Göktürk’lerden
Uygur’lara ve Karahanlı’lara doğru gelişen Türk topluluğu büyük siyasi, askeri
ve iktisadi tecrübe ile gelişip olgunlaşarak, Batı Uygurlar (Karahanlı(lar) yönünden daima temas
halinde bulunduğu İslâm dininin ilkelerini kabullenmeye, benimsemeye hazır hale gelmişti.

634’de Arabistan sınırlarından taşan İslâmiyet, yarım yüzyıl içinde ticaret, fetih
ve kültür yolları ile Türk dünyasına tesir etmeye başlamış ve yüz elli yıllık bir zaman içinde
Türkler bu dini incelemek ve tanımak imkânını bulmuşlardır.

Karahanlı Devletinin
Başkanı Satuk Buğra Han 940 yıllarında Müslüman oldu ve İslâmiyet'i resmi devlet dini
olarak ilân etti.

İslâm dininin Türkler tarafından kabulü ve Türk dünyasında süratle
yayılması şu ana sebeplerden dolayı mümkün olmuş ve bu inkılap, dünya çapında, dini, siyasi,
iktisadi ve sosyal bir devrim manâsı kazanmıştı.

Yüzyıllar süren denemelerden sonra
Türk toplumu, Türk karakteri ve kültürü, İslâm'ın yüksek ilkelerini, anlayacak ve kabul
edecek şekilde olgunlaşmıştı.

İslâmiyet bir “birlik” dini olarak, ilkel
Asya dinlerinin dağıttığı Türk topluluklarını politik ve ekonomik birliğe kavuşturacak ve
Türk’ü ebedileştirecekti. Yüzyıllar boyunca hayatiyetini bin bir güçlükle koruyan
Türklük, birliğe kavuşmalı ve ataların emaneti ebediyen devam etmeliydi.

İslâm
ülkelerine Türkleri çeken siyasi, askeri, iktisadi sebepler vardı. Onuncu yüzyılda devlet kadrosu
kriz geçiren İslâmiyet, Türklerin siyesi, askeri, ahlâki kudretiyle birleşirse hem Arap ülkeleri,
coğrafyası ve zenginlikleriyle Türklerin eline geçer hem de Türkler bu bütün dünyaya yayılmak
istidadı gösteren ülkünün yeni ve muktedir yöneticileri olurlardı.

Yüzyıllar boyunca
yeryüzündeki bir seri “Kara İmparatorlukları” kuran Türkler, geleceğe ve
ebediyete yönelen yaşam ve muvaffak olma, dünyaya şekil verme ve hâkim olma ihtirasıyla bu
büyük arzuyu gerçekleştirme şartı olarak “açık denizlere” ve devamlı bu
“Tarım Ülkesi”ne kavuşmak istiyorlardı. Moğolistan’dan güney-batıya,
Anadolu’ya doğru kıvrılan bu yay, Avrupa-Asya “İpek Yolu”nu takiben
gelişen bu akış, Türk tarihinin akış yoludur ve temelinde sayılabilecek mühim faktörler arasında,
bunların en önemlilerinden biri olarak geleceğe yönelmiş “iktisadi dehâ” faktörü
bulunmaktadır.

Orta Asya Türkleri binlerce yıldan beri, atlı, çevik ve süratli tüccar bir
toplum olarak Anadolu ile irtibat kurmuşlardı. Anadolu’yu yani “İpek
Yolu”nun batı ucunu biliyor ve gidip gelenler , elçiler ve tüccar aracılığı ile
Anadolu’dan, Anadolu’nun jeopolitik, ticari, tarımsal öneminden haberdar
oluyorlardı.

Türklerden önce daha birçok Asya ve Yakın Doğu kavmini Anadolu
köprüsüne çeken çağrıya dünya imparatorluğu kurmak isteyen Türklerin uymaması
düşünülemezdi. Bu yolun son ucuna yakın kısmı Müslümanların elindeydi ve ancak Müslüman
olmakla, bu yol sadece geçilmiş olamaz, aynı zamanda kazanılmış ve Asya’dan uzanan
açık ikmal yolları emniyet altında kalmış olurdu. Birbirini takiben dalga dalga Anadolu’ya
akacak olan Orta Asya Türk nüfusu zamanla gerçekten, bu açık kapılardan Türk ve müslüman
olmakla geçebildi ve denizlere, kıtalara yayılan Anadolu Türk nüfusunu tazeledi ve besledi.

Dünya çapında ve o zamanki dünya ekonomisinin birinci derecede önem taşıyan en
zengin ticaret yolunu, dünyanın bir ucundan öbür ucuna kadar uzanan büyük geçidi izleyerek
ve elde bulundurarak mevcut iktisadi ve ticari yeryüzü dengesini kendi lehlerine çeviren
Türkler bu jeopolitik başarıyı İslâmiyet'i benimsemek ve İslâm dünyasına hakim olmak
suretiyle yapabilirlerdi.

Nitekim öyle oldu ve bu büyük dünya inkılâbı başarıldı.

Daha önce Orta Asya Türkleri, bir yandan Çinlilerle diğer taraftan İranlılar ve Araplarla
müştereken kurdukları ve Türkçe olarak “Ortak” adıyla anılan ticaret
şirketleriyle, denizlerde ve karalarda sistemli şekilde ilk defa milletlerarası ticaret faaliyetinin esas
ve hakim unsuru olmuşlardı. “Ortak”ların yazılı senetleri dünya ticaret
şebekesinin her ucunda değer ifade ediyor ve karşılığında milyonlar kıymetiyle mal mübadele
ediliyordu.

921 yılında. Orta Asya’dan ilk baharda hareket eden beş bin
kişilik bir Türk ticaret kervanının Volga kıyılarına çıktığını ve sonbaharda geri döndüklerini
tarihler kaydetmektedir.

Bütün ticarete ve iktisadi tecrübe Türk-İslâm ülkelerinin
mali kudretini çok artırmıştır.

Artık Orta Asya’dan, Hazar’ın
güneyinden gelen Türkleri Doğu Anadolu yakınlarında Müslüman Türkler olarak görüyoruz.

Daha önce 374 sıralarında Hazar denizinin kuzeyinden dolaşarak Avrupa ve Batı
Anadolu’ya Trakya’ya sarkan Hun Türkleri, Atillâ orduları, Avarlar, Hazarlar,
Macar ve Peçenek Türkleri ve Bulgar Türkleri, birbirini izleyen hakimiyet yılları sonunda
Avrupalıları arasında ve Hıristiyan etkisi altında erimişlerdir. Bunların pek az bir kısmı Bizans yolu
ile Anadolu’ya alınmış hatta Bizans ordusunda görevli olan Avrupalı Türk kalıntıları
1071’de Doğu Anadolu’dan gelen Sultan Alpaslan ordusu saflarına iltihak
etmişlerdir.

Türklerin Anadolu’ya gelmeden önceki ekonomik-sosyal
yaşantıları üzerine yazdıklarımıza nokta koymadan önce şu hususları da kaydetmek istiyoruz.;
Selçuklu Devletinin Anadolu kapılarında ve Anadolu’daki yaşantılarında daha sonra
Osmanlı’larda süren bazı kuruluşlar ve sosyo-ekonomik kurumlar, Türklerin Orta
Asya’da kurup geliştirdiklerinin daha gelişmiş uzantılarıdır.

Asya Türklerinin,
bazılarını iddia ettikleri gibi göçebe-çoban toplumları olmadıklarını biliyoruz.

Daha o
zamanlardan ele geçen toprakları kumandanların yönetiminde işleyen Türkler böylece tımarlı
sipahi sisteminin temellerini atıyorlardı.

Burada bilmediğimiz ve ilerde hatırlamamız
gereken husus tımar sisteminin orduya dayanan bir toprak sistemi değil, toprağa dayalı bir
askeri organizasyon olduğudur.

Bilgi için Sağol.

ßiLqi İçin $aoL KaRde$'m.

Sağol. paylaşımın için

Güzel paylaşım teşekkürler..

ßilqiler İçin Sağol.

bilgiler için teşekkürler..

Bilgiler Icin Sağol.....Emegine Saglik....