GİRİŞ

Makina Mühendisliği Bölümü öğrencilerinin,üçüncü sınıf yaz stajlarında,iş hayatına atıldıktan sonra çalışacakları muhtemel iş sahalarındaki organizasyon düzenini , öğrenimleri sırasında kazandıkları mühendislik bilgilerinin pratikteki uygulamalarını tanımaları ve incelemeleri amaç edinilmiştir.
Bu stajda incelenecek konular:
-Organizasyon ve yönetim birimleri
-İş güvenliği ve işçi sağlığı
-Üretimin incelenmesi ve irdelenmesi
-Maliyet hesabı
-Kalite kontrol düzeni
-Fabrikadaki yardımcı tesislerin tanıtımı
-Bakım ve onarım sistemleridir.


TÜLOMSAŞ’IN ÇALIŞMA KONUSU

Tülomsaş TCDD’nin ihtiyacı olan lokomotifleri ve bunların parçalarını üretir veya bakımını yapar.Bunların yanında dış piyasadan gelen iş teklifleri de değerlendirilir.
Motor Fabrikası’nda TCDD’nin ihtiyacı olan tüm motor parçaları üretilmektedir.
Lokomotif cer motoru,alternatör,kumanda bloğu ve redresörlerin imalatı Elektrik Makinaları Fabrikası’nda yapılır.
TCCD’nin lokomotif ve benzeri her türlü araç gereksinimini ve bu araçların ağır bakım ve onarımı Lokomotif Fabrikası’nca yapılır.
Vagon ve Yol Gereçleri Fabrikası’nda vagon üretiminin yanısıra çelik konstrüksiyon (demiryolu köprüsü,hava vinçleri vb.) ve demiryolu makası üretilmektedir.


BUGÜNKÜ TÜLOMSAŞ’IN TARİHÇESİ
(KRONOLOJİK OLARAK)

1894:Anadolu-Bağdat demiryolunun inşaası sırasında küçük çaplı bakım ve revizyon atölyesi olarak kurulur.
1919: İngilizler tarafından işgal edilir.
1920:Milli güçlerin eline geçer.Eskişehir Cer Atölyesi ismini alır
1921: Yunanlıların işgali.
1922: İkinci kez kurtarılır.
1923: 500.000 m2 açık,8000 m2 kapalı alana ulaşır.
1924: Eskişehir Cer Atölyesi TCDD Genel Müdürlüğü’ne bağlanır.
1925:Montaj Atölyesi,Kazanhane,Çarkhane,Marangoz evi, Köprü,Makas,Kantar ve Yol Emniyetiyle ilgili malzemeleri imal edecek atölyeler kurulur.
1946: Kuvvet santralinin ve sosyal tesislerin açılışı .Toplam çalışan 3576 işçi.
1950: Cer ve Yol Atölyeleri birleştirilerek tek elden idare edilmeye başlanılır.
1957: Ankara Gençlik Parkı için küçük tren imal edilir.Böylece imalata geçiş başlar.
1958: Eskişehir Demiryolu Fabrikası adını alır.
1961: İlk Türk otomobili ‘Devrim’ ve ilk Türk lokomotifi ‘Karakurt’ üretilir.
1967: İlk dizel manevra lokomotifi üretilir.
1968: Fransız Semt-Pielstick firmasıyla 16PA4 V-185 motor imalatı lisans anlaşması yapılır.
1970: Motor,Döküm,Vagon ve yol gereçleri fabrikaları kurulur. Eskişehir Lokomotif ve Motor Sanayi (ELMS) adını alır.
1971: Bakım ve Yardımcı Üretim,Elektrik Makinaları,Dişli Takım ve Kalıp Fabrikaları kurulur.
1975: 100. lokomotif üretilir.
1976: Yerli üretim %77’ye ulaşır.
1984: Kapalı alan 176.000 m2 ulaşır.General Motors firmasıyla dizel elektrikli lokomotif imalatı için anlaşma yapılır.
1986: Türkiye Lokomotif ve Motor Sanayi A.Ş (Tülomsaş) adını alır.
1987: 7 adet GM lokomotifi hizmete verilir.
1988: 5 adet Toshiba elektrikli lokomotif hizmete verilir.
1994: Projeleri de Tülomsaş’a ait olan yol ve katener bakım araçları,hafif vinçli poz otosu ve dizel hidrolik manevra lokomotifi (Yunusemre) hizmete verilir.



ÜRETİM PLANLAMASI

Üretim Planlama ve Kontrol Daire Başkanlığı (ÜPK)

ÜPK Daire Başkanlığı şirketin üretim programında yer alan çeken ve çekilen araçlarla ilgili üretim metodu ve standartlarını hazırlayarak kaynaklarının verimli rasyonel kullanımını sağlamak amacıyla toplam 13 teknik ve 1 idari personel ile çalışmalarını sürdürmektedir.
Tülomsaş’ın imkanlarını modern işletmecilik anlayışı içinde değerlendirerek,düzenli ve verimli çalışma önlemleri almasını sağlamak amacıyla;
Mevcut işgücü,tezgah,takım ve teçhizatı arasındaki bağlantılarını işletmenin politikaları bütçe ve programları doğrultusunda değerlendirerek kapasite sapmalarına çözüm yolları arar.
Ürünlere ait metot etütleri standart tesbitleri yaparak malzeme planlaması ile birlikte ürünlerin en erken zamanda ve yeterli kalitede olmasını sağlar.
Görevleri:
Ürünlere ait üretim metodu ve standartlarını hazırlayarak üretime almak ürünlerle ilgili yerli yapım çalışmalarına katılmak üretime esas teşkil edecek projelerin çizimini sağlamak uygulamada tesbit edilen aksaklıkları ortadan kaldırmak.
İş programında yer alan ürünlerle ilgili üretimin gerektirdiği dönemler için planlar,programlar hazırlayarak kaynakların rasyonel kullanımını sağlamak ve gerçekleşmeleri izlemek.

Ürün Ar-Ge Daire Başkanlığı:
Ürün Ar-Ge Daire Başkanlığı şirketin her türlü proje dökümantasyon ve arşiv çalışmalarını 12 mühendis,2 tekniker,10 teknik ressam,13 memur ve 12 işçi olmak üzere 39 personel ile yürütmektedir.
Görevleri:
Demiryolu çeken ve çekilen araçlara ait teknolojik gelişmeleri izleyerek,anahat ve manevra lokomotifleri ile ilgili projeleri ve bunlarla ilgili teknik bilgi ve şartnameleri hazırlar.
Demiryolu iş makinaları ve demiryol alt yapı malzemeleri ile ilgili teknolojik gelişmeleri izler,projeler teknik bilgiler ve şartnameleri hazırlar.
Çeşitli özel projeleri hazırlar.
Demiryol vagonları ve imalatla ilgili çeşitli kolaylık ve gelişmeleri izler,projeler hazırlar.
Betonarme,statik,çelik ve mukavemet hesapları ve buna bağlı olarak betonarme bina,çelik atölye,vinç,köprü projeleri hazırlar projelerin keşif,metraj ve ihale dosyaları ve hak edişlerini tamim eder.
Şirketin fotokopi ,teksir, ozalit, plan kopya, mikrofilm ve mikrofilm baskı işlerini yürütür.


Araştırma Planlama Ve Koordinasyon
Daire Başkanlığı


Genel Müdürlüğün insan gücü ile mevcut diğer kaynaklarının verimli ve rasyonel kullanımı için araştırmalar yaparak öneriler hazırlayan APK (Araştırma-Planlama-Koordinasyon) Dairesi Başkanlığı’nda 9 mühendis 1 tekniker,2 teknisyen,4 idari,3 programcı olmak üzere 19 personel çalışmaktadır.
Tülomsaş’a verilen görevlerin zamanında ve eksiksiz olarak yerine getirilmesi için periyodik rapor sistemi içerisinde faaliyetleri izleyip değerlendiren APK Daire Başkanlığı gerekli gördüğü önlemleri genel müdürlüğe sunmaktadır.Merkez ve fabrikalar arasında zaman zaman işbirliği ve koordinasyon hizmetlerini yerine getiren APK Daire Başkanlığı , yatırım , proje hizmetleri , fizibilite ve mühendislik gibi faaliyetlerin yapılmasını planlamakta gerçekleşmeleri takip ederek bunlarla ilgili raporları değerlendirmektedir.Gerekli istatistiki bilgilerin toplanıp değerlendirilmesi bilgi işlem teknolojisindeki gelişmelerin izlenmesi de APK Dairesi Başkanlığı’nın görevleri arasında bulunmaktadır.

Planlama Müdürlüğü:

1.APK Dairesinin belirlediği miktarlar üzerinden fabrikalarca hazırlanan ve APK Dairesince konsolide edilen şirket bir yıllık bütçe ve iş programı çerçevesinde şirketin üretim faktörlerinin etkin ve verimli kullanılmasına yönelik faaliyetlerde bulunur.
2.APK Dairesi Başkanlığı tarafından son şekli verilmiş iş programı doğrultusunda fabrikalarca hazırlanan aylık iş programları,iş programında fabrikalara verilen değerlere göre kontrol eder.
Şirket genelinde kapasite-yük dengelemesini değerlendirir Gerekli hallerde iş kaydırılması suretiyle yük kapasite dengelemesini sağlatır.
3.Fabrikalarca hazırlanan aylık,haftalık ve günlük program tablolara günlük ve haftalık olarak fabrikalardan gelen gerçekleşme bilgilerini işler, raporlar hazırlar, sapmaları belirler,sapmalar konusunda gereği için ilgili birimleri uyarıcı raporlar verir,fabrikalarla görüşerek gecikmeleri önleyici tedbirler aldırılmasını sağlar.
4.Lokomotif ve Vagon imalat ve onarımlarını günlük olarak izler gerçekleşme ve aksaklıklara ilişkin raporlar alır ve makama sunar.
5.Yıllık iş programında belirtilen hedefler doğrultusunda faaliyetlerin etkin ve verimli yürütülmesinde Müdürlüğüne bağlı diğer gruplarla birlikte çalışarak stratejiler gerçekleştirir.
6.Gerektiğinde bilgi akışını ve kontrolü sağlayarak sistem ve form tasarımları yaparak inceler,öneriler ve eleştiriler getirerek sonuçlandırır.

Sipariş Müdürlüğü

Pazarlama Dairesi Başkanlığı tarafından açılan siparişleri takip eder.Hazırlanan raporu inceler,ilgili birimlerle görüşerek siparişlerin gecikmemesi için tedbirler aldırır.Siparişleri kapatır.



MALİ İŞLER DAİRE BAŞKANLIĞI

Mali İşler Daire Başkanlığı ,işletme bütçesinin çalışması ile uygulamasını tek düzen muhasebe sistemi içerisinde genel muhasebe ve maliyet muhasebesi uygulanarak gerekli mali tabloların düzenlenmesi görevlerini yapmaktadır.



METOT VE STANDARTLAR BAŞMÜHENDİSLİĞİ

Şirketin üretim faaliyetleri ile ilgili olarak metot geliştirmesi yaparak her türlü operasyon için abak,nomogram ve standartlar hazırlar,uygulanabilirliği araştırır,aksaklıkları takip ve tespit eder.
Üretimi yapılacak veya devam eden ürün için belirlenen metot etütlerindeki operasyonlarda gereken talaş kaldırma,kaynak,sıcak ve soğuk şekillendirme,pres işçiliği,montaj,döküm,galvano ve ısıl işlemle ilgili standartları tespit eder.
Hazırlanan standartlara göre üretime yönelik için üretim prosedürlerini hazırlatır.
Üretimin yapılacağı masraf yerini tayin eder,operasyonu yapacak tezgah cinsini tespit eder,gerekli takım,kalıp ve kolaylığı tespit eder.
Üretimi yapılacak ürünle ilgili metod etüdünü yaparken malzeme tesbitini yapar.
Metodu tayin edilen ürünle ilgili olarak şablon,kalıp,kolaylık ve takım resimlerini Ürün Ar-Ge Daire Başkanlığı’na çizdirerek bunların imalatını sağlatır.
Teklif verilecek ürünlerin yapılabilirliğini araştırır,fabrikalar arası koordinasyonu sağlayarak,gerektiğinde ilgili fabrikalarla birlikte keşif bilgilerini hazırlar.


SATINALMA VE İKMAL DAİRE BAŞKANLIĞI

Satınalma ve İkmal Daire Başkanlığı satınalma ve ikmal hizmetlerini zamanın değişen şartları ve teknolojik gelişmeleri gözönünde tutarak ekonomik ve hızlı bir şekilde yerine getirmeyi amaçlamaktadır.
Görevleri:
Yaklaşık 35.000 adet değişik malzeme niteliklerine göre uygun şekilde ambarlarda stoklanır.
Şirketin malzeme maniplasyonu,temini,dağıtımı,stok kontrolü stoklanması bu dairenin görevleri arasındadır.
Hizmetler 69 memur ve 49 işçi personel tarafından yürütülmektedir.



PERSONEL DAİRE BAŞKANLIĞI

İdari Mali Genel Müdür Yardımcılığı’na bağlı olarak görev yapan Personel Daire Başkanlığı’nda toplam 27 personel bulunmaktadır.
Görevleri:
Personelin özlük,sicil,ücret tahakkuku ve Personel Devam Kontrol Sistemi işlemlerini yürütmek,
Eğitim hizmetleri vermek