Vitaly Lazarevich Ginzburg (Rusça: Вита́лий Ла́заревич Ги́нзбург (4 Ekim 1916 –8 Kasım 2009) yılları arsında yaşamış Rus Teorik fizikçi ve Astrofizikçidir. 2003 yılında tip II süperiletkenler konusunda bulduğu keşiflerle Nobel Fizik Ödülü kazanan Ginzburg kalp yetmezliğinden ölmüş Moskova Rusya Novodevichye Mezarlığına defnedilmiştir.




Su mühendisi Lazar Efimovich Ginzburg ( d 1863 ö 1942) ile fizikçi Avgusta Veniaminovna Vil'dauer-Ginzburg (d 1866 1920 ö; tifo) çiftinin ilk çocuğu olarak 1916'da Rusya'da doğdu. 1937'de evlendiği ilk eşi Olga Zamsha Ginzburg dan 1946 yılında ayrılmıştır. İlk eşinden yine bir fizikçi olan Irina Ginzburg Dorman adında bir kızı vardır. 1946 yılında ikinci eşi Nina Ermakova Ginzburg ile evlenmiştir.

Eğitimi

Ginzburg örgün olarak sadece dört yıl eğitim alır. 11 yaşındayken ilkokula başlar ve 15 yaşında yerel bir lisede x-ray operatörü olmak için okulu bırakır. Popüler bilim dergilerinden esinlenerek ve yapacağı iş için gerekli olduğuna inandığı için lisede fizik bölümü için başvurur. Test sonuçları sınırda olan Ginzburg başta reddedilir fakat azmederek 1933 yılında Moskova Devlet Üniversitesi'ne başvurur. Yedi yıl sonra fizik alanında doktora ile mezun olur. Doktora hocaları Igor Y. Tamm ile Lev Landau dır. Hocalarının ışığında yeni bir süper iletkenlik araştırması başlatır. Hatta Türkçe ders kitaplarında bu buluşları Ginzburg-Landau teorisi olarak geçmektedir.

Ayrıca iyonosferdeki radyo dalgalarının yayılımı incelenmiştir. Yıldızlararası uzayda radyasyon üretimi için yeni bir açıklama geliştiren ve Iosif S. Shklovskii ile Dünya'ya yakın kozmik ışınların süpernova kökenli olduğunu göstermiştir.

Eğitim & Öğretim Kronolojisi

Üniversite: Lisans Fizik Moskova Devlet Üniversitesi (1938)
Üniversite: Fizik Doktorası Moskova Devlet Üniversitesi (1940; tez 1942)
Eğitmen : PN Lebedev Fizik Enstitüsü (1940-1942)
Eğitmen: Fizik Gorky Üniversitesi (1945-1968)
Profesör: Fizik Moskova Teknik Enstitüsü (1968-2009)

Nobel Fizik Ödülü

Gizburg Alexei A. Abrikosov ve Anthony J. Leggett ile birlikte “Üstün iletkenlik ve üstün akışkanlık kuramlarına yön verici katkıları nedeniyle” 2003 yılı Nobel Fizik Ödülünü kazanmışlardır. Fizik Nobelikuantum fiziği üzerine önemli çalışmalar yapan ve süper iletkenlik ile süper akışkanlık konusunda çok önemli buluşlara imza atan üç fizik bilimcisi arasında paylaştırıldı.

Rus Abrikosov ve Ginzburg süperiletkenlik teorilerini geliştirmiş İngiliz- Amerikalı bilimci Leggett ise süperakışkanlığı açıklamıştır. Düşük sıcaklıklarda oluşan süper iletkinlik ve süper akışkanlık olaylarınınözellikle elektrik kullanımında elektriğin iletim sırasında oluşan kayıplarının önlenmesi amaçlanmıştır. Süperiletken malzemeler içinde elektrik akımı bir dirençle karşılaşmadan kolayca akar. Bilim insanları süper iletken malzemeler gerçekleştirmek için çalışıyor ve bu konuda da çok büyük mesafeler alındı. Bakır elektrik akımını geçirirken yüksek ısı oluşturur elektrik akımını yayar ve büyük elektrik kayıplarına yol açar. Süper iletken malzemeler ise bu kayıpları mümkün olduğunca sıfırlamaya çalışırlar. Süper iletken malzemelerin kullanım alanları çok geniş. Örneğin manyetik rezonans görüntüleme (MRI) cihazlarını sayabiliriz.

Siyasi bakış açısı

Vitaly Ginzburg Josef Stalin’in hayatına kastetmek suçundan tutuklanıp yargılanmış ve 1944 yılında üç yıl çalışma kamplarına gönderilmiş Nina Yermakova ile ikinci evliliğini yağmıştır. Bu evlilik bir Sovyet bilim adamı olarak kariyerinin sonu olabilirdi. Çünkü devlet antisemitizminin en belirgin olduğu yıllardı.

Ginzburg Nobel ödülleri komitesine yazdığı otobiyografik yazısında; “O dönemde bulunduğum koşullarda başıma gelebilecekleri tahmin edebiliyordum. Bana çok pahalıya mal olabilirdi fakat hidrojen bombası çalışmalarında yer almam hayatımı kurtardı” demiştir.

Ginzburg ünlü Sovyet fizikçi ve yakın dostu rejim muhalifi Andrei Sakharov ile Sovyet Hidrojen bombası projesinde birlikte çalıştır sistemin yaratılmasında çok önemli iki yöntemi onunla beraber geliştirmiştir. Ancak 1951 yılında Vitaly Ginzburg atom bombası projesinden azledildi. Çünkü Stalin yeni bir antisemitizm dalgasının başını çekiyor Sovyetler Birliği’ndeki sorunların sorumlusu olarak gördüğü Yahudileri çalışma kamplarına gönderiyordu.

“Büyük Lider Stalin’in 5 Mart 1953’te ölmesi veya öldürülmesi nedeniyle Yahudi karşıtı planlarını gerçekleştirmek için yeterli zaman bulamaması çok büyük bir şanstı” diyen Yahudi bilim adamı Ginzburg otobiyografisinde Stalin’in ölmesi ile Yahudilerin üzerindeki baskının bir nebze kalktığını anlatmıştır.

Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra Ginzburg modern Rusya’da hükümet yetkililerinin bilime kayıtsız kalmalarını yazdığı yazılar ve verdiği söyleşiler aracılığıyla eleştirerek ülkenin sosyal yaşamında etkin olmuştur. Kremlin’in Ortodoks Kilisesi ile ilişkisinin giderek artmasını eleştirmekten kaçınmayarak Başkan Vladimir Putin’in “totaliter geçmişe” dönmekte olduğu konusunda Batı dünyasına uyarılarda bulunmuştur.

2005 yılında kaleme aldığı bir çağrıda şöyle demekteydi: “Demokratik ülkelerin hükümetlerinin; Rusya’nın totaliter geçmişine dönmek yönündeki çabasını Rusya ve uluslar arası kamuoyu açısından tehlike arz eden dikta rejiminin kurulmasını engelleyecekleri umudunu taşıyoruz.”

2007 yılında verdiği bir söyleşide Putin Rusyası’nda bilimsel çalışmaların sadece çıkarlar gözetilerek sürdürüldüğünü hükümetin Stalin döneminden daha belirgin bir engelleme uyguladığını söylemiştir. Ginzburg İngiliz Sunday Telegraph gazetesine: “Tabii ki Stalin döneminde Bilim Akademisi Komünist Parti Merkez Komitesi’nin denetimi altındaydı. Fakat o günlerde aklınızdaki projeyi gerçeğe dönüştürebiliyordunuz. Örneğin birinci Sputnik’i uzaya bu şekilde göndermiştik. Şimdi ise bilimin sadece kar ve getirisi olması gerektiği düşünülüyor ki bu da oldukça saçma…” şeklinde konuştur.

Bir ateist ve laik bir Yahudi olan Vitaly Ginzburg 2007 yılında Putin’e açık mektup yollayan bilim adamları arasında yer aldı. Bu mektupta Ortodoks Kilisesi’nin Rusya’da etkisinin giderek artmakta olduğuna dikkat çekilmişti. Diğer dinlere mensup kişilerin yaşadığı Rusya’da dengelerin bozulmaması gerektiği ileri sürülümüştür. Yahudi kuruluşlarında da etkinlik gösteren bilim adamı Rusya Yahudi Kongresi’nin yönetim kurulunda yer almış antisemitizme karşı mücadele vermiştir.

Ödül ve başarıları

Stalin Ödülü 1953
Lenin Ödülü 1966
Royal Astronomical Society Altın Madalya 1991
Wolf Fizik Ödülü 1994-5
Lomonosov Altın Madalya 1995 - teorik fizik ve astrofizik alanında başarı için
Nobel Fizik Ödülü 2003
Vatan için Liyakat Nişanı ;

1. sınıf (4 Ekim 2006) - verimli faaliyet ulusal bilim ve yıllarca gelişimine önemli katkıları için
3. sınıf (3 Ekim 1996) - olağanüstü bilimsel başarıları ve yüksek nitelikli personelin eğitimi için

Lenin Nişanı (1954)
Red Banner Nişanı iki kez (1956 1986)
Onur Rozeti Nişanı iki kez (1954 1975)
Büyük Vatanseverlik Madalyası (1941-1945)
"Moskova'nın 800. Yılı Anısına" Madalya (1948)
"Valiant Çalışmaları için Vladimir İlyiç Lenin'in 100. doğum yıldönümü" Madalya(1970)
Vavilov Altın Madalya (1995) -radyasyon teorisi üzerine bir dizi makale de dahil olmak üzere fizikteki önemli çalışmaları için

Bazı kitapları

Vitaly L. Ginzburg : O Fizike I Astrofizike IN RUSSIAN ASIN B003NGJ24I
Vitaly L. Ginzburg : A Scientific Autobiography ISBN 3540680047
Vitaly L. Ginzburg -M.S. Aksent'eva : The Physics of a Lifetime ISBN 3642086993
Vitaly L. Ginzburg - E. A. Andr : Superconductivity ISBN 9810216300