VESVESE *

Fısıltı, hışırtı ve fışırtı gibi gizli ses, fiskos. Kalpte meydana gelen şüphe, tereddüt, vehim, kuruntu, iç üzüntüsü, nefis ve şeytanın meydana getirdiği iç karışıklığı anlamları için kullanır.
* Zıddı tereddütsüz, kararlı, emin ve azimli olmak demektir *
Vesvese kelimesi Kurânda dört yerde geçmektedir. Şeytanın Cennette bulunan Âdem ve Havva validemize nasıl vesvesede bulunduğu Yüce Allah tarafından şöyle haber verilmiştir
* Derken Şeytan çirkin yerlerini kendilerine göstermek için onlara fısıldadı vesvesede bulundu. Rabbiniz başka bir sebepten dolayı değil, sırf ikiniz de birer melek ya da ebedi kalıcılardan olursunuz diye sizi bu ağaçtan menetti *
Bu âyette geçen vesvese kelimesi, fısıldama şeklinde anlaşılmakta ve tercüme edilmektedir.
* Bir de şeytanın Cennete nasıl girdiği ve Âdem ile Havva validemize nasıl vesvesede bulunduğu hususunda, alimlerin farklı yorumları vardır. Bu hususta çeşitli görüşler ileri sürülmüştür *
* Vesvese ile ilgili diğer bir âyetin meali de şöyledir Andolsun insanı biz yarattık ve nefsinin ona ne vesvese verdiğini fısıldadığını biliriz.Çünkü biz ona şah damarından daha yakınız *
Bu âyette de Yüce Allahın kudretine işâret buyurulmaktadır. O, insanı yaratan, yoktan var edendir. İnsanların gizli ve açık her şeylerinden haberdardır. İnsanın kalbinden geçirdiği vesvese ve düşüncelerin tamamına vakıftır. Nitekim Hz. Muhammed bu âyetin tefsiri mahiyetinde açıklamada bulunurken
* Şüphesiz Yüce Allah, ümmetimden olan kişilerin kalbinden geçirdikleri şeyleri, söylemedikleri ve işlemedikleri takdirde affeder günah olarak saymaz diye *
buyurmuştur.Başka bir âyette ise, vesvese hakkında şu bilgiler verilmiştir
* De ki Sığınırım ben, insanların Rabbine insanların padişahına, insanların ilâhına. İnsanlara kötü şeyler fısıldayan o sinsi vesvesecinin şerrinden. O ki, insanların göğüslerine kötü düşünceleri fısıldar. Gerek cinlerden, gerek insanlardan olan bütün vesvesecilerin şerrinden Allaha sığınırım *
Burada geçen vesvâs kelimesi, şeytan için kullanılmıştır. Yani bununla şeytan kastedilmektedir ve vesvese de onun eseridir. İnsana vesvese veren şeytan iki türlüdür. Biri cinlerden ve diğeri de insanlardan olan şeytanlardır.
* Bu şeytanlar, insanların kalbinde vesveseyi meydana getirecek akıl ve fikirlerini çeler, onları kötü emeller işlemeye sevkeder. Allah yoluna gitmekten, insanlık gayesine ermekten alıkor. Nihayet din ve imandan çıkarır, ebedi helâke sürükler. İnsanların kalbine fısıldayıp duran, onları gaflete düşüren, her şerrin başı olan vesveseyi meydana getiren herşey, hannâs ve vesvas olarak kabul edilir *
Hiç şüphesiz, şeytanın verdiği vesvese insanı imandan ve ibâdetten uzaklaştırır fert, aile ve toplumun hayatında çeşitli sıkıntıların meydana gelmesine sebep olur.
* Medine çevresinde badiyede yaşayan Müslümanlar, koyun ve sığır kesip etini satmak üzere şehre getiriyorlarmış. Bu eti yemekten çekinen bazı Müslümanlar Hz. Muhammede giderek Ya Rasûlüllah! Bazı badiye halkı bize et getirip satıyorlar. Bunların, hayvanı keserken besmeleyi söyleyip söylemediklerini bilmiyoruz diye sormuşlar. Bunun üzerine Hz. Muhammed şu cevabı vermiştir.Bismillah deyiniz ve sonra bu eti yeyiniz *
Rasûlüllah bununla vesveseden uzak durmaya işaret buyurmuştur.Başka bir konu ile ilgili olarak Hz. Muhammede şöyle sormuşlar
* Ya Rasûlüllah! Birisi namaz kılarken abdestim bozuldu diye gönlünde bir vesvese hissederse, bu kişinin namazı bozulur mu, bozulmaz mı? Hz. Muhammed bu soruya şu cevabı vermiştir.Hayır. Bir yellenme sesi veya bir kokuyu duymadıkça namazı bozmaz *
Burada da Rasûlüllah vesveseden uzak durmayı, abdestin bozulduğuna dair kanaat hasıl olmadıkça namazı bozmamayı tavsiye etmiştir.Fıkıh usulünde de vesvese kötü bir şey olarak kabul edilmiştir. Her şeyde tereddüt ve vesvese ile hareket edenin sözüne itibar edilmemiştir.
* Hz. Muhammed vesvese ile hareket edenin talâkının geçerliliğini kabul etmemiştir *
Yani hanımını boşayıp boşamadığını veya söylediği sözler hakkında vesvese içinde olan bir kişinin talâkı boşaması geçerli kabul edilmemiştir.Görüldüğü gibi, Kurân ve sünnette vesvese tasvib edilmemiştir. Bilhassa vesvese ile ilgili bütün âyetlerde, vesvesenin şeytandan geldiğine işaret buyurulmuştur. Buna göre İslâm vesveseden sakınmayı istemiştir. Çünkü vesvese faydalı değil, zararlı olan bir şeydir. Vesveseye kapılan insan, ibadetlerinde yanılır, çeşitli hatalara düşer ve haz almaz. Vesvese insanı yanlış ve batıl yollara saptırır. Hatta vesvesenin neticesinde insan akli dengesini bile kaybedebilir.