|
|
|
ULUSLARARASI REHABİLİTASYON YÖNETMELİĞİ
Çev: Psk. Saniye CEYLAN ENEZ
Toplumdaki her insanın “insan haklarını” tanıtmak, korumak kararlılığı ve azmi ile üçüncü milenyuma giriyoruz. Bu yönetmelik, bu öngörüden yola çıkarak ilan edildi.
Dünya nüfusunun büyük bir kesiminde TEMEL İNSAN HAKLARI hala sık sık ihlal ediliyor. Tahminen bunun içinde çeşitli engellere sahip 600 milyon çocuk, kadın ve erkek vardır. Biz öyle bir dünya istiyoruz ki, orada engelliler için çeşitli fırsatlar, açık politikalar ve yasalar doğal bir sonuç olsun ve toplumun tüm kesimleri buna tamamı ile dahil edilsin. Bu haklar herkes tarafından kullanılsın.
20. yüzyıldaki bilimsel ve sosyal gelişmeler her yaşamın “biricikliğini” ve “değerini” ortaya koyuyor ve anlamamıza yol açıyor. Henüz, cehalet, önyargı, batıl inanç ve korku pek çok toplumun engelli bireylere bakışını/tepkisini yönlendiriyor. Üçüncü milenyumda insan katmanlarının sıradan parçalarında engelliliği kabul etmek zorundayız. İstatiksel olarak her toplumun en az %10’unun engelli doğduğunu ve dört kişilik bir ailede bir engelli birey olduğunu kabul etmeliyiz.
Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde, dünyanın kuzeyinde ve güneyinde, ayrımcılık ve marjinallik sosyal ve ekonomik merdivende engelli bireyleri en alt basamaklara koymaktadır. 20. yüzyılda iyi niyetle toplumun her kesimi için mümkün olduğunca geniş haklar ortaya kondu. –fiziksel, sosyal, kültürel çevre, ulaşım, bilişim, teknoloji, medya, eğitim, adalet, kamu hizmetleri, istihdam, spor, eğlence/dinlenme, oy verme ve ibadet konusunda-. 21. yüzyılda toplumsal yaşama katılımın önündeki engelleri açıklamak zorundayız. Önderlik, arkadaşlığın samimiyeti, etkili paylaşım, dünyadaki ve evrendeki güzellikler bu engelleri kaldırabilir.
Önlenebilir felaketlerin önlenmesindeki ve etkili müdahale koşularındaki başarısızlıktan dolayı her gün her dakika pek çok çocuk ve yetişkin engelli bireyler arasına katılmaktadır. Bütünsel bağışıklık kazandırma ve diğer önleme stratejileri uzun süre etkili olamamaktadır. Onlar mümkün olduğu kadar pratik ve etkili olmalıdır. Öncelikle hükümetlerin politik kararlılığı insanlığa yönelik hareketlerin/ insanlık suçunun sonu olacaktır.
Teknolojik ilerlemeler, yaşamın genetik parçalarının yönetimini getirmektedir. Teorik olarak, bu insan kontrolündedir. Engelliliği önlemeye yönelik uluslararası diyaloglar yeni etik boyutlar ortaya koymaktadır. Üçüncü milenyumda çeşitli geniş insan kitlelerinden yarar sağlamaya ve insanın doğasındaki denge ve çeşitliliği içerecek şefkatli politikalar yaratmak zorundayız.
Uluslararası destek programlarındaki gelişmeler, minimum ulaşılabilirlik standartları, alt yapı projelerini ortaya koymalıdır ki bunun içerisinde teknoloji ve iletişimin engelli bireylerin ekonomik ve sosyal yaşamlarında kullanılabilmesine olanak vermelidir.
Her ulus çocuklar ve yetişkinler zarar görmeden mümkün olduğu kadar erken müdahale programları uygulamalı, engelliliği ya da risk altındakileri geniş kapsamlı azaltma ve önleme programları uygulanmalı.
Tüm engelli bireyler geniş kapsamlı tedaviden yararlanmalı, teknolojik olarak kendine yardım teknikleri hakkında ve uyum teknikleri hakkında bilgilendirilmeli.
Her birey zarar görebilir ve her ailede bir engelli birey olabilir. Zihinsel, fiziksel ve fonksiyonel olarak iyi olmak için rehabilitasyon hizmetlerinin gerekliliği kabul edilmeli ve bu hizmetlerle engelli bireylerin diğer yurttaşlar gibi bağımsızlığı için, yaşamını yönetebilmesi için kapasitesi en üst düzeye getirilmelidir.
Engelli birey rehabilitasyon ve destek programlarının planlanmasında rol almalı ve engelli örgütleri, rehabilitasyon hizmetleri ve bağımsız yaşama geçişe yönelik ulusal planlarda sorumluluğu paylaşmalı, gerekli kaynakların temininde yetkilendirilmelidir.
Toplumun temel rehabilitasyonu için ulusal, uluslararası olanağı olanlar ve rehabilitasyon hizmetine umut verenler için geniş çaplı teşvikler sağlanmalıdır.
Her ulus, engelli örgütlerinin katılımı ve kapsamlı bir plan ile kesin hedeflerini ve zaman çizelgesini bu yönetmelikte açıklamalı, amaçlarını tanımlamalıdır.
Bu yönetmelik, destek üye ülkeleri, bütün bu amaçları gerçekleştirebilecek anahtar stratejilerle Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Sözleşmesini yayımlamaya çağırıyor.
Üçüncü milenyumda engelli bireyin haklarını korumak tüm toplumların amacı olmalı.
Tüm bu amaçlar için, bu yönetmelik üçüncü milenyumda bütün insanlığın ortak eylemi için sivil toplum örgütleri ve uluslararası örgütlerin öncelikli sorumlulukları arasında olmalıdır.
Üçüncü milenyum için bu yönetmelik Londra’da Uluslararası Rehabilitasyon Asamblesi tarafından 09 Eylül 1999’da onandı.
|