasını olanak kılacak kadar farklı ayrıntıları olduğu gibi görünür. Gerçekten de farklı işlerde farklı temel sahaları önemi farklıdır. Ve bu önemlilik bile her işin gelişme aşamasına göre değişir. Ama bu temel konular işletmenin konusu büyüklüğü gelişme durumu ve ekonomik koşullar ne olursa olsun aynıdır.
Uygulama ve sonuçları sekiz konuda amaçlarının saptanması gerekir.
Piyasa durumu ; yenilik yaratmak; verimlilik fiziki ve mali kaynaklar ; karlılık ; yöneticinin çalışma başarılılığı ve yetiştirilmesi ; yönetilenlerin çalışma başarılılığı ve tutumu topluma karşı sorumluluk.
İlk beş konunun amaçları üzerinde anlaşmazlık olamaz. Ama diğer 3 konuda somut saptamalar yapılamayacağı için bunlara şiddetle karşı çıkılacaktır. Yönetim yalnızca ekonominin uygulanması olsa bile bu 3 sahada a amaçların saptanması gerekli olur. Bunlar işletmenin ekonomik kuramına dahildirler. Çünkü bunların ihmali kısa zamanda ve önceden saptanabilir şekilde piyasa durumunda teknolojik verimlilik ve karlılıkta gerilemelere ve nihayet işletmenin yok olmasına neden olur. Bunların ekonomistlerin ( özellikle modern ekonomistlerin ) alışmış olduklarının dışında olmaları kolayca niceliksel olarak açıklanmamaları ve matematik olarak incelenmemeleri üzerlerinde düşünülmemesi için bir neden sayılmaz.
Muhasebeci ve ekonomiste bu konuları uygulamadan uzak gösteren nedenler ( lira , kuruş , hesapları yerine ilke ve değerlerle uğraşmaları ) ayrı konuları işletme yönetiminin en ilgilendiği ve lira kuruş kadar niceliksel olarak saptamalarını olanaklı olduğu konular yapmaktadır. Çünkü işletme bir insanlar topluluğudur işletmenin uğraşıları insanların uğraşılarıdır. İnsan toplulukları şse ortak inançlar üzerine kurulmalı ve birliğini ortak ilkeler ile sembolize etmelidir. Aksi durumda örgütler üyelerinde çaba ve uğraşı bekleyemez hareketsizleşir. Bu düşünceler niceliksel olarak saptanamaz ise bunları saptanabilir duruma getirmek yöneticilerin işidir. Bu konuların ihmali yalnız işletmenin yetersizliği ile değil insan gücü sorunları yada en az insan gücü veriminin düşmesi ile sonuçlanır. Sorumsuz davranışlarda devlet tarafından ticari hayatın kısıtlanmasına yol açar. Aynı ihmal değersiz zayıf işletmenin çıkarlarından çok kendi çıkarını düşünen dar zihniyetli uzağı göremeyen ve liderlik niteliklerinde yoksun yöneticilerin iş başına geçmesine yol açar.
Amaçların Saptanması :
Gerçek zorluk hangi amaçlara gerek olduğunu saptamak ta değil bunların nasıl ortaya konacağında yapmaktadır.
Bu kararı vermenin bir tek yolu vardır ki o da her konuda nelerin ölçüleceği ve ölçü biriminin ne olacağını saptanmasıdır. Çünkü kullanılan ölçü nelere dikkat edilmesi gerektiğini göstererek durumu berbatlaştırır. Ölçüme dahil edilen şeyler önem kazanır. Ölçüm dışı tartılanlar ise unutulur.
Maalesef işletmenin temel konuları için varolan ölçü birimleri oldukça zayıf dır. Ve yalnızca piyasa durumunu ölçen araçlar güvenilir niteliktedir. Karlılık gibi açık bir şeyin ölçüleri bile son derece esnektir. Ve karlılığın bile ne kadar olması gerektiğini ölçecek bir araç henüz yoktur. Yenilik yaratmakta ve verimlilik alanlarında ise yapılması gereken fazla bir bilgiye sahip olduğumuzu söylemek güçtür. Fiziksel ve mali olanaklarda içinde olmak üzere diğer konularda ise hedeflerden ve bunlara ulaşmak için ölçülerden çok ancak arzularımızı söyleyebilmekteyiz. Bu nedenle ne ölçülmesi gerektiği ve ölçüm işlemi hakkındaki bilgimizi önümüzdeki birkaç yıl içinde ilerletmememiz gerekmektedir. 25 yıl önce piyasa durumu hakkında ki bilgimiz bugün verimlilikle de işçi davranışları hakkında ki bilgimizden daha azdı. Bugün piyasa durumu hakkındaki oransal berraklık bu konunun kendi özelliklerinin bir sonucu değil sürekli ve yaratıcı çalışmanın bir ürünüdür. Bu gün ulaşılmış başarıları bildirmek yerine , ancak ilerlemek için neler yapılması gerektiğini özetleyen bir rapor vermek olanaklıdır.
Piyasa Durumu :
Piyasa durumu piyasa gizli gücü ve rakip işletmelerin sundukları mal ve hizmetleri başarılığı ile karşılaştırılarak ölçülmelidir.
“Satışlarımız arttığı sürece Pazar payımızı ne olduğunun bizce önemi yoktur.” Şeklinde bir görüşün açıklanması sık sık duyulan bir sözdür. Uysal görünmesine rağmen bu sözü yanlış olduğu incelenince ortaya çıkacaktır. Satış miktarı tek başına işletmenin başarılılığı yada geleceği hakkında pek az şey söyler. Bir işletmenin satışları artabilirse de işletme yinede çökmeye itilmiş olabilir. Bir işletmenin satışlarını azalması kötü pazarlama nedeni ile değil de , ölen bir iş konusun da bulunması olabilir. Ve bu durumda işletme hemen konusunu değiştirmelidir.
Petrol rafineleri için teçhizat imal eden bir işletmenin satışları yıllarca artmaya devam etmiştir. Aslında yeni rafineri tesisleri ve bunların teçhizatı bu işletmenin rakipleri tarafından sağlanmakta idi. Ama daha önce yapmış oldukları tesisler ve teçhizat eskimiş olduğundan tamir edilmeleri gerekmekte ve bundan dolayı satışlar artmaktaydı. (Bu tür tesislerde yedek parçalar genellikle ancak esas imalatçıdan sağlanabilir. ) Oysa talep sahipleri eskileri tamir etmek yerine er geç yeni ve üstün teçhizat satın alacaklardır. Ve bu durumda büyük bir olasılıkla bu yeni teçhizatı yapan işletmeye gideceklerdir. Yukarıda sözü geçen işletme ise kapanacaktır ve gerçekten de böyle olmuştur.
Satış miktarına ait rakamlar tek başına bir şey açıklamazlar satış miktarlarının gerçek var olabilecek piyasa trendleri ile karşılaştırmaları gerekir. Asıl önemli olan işletmenin piyasadaki