NİMET ÖZGÜÇ


Öyle bir zaman düşünün ki, tüm dünya savaş içinde. Kıtlık, sefillik, kaybeden ve kaybedilenlerle dolu bir zaman… İşte bu yıllarda dünyaya gelmiş büyük bir arkeolog, Prof. Dr. Nimet Özgüç.

1916 Adapazarı doğumlu olan Nimet Özgüç’ün ailesi, Balkan Savaşları sırasında, Rumeli’den Türkiye’ye göç edenler arasında. Ancak O, Türkiye’de doğmuş ve Türkiye’de büyümüş, Osmanlı İmparatorluğu’nun son, Cumhuriyet’imizin ilk çocuklarından biri.

Temel tahsili Arkeoloji…1936 yılında Mustafa Kemal Atatürk’ün özenle kurduğu, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi’nin ilk öğrencilerinden. “Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi’ne girişimin güzel bir hikayesi var” diyor Nimet Özgüç ve şöyle anlatıyor;

- Atatürk’ün manevi kızı Afet Hanım, benim liseden tarih hocamdı. Mezun olduğum zaman “Hocam, ben Avrupa’ya gitmeye çabalıyorum ya da İstanbul Üniversitesi’ne gideceğim. Ne yapayım?” diye sordum. “Sen otur oturduğun yerde” dedi bana Afet Hanım, “Atatürk çok önemli bir fakülte kuruyor. Çok özenle üstünde duruyor, sen oraya gir”

(Hocanın kendi ağzından hayat hikayesi , Aktuel Arkeoloji 4.sayı )
İlk öğrencileriyiz biz üniversitenin. Hocalarımız o dönem Hitlerden dolayı Ankara’ya kaçmış, ya da güzel Atatürk’ümüzün davet ettiği bilim adamlarından oluşuyordu. En çok feyiz aldığım ise Asurolog Benno Landsberger, Hititolog Hans Gustav Güterbock ve arkeolog Hans-Henning von der Osten’dir. Aslında tahsilime önce Eskiçağ Bölümü’nde başladım. Prof. Şevket Aziz Kansu, İstanbul’dan gelip ders verirdi bize. Dağınık bir durum vardı bölümde. Von der Osten gelince arkeolojiye geçtik. Arkeoloji, Eskiçağ’ın yardımcı dersi olduğundan geçişimiz kolay oldu. Von der Osten, Alişar hafriyatını sürdürmüş ve ilk Orta Anadolu stratigrafisini bizi sağlayan kişidir. Benim de biraz pirim sayılır, çünkü 4 çift mühür kitabı vardır. 1938’de Von der Osten ayrıldı ve onun yerine Remzi Oğuz Arık geçti. Sonra 1940’da mezun olduk ve hemen doktora konumuzu aldık. O dönem mastır yoktu. Doktoramı Hans GustavGüterbock’la yaptım. Güterbock, Hitit mühürleri üzerine çok kıymetli yayınları olan bir bilgindi. 1943’te doktoramı bitirdim. Doktoramı bitirdiğimde de Remzi Oğuz Arık üniversiteden ayrıldı ve onun yerine Tahsin’le birlikte ben geçtim.

1945 yılında Prof Dr. Tahsin Özgüç’le hayatını birleştiren Nimet Özgüç, 1948 yılında doçentliğe, 1943′te doktorasını verir 1948′de de Profesörlüğe yükselir. 1984 yılına kadar Ankara Üniversitesi’nde görev yaparak, değerli arkeologlar ve bilim adamları yetiştirir. Bu görevinden ayrıldıktan sonra da bilimsel çalışmalarını sürdürmeye devam eder.

1941′den sonra Samsun yöresindeki Dündartepe, Kavak-Kaledoruğu, Tekkeköy kazılarına katılır. 1947′de Elbistan yüzey araştırmasında ve Karahöyük kazısında çalışır. Sivas’ta Toprakkale ve Maltepe kazılarında ve 1948′de başlayan ve günümüze dek süren, Kültepe kazılarında önemli katkılar sunar. Özellikle Kültepe mühür ve mühür baskılarını araştırır. 1962′de Niğde’de aksaray yakınlarındaki Acemhöyük’te başlattığı kazıyla çok önemli, bir Hitit merkezini ortaya çıkarır. 1972-75 arasında Niğde yakınlarındaki Tepebağları Höyüğü’nde de bir kurtarma kazısı yaparak Demir Çağlardan Bizans Dönemine değin buluntular veren bir yerleşim saptar.
1978′de Orta Doğu Teknik Üniversitesi Aşağı Fırat Kurtarma Kazıları çerçevesinde Adıyaman Samsat Höyük’te kazı çalışmalarını üstlenir.

Bazı Önemli Eserleri:

Karahöyük Hafriyatı
Kültepe Mühür Baskılarında Anadolu Grubu ve Kaniş Karumu 1b Katı Mühürleri ve Mühür Baskıları

EKREM AKURGAL

1911 yılında annesinin ailesinin Filistin deki çiftliğinin bulunduğu Hayfa yakınlarındaki köyü Tulkarem'de doğdu (Tulkarem aynı zamanda sonradan arkeoloji dünyasında büyük önem kazanacak antik Caesareia kentinin kalıntılarının bulunduğu yerdir). Osmanlı'nın Hersek vilayetine müftüler yetiştirmiş köklü bir aileden gelen babası oğlunun başkentte doğmuş görünmesini yeğlediği için nüfusuna İstanbul yazdırmıştır. O, 2 yaşındayken aile İstanbul'a dönmüş, bir süre Adapazarı'nın Akyazı ilçesindeki çiftliklerinde kalmışlardır. 6 yaşından itibaren halasının eski Hersek müftüsü olan ve Darülfünun 'da Arap edebiyatı müderrisliği yapan kocası Cabizade Ali Fehmi Efendi'nin evinde kalmaya başlamış ve ilk eğitimini burada almıştır.
1931'de İstanbul Erkek Lisesi'ni bitirir. 1931-32 yılları arasında İstanbul Hukuk Fakültesine devam eder. Girdiği bir devlet sınavını kazanarak Almanya'da Hümanist Gymnasium Schulpfort’ta konuk öğrenci olur. 193-40 yılları arasında Berlin Üniversitesinde ünlü Arkeolog Gerhardt Rodenwalt’ın yanında Klasik Arkeoloji eğitimi alır.Bu sırada Hititolog Hans Ehelolf’un yanında gönüllü öğrenci olarak Hititce öğrenir. 1939’da Lykia Kabartmaları üzerine hazırladığı doktora tezi ile mezun olur ve 1940 yılında Türkiye’ye geri döner. 1941 yılında DTCF arkeoloji bölümünde asistan olur. Kürsü başkanı Remzi Oğuz Arık’ın yanında “Harpy Anıtı” konulu doçentlik tezini hazırlar ve aynı yıl okulda ders vermeye başlar. 1949 yılında profesör ve 1957 yılında ise Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih – Coğrafya Fakültesinde ordinaryüs profesör olur. 1935 yılında Soyadı Kanunu çıkınca, babasının isteği üzerine, bir Sümer kralının adı olan ve Sümerce 'de 'su' ('a'), 'ülke' ('kur') ve 'büyük' ('gal') kelimelerinin yanyana gelmesinden oluşan Akurgal soyadını alır.

Ege'de Foça (Phokaia), Çandarlı (Pitane), Çeşme - Ildırı Erytrai ve Bayraklı (eski Smyrna) antik kentlerini ortaya çıkarmıştır. Eski Yunan, Hitit – Hatti ve eski Anadolu uygarlıkları üzerine çeşitli dillerde sayısız eseri yayınlanmıştır.
Akurgal, Avrupa'da yedi akademiye üyedir ve dünyadaki pek çok bilim kuruluşunun şeref üyesidir. Bordeaux Üniversitesi (1961), Atina Üniversitesi (198, Lecce Üniversitesi (1990), Anadolu Üniversitesi (1990) kendisine "Şeref Doktoru" sanını vermişlerdir.
Akurgal, Federal Almanya "Büyük Liyakat Nişanı Yıldızlı Rütbesi" (1979), "Goethe Madalyası" (1979), "Türkiye Cumhuriyeti Kültür Bakanlığı Büyük Ödülü" (1981), İtalyan "Commandatore Nişanı" (1987) ve Fransız "Légion d'Honneur Officier" rütbesi (1990) sahibidir.
Akurgal, Türkiye'de arkeoloji bölümlerinde akademik olarak görev yapmış ve yapmakta olan birçok arkeoloğun hocasıdır. Bu yüzden "Hocaların Hocası" olarak anılır.
Akurgal, 2002 yılında İzmir'de öldü. Çalışmaları, kendisi de bir uzman arkeolog olan ve sağlığında en yakın asistanlığını yürüten eşi Meral Akurgal tarafından sürdürülmektedir.

Bazı Önemli Eserleri:

Anadolu Uygarlıkları, Net Turistik Yayınları, İstanbul, 2000, ISBN 9754790310
Anadolu Kültür Tarihi, TÜBİTAK Yayınları, Ankara , 2000
Bir Arkeoloğun Anıları Türkiye Cumhuriyeti Kültür Tarihinden Birkaç Yaprak, Türkiye Bilimler Akademisi Yayınları, Ankara, 2002, ISBN 9754051665
Civilisations et sites antiques de Turquie (de l'epoque prehistorique jusqu'a la fin de l'empire Romain) (800 av J.-C. - 395 ap. J. - C.), Haşet Kitabevi İstanbul , 1986
Ege Batı Uygarlığının Doğduğu Yer : Doğu Hellen Kültür Tarihi İ.Ö. 1050 – 333, İzmir BB Kültür Yayınları, İzmir, 2000, ISBN 9751800447
The Hattian and Hittite Civilizations, KTB Yayınları, Ankara, ISBN 9751727561
Alt - Symrna I. Wohnschichten und Athenatempel, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, ISBN 9751604966
Ancient Civilizations and Ruins of Turkey, Net Turistik Yayınları, İstanbul
Eski Çağda Ege ve İzmir, Net Turistik Yayınları, İstanbul
Hatti ve Hitit Uygarlıkları, Net Turistik Yayınları, İstanbul
Eski İzmir I. Yerleşme Katları ve Athena Tapınağı, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, ISBN 975160496
Hittite and Other Anatolian and Near Eastern Studies in Honour of Sedat Alp, Editör: Ekrem Akurgal; Editör: Aygül Süel Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara
L'Art en Turquie, Office du Livre
The Aegean birthplace of western civilization history of East Greek art and culture 1050 - 333 BC, İzmir BB Kültür Yayınları, İzmir, 2000, ISBN 97501800455
Türkiye'nin Kültür Sorunları ve Anadolu Uygarlıklarının Dünya Tarihindeki Önemi, Bilgi Yayınevi, Ankara, 1998, ISBN 9754947295

ARİF MÜFİD MANSEL (1905- 18Ocak 1975, İstanbul)

--------------------------------------------------------------------------------
 
   


ARİF MÜFİD MANSEL (1905- 18Ocak 1975, İstanbul)Atatürk, Türkiye de arkeoloji yapacak yetişmiş insan olmadığı için devlet bursuyla yurt dışına öğrenciler gönderilmesini ister. Ekrem Akurgal, Sedat Alp, Arif Müfit Mansel, Halet Çambel, bu dönemin bursiyerleri olarak seçilir ve yurt dışına gönderilirler.
1905’te İstanbul’da doğan Arif Müfid Mansel, İstanbul’daki Saint Benoit Lisesi’ni bitirdikten sonra 1925’te Almanya’ya giderek Berlin Üniversitesi’nde arkeoloji okumaya başlar. 1930’da yüksek öğrenimini ve doktorasını tamamlayarak Türkiye’ye döner. 12 yıl İstanbul Arkeoloji Müzeleri müdürü Aziz Ogan’ın yardımcısı olarak çalışır. Aynı dönemde İstanbul Üniversitesi Eskiçağ Tarihi Kürsüsü’nde ders vermeye de başlar. 1936’da doçent olur ve aynı yıl Klasik Arkeoloji Kürsüsü’nü kurar. 1944’te profesör ve kendi kurduğu Klasik Arkeoloji kürsüsünde kürsü başkanı, 1956’da ordinaryüs profesör olur. Ege ve Yunan Tarihi derslerini ve kürsü başkanlığı görevini ölümüne kadar sürdürür.
Ord. Prof. Arif Müfit Mansel Türk arkeolojisinin kurucularından biridir. Kendisinin Lüleburgaz, Kırklareli ve Vize tümülüslerinde gerçekleştirdiği kazılar Türkiye’nin klasik arkeoloji alanında yaptığı ilk metodik ve sistemli alan araştırmalarıdır. Trakya araştırmaları, günümüz arkeologlarına hala ışık tutmaya devam etmektedir. Side ve Perge kazıları da Türkiye’de yapılan arkeolojik çalışmaların önde gelenlerindendir.
Kazı çalışmalarına 1930’da İstanbul’da Balaban Ağa Mescidi’nde başladı. Atatürk’ün desteğiyle 1932’de Yalova kaplıcalarında, 1936-38 arasında da Trakya’da araştırmalar yaparak, 700’e yakın tümülüs tespit eder. 1938’de Türk Tarih Kurumu üyeliğine seçilir. 1943-46 arasında kurum adına Pamphylia bölgesinde yüzey araştırmaları yapar ve 1946’da Perge, 1947’de de Side kazılarını başlatır.
Helenistik Dönemden kalma surlarla çevrili Perge’nin 15 bin kişilik tiyatro, Anadolu’daki en iyi stadyum ve bir çok sağlam yapıları dahil Anadolu’nun en güzel şehirlerinden birinin kazısını yürüterek Klasik Arkeoloji’nin İstanbul Üniversitesinde sağlamlaşmasını sağlar.
1954’te Antalya Bölgesi Arkeoloji Araştırmaları merkezini kurar ve sonrasında 1973’te X. Uluslar arası Klasik Arkeoloji Kongresine başkanlık yapar. 1974’te 18 yerli 64 yabancı bilim adamının katkısıyla “Mansel’e Armagan” kitabı basılır ve 18 Ocak 1975 yılında ise vefat eder.
.

Bazı Önemli Eserleri:

Stockwerkbau der Griechen und Römer (1932),
Mısır ve Ege Tarihi Notları (193,
Ege ve Yunan Tarihi (1947)
Perge’de Kazılar ve Araştırmalar (1949),
Side Klavuzu (1967).

Kenan tevfik erim

--------------------------------------------------------------------------------
 
   


KENAN TEVFİK ERİMKenan Tevfik Erim ismi Afrodisias (Aydın'ın Karacasu ilçesi Geyre beldesi) kazıları ile özdeşleşmiş Türk arkeologudur.
Bir diplomatın oğlu olarak dünyaya gelir. İsviçre'de başladığı eğitiminden sonra, babasının Türkiye'nin Birleşmiş Milletler Daimi Temsilciliği'nde göreve başlaması nedeniyle 1948'den itibaren New York Üniversitesi'nde devam etmek zorunda kalır. 1953'te bu üniversiteden Klasik Arkeoloji bilim dalında mezun olduktan sonra, 1955-58 arasında Princeton Üniversitesi'nde yüksek lisans ve doktora yapar. 1957 yılında Indiana Üniversitesinde arkeoloji, klasik diller ve sanat tarihi öğretim üyesi olarak dersler verir. Princeton'dan bir ekip tarafından Sicilya'da Morgantina sitinde yürütülen kazılarda ünlü arkeolog Profesör Karl Erik Sjoquist'in asistanlığını yürütür. 1968 yılında ise New York Üniversitesinde Profesör olur.
Afrodisias ekolü olarak tanımlanan heykeltraş sanatçıların eserlerine duyduğu ilgi zamanla derinleşir. 1961'de şahsi girişimleri ile bizzat organize ettiği bir keşif ve kazı programı ile Afrodisias'ta çağdaş araştırmaların başlamasını sağlar. New York Üniversitesi'nde Klasik Çağ Profesörlüğü ve Afrodisias kazılarının başkanlığı görevlerini ölümüne dek sürdürür. Gezi, yazı ve konuşmaları ile Afrodisias'ın dünya çapında üne kavuşmasında ve kazılar için özellikle ABD. kaynaklı finansman temin edilmesinde de en büyük katkıyı sağlamış kişidir. Yine sahşi çabalarıyla New York, Paris, Londra, İzmir ve İstanbul (Geyre Vakfı) Aphrodisias Sevenler Derneklerini kurdurarak çalışmalara katkı sağlar. Günümüzde de Geyre Vakfı, Aphrodisias Müzesine ek bir salon yaptırmış ve Sebasteion restorasyonunu parasal olarak desteklemiştir. Kazılarda ortaya çıkarılan yapılar ve buluntular ve özellikle de heykel sanatı ürünleri, göz kamaştırıcıdır ve artık yetersiz kalmaya başladığı için Geyre Vakfının desteğiyle yenilenecek ve büyütülecek olan Geyre Müzesi'nde ve Aydın Müzesi'nde sergilenmektedir.
3 Kasım 1990'da vefat eden Kenan Erim’in mezarı Aphrodias Antik kentinde ölmeden 3 hafta önce restorasyonu bitirilen Anıtsal Tören Kapısı'nın güney tarafına defnedilir. Ömrünün yarısını bu kentin ortaya çıkarılmasına harcayan Kenan Erim bu onuru hakeden bir kişidir. Ve bu Türkiye'de bir ilktir. Şimdi O kendi değimiyle "sevgilisinin koynunda" yatmaktadır.

Bazı Önemli Eserleri:

Aphrodisias, 1995
Aphrodisias in Caria. the 1972 campaign of excavations, 1974
The Copy of diocletion’s edict on maximum prices from aphrodisias in caria, 1972
The Society for the promotion of Roman Studies, 1970
A Letter of Gordian III from Aphrodisias in Caria, 1969
Two new early Byzantine statues from Aphrodisias, 1968
Kitap De Aphrodisiade, 1969
A letter of Gordion III from aphrodisias in caria, 1969
The School of Aphrodisias, 1967
The ninth campaign of excavation at Aphrodisias in Caria, 1969
The copy of diocletians edict on maxium prices from aphrodisias in caria, 1970
The satyr and young dionysus group from Aphrodisias, 1974
Kitap Aphrodisias in caria 1975
Aphrodisias, 1969
The school of Aphrodisias, 1968
Aphrodisias results of the 1967 campaign, 1968
Sculpture from Aphrodisias, 1978
Two new early byzantine statues from aphrodisias, 1969

HALET ÇAMBEL


Prof. Dr. Halet Çambel, Karatepe kazıları ve yetiştirdiği öğrencilerle adını duyurmuş bir Türk arkeologdur.
Almanya'da askeri ataşelik görevi yapan ve Atatürk'ün yakın arkadaşlarından Hasan Cemil Bey (Hasan Cemil Çambel) ile dönemin Berlin Büyükelçisi'nin kızı Remziye Hanım'ın üçüncü çocuğu olarak 27 Ağustos 1916'da dünyaya gelir. I. Dünya Savaşı sonrasında anne babası ile bir süre İsviçre ve Avusturya'da yaşadıktan sonra 8 yaşında dilini çat pat konuştuğu Türkiye'ye geri döner.
Ortaokul ve liseyi Arnavutköy Kız Koleji'nde tamamlar. Sanat tarihi öğretmeninin etkili anlatımı ve İstanbul'un tarihi mekanlarına düzenlediği geziler lise yıllarında onu derinden etkiler. Bu arada eskrim sporunda ustalaşır ve Fransız hükümetinin bursu ile Paris Sorbonne Uygulamalı Yüksek Araştırma Okulunda ve Louvre okulunda arkeoloji eğitimi alır. Bu arada eskrim dalında olimpiyatlarda Türkiye'yi temsil eder. 1940'da İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi'nde H. Th. Bossert’ın asistan olan Çambel, 1947 yılında doktorasını da aynı üniversitede yapar. Ardından iki yıl Almanya'da Saarbrücken Üniversitesi'nde konuk öğretim üyesi olarak çalışır.ölümünden emekliye ayrılır. 1984 yılında İstanbul Üniversitesi Prehistorya ve Arkeoloji B Türkiye'ye döndükten sonra o dönemde Tan Gazetesinde çalışan bir gazeteci-yazar olan Nail Çakırhan (mimar kimliğini sonradan edinmiştir) ile tanışır ve bir süre sonra evlenirler.
Çambel, 1939’da İstanbul Fransız Arkeoloji Enstitüsü adına Afyon- Pişmişkale, 1948-49’da Afyon Yazılıkaya ve Midas kenti kazılarını yapar. 1946’da H.Th. Bossert ile birlikte Adana’nın Kadirli ilçesinde MÖ 7. yüzyıla ait Karataş-Aslantaş yerleşimini saptar. Hitit hiyeroglif yazısının okunmasında büyük katkısı olan olan bu yazıtların ele geçtiği Karatepe’deki kazıları günümüze kadar sürdürür. Ceyhan Irmağına bakan ormanlık bölgeye dağılmış buluntuların, kendini Adana kralı olarak tanıtan Kral Asştawandas’ın (Asativatas) sarayı ve av köşkü olduğunu saptar. Surlarla çevrili yerleşimin iki ana girişinde yer alan heykel, yazıt ve kabartmaların onarılarak Türkiye’nin ilk açık hava müzesi haline gelmesini sağlar.
1963’te R. J. Braidwood ile birlikte İstanbul ve Chicago Üniversiteleri işbirliği ile karma bir projenin başkanı olarak tarım yapan ve besin üreten köy topluluğu yaşayış biçiminin ilk ortaya çıkışına ilişkin buluntuların araştırılması için Diyarbakır, Dicle ve Siirt’te geniş çaplı bir yüzey araştırması gerçekleştirir.Diyarbakır’taki Çayönü yerleşimide bu sırada saptanır. 1966’da başlayan Keban Barajı alanının taranması ve 1974’ten sonra Aşağı Fırat Projesi’nin oluşturulması ve sürdürülmesi çalışmalarına büyük katkılar sağlar. 1978’de Tübitak’a bağlı Arkeometri Ünitesinin kurulmasında etkin rol oynar.


Bazı Önemli Eserleri:

İstanbul ve Chicago Üniversiteleri karma projesi, İstanbul 1920
Güneydoğu Anadolu tarih öncesi araştırmalarının kültür tarihi bakımından önemi 1973
The Southeast Anatolian Prehistoric Project and ıts Sıgnıficance for Culture History, 1973
Karatepe-Aslantaş ve Domuztepe 1988 yılı çalışmaları / 1993 AD 1378 [Y.y. : yayl.y.], 1991
Güneydoğu Anadolu tarih öncesi araştırmaları = Prehistoric research in Southeastern Anatoli, 1980
Güneydoğu Anadolu tarih öncesi araçtırmaları = Prehistoric research in Southeastern Anatoli 1980
Karatepe heykeltıraşlık eserleri hakkında bazı mülâhazalar 1948
Domuztepe, 1986
Güneydoğu Anadolu tarihöncesi araştırmalarının kültür tarihi bakımından önemi, 1973
Boğazköy, 1951
Karatepeli fıkraları, 2006
Çok dilli arkeoloji terimleri sözlüğü, 2005

Hepsini okumadım ama teşekkürler.. ne güzel.. küçükken, anneme arkeolog olacağım ben dediğimde aldığım cevap şuydu, 'kazacak yer kalmadı, işsiz kalırsın.'

!! bir de başlık yanlış yazılmış

Çok güzel bir başlık teşekkürler

teşekkürler paylaşım için..