Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’nın, “AB’ye Uyum Sürecinde Hayvancılığımızın Sorunları” adını taşıyan raporu, sektörün genel durumunu gözler önüne seriyor… Bakanlığa göre sektörün karşı karşıya bulunduğu başlıca sorunlar şöyle sıralanıyor:

* Hayvan hastalıkları nedeniyle oluşan ekonomik kayıplar,
* Hastalıklar ile mücadele için bütçede ayrılan ödeneklerin yetersizliği,
* İşletmelerin çok küçük ve dağınık olması,
* Yetersiz teknoloji kullanımı,
* Genetik potansiyelin yetersizliği,
* Kayıtdışılık,
* Eksik veteriner ve hekim kadrosu,
* Pazarlama organizasyonunun yetersizliği,
* Yem fiyatlarının yüksek olması.
Veteriner Sayısı Az, Genetik Potansiyel Düşük
Kamuda veteriner hekim ve yardımcı personel açığı olduğu da kaydedilen rapora göre, normal kadroda 5.000 veteriner hekim gösterilmesine karşın, mevcut veteriner hekim sayısının 1935 dönemi ile aynı olduğu görülüyor. 6.100 sağlık ve teknik personel kadrosu talep ediliyor.
Bunun yanında, Türkiye’nin hayvancılıkta genetik potansiyelin yetersiz olduğu belirtilirken, hayvan ıslah çalışmalarına ağırlık verilmesi, damızlıkçı işletmelerin sayısının artırılması, suni tohumlamanın yaygınlaştırılması gerektiği de vurgulanıyor.
Kaçakçılık Kontrol Edilemiyor
Sektördeki kayıtdışılığa dikkat çekilirken, kaçak hayvan hareketlerinin de etkin bir şekilde kontrol edilmediği belirtiliyor.
İşletmelerin çok küçük ve dağınık olduğuna dikkat çekilen raporda, “Hayvan Kimlik Sistemi” verilerine göre hayvan mevcudunun yüzde 80’i kayıt altına alınmasına karşın, işletmelerin tamamının kayıt altında olmadığı belirtiliyor. Teknoloji kullanımının yetersiz, geleneksel işletmecilik anlayışının ise güçlü olduğu kaydediliyor.
Raporda, kaba yem ihtiyacının ancak yüzde 56’sının üretilebildiği ve bu nedenle yem fiyatlarının yüksek seyrettiği, AB’de 560 kilogram olan dekara ot veriminin, Türkiye’de ortalama 80 kilogram olduğu, aşırı ve yanlış otlatmadan dolayı meraların vasfının bozulduğu, kaynak yetersizliği ve mülkiyet sorunları nedeniyle mera ıslah çalışmalarının etkin bir biçimde yürütülemediği gibi tespitlere de dikkat çekilmiş.
Kayıtdışı Süt Üretimi Sorun Yaratacak
Pazarlama ile ilgili sorunlara da değinilen raporda, ticari boyutlarda hayvansal ürün arzının sağlanamadığı, pazarlama sisteminin organize edilemediği, üretim ve tüketim arasında soğuk zincirin kurulamadığı bilgisi de mevcut.
Fiyat istikrarının sağlanmasında da sorunlar yaşandığı anlatılan raporda, hayvansal ürün maliyetlerinin ve kayıtdışı üretimin yüksek olduğu belirtilirken, 10,8 milyon tonluk süt üretiminin ancak 3 milyon tonunun kayıt altında olmasının, AB ile müzakerelerde, kota konusunda büyük sıkıntı yaşanmasına neden olacağına işaret ediliyor.
Hastalıkların Faturası
Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, şap, brusella, çiçek, kuduz, koyun-keçi vebası, tüberküloz, şarbon hastalıklarının kontrol altına alınamadığını, bu hastalıkların canlı hayvan ve hayvansal ürün ihracatını olumsuz etkilediğine de dikkat çekiyor. Raporda, ’’Hastalıkların neden olduğu yıllık ekonomik kayıp, süt ve et üretimimizin yüzde 25’in eş değerdir. Bu da yaklaşık 2,7 milyar TL’dir’’ deniyor. Kaynak yetersizliği nedeniyle tazminatlı hastalıklarla etkili mücadele yapılamadığı, yalnızca tüberküloz ve brusellada tazminat ödemeleri için 1,7 milyar TL kaynak gerekmesine karşın, bütçede hayvan hastalıkları ile mücadele amacıyla toplam 20 milyon TL ödenek ayrıldığı bilgisi veriyor.
Sektörden Rakamlar
Rapora göre, Türkiye’de 10 milyon 69 bin büyükbaş, 31 milyon 580 bin baş küçük hayvan bulunuyor. Toplam 10 milyon 679 bin ton süt üretiminin ancak 3 milyon tonu sanayide işleniyor. Toplam 850.000 ton olan et üretiminin de yalnızca yarısı (447.000 tonu) kayıtlı.
28 milyon ton kaba, 6 milyon ton kesif yem üretiliyor. Tarım sektöründe 3 milyon 75.516 tarım işletmesi bulunurken, bunlardan yüzde 2,3’ünde, 72.582’sinde yalnızca hayvancılık yapılıyor.