 |
|
|
Türkiye'nin ''arşından metreye'', ''okkadan kilograma'' geçiş tarihine tanıklık eden ilk ulusal metre ve kilogram prototipleri, TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi (MAM) Ulusal Metroloji Enstitüsünde (UME) korunuyor.
AA muhabirinin TÜBİTAK MAM UME Müdür Yardımcısı Dr. Şakir Baytaroğlu'ndan edindiği bilgiye göre, ölçme standartları konusunda evrensel birliği sağlamak için düzenlenen ''Metre Konvansiyonu'' 25 Mayıs 1875'de Paris'te toplandı.
Toplantıda, metre ve kilogramın tanımları yeniden yapıldı ve konvansiyona üye ülkelerin metrik sisteme geçmesi kararlaştırıldı. Geçişi sağlamak üzere yeniden tanımlanan metre ve kilogram prototiplerinin imal edilmesi ve bu prototiplerden üye ülkelere verilmesi kararlaştırıldı.
Toplantıda, metre, ''X Tresca kesitli Pt-Ir alaşımından imal edilmiş olan ve 20 derece sıcaklıkta iki çizgi arasında 1 metreyi muhafaza eden çubuk'' olarak tanımlandı.
Yüzde 90 platin, yüzde 10 iridyum alaşımından imal edilen ve çapı ile yüksekliği 39 milimetre olan silindir de 1 kilogram olarak kabul edildi.
Metre Konvansiyonu'nun kurucu devletleri arasında yer alan Osmanlı İmparatorluğu, bu konferansta, Kuleli Harp Okulu öğretmenlerinden ve Paris Büyükelçiliğinde Askeri Ataşe olarak görev yapan Miralay Hüsnü Bey tarafından temsil edildi.
Osman İmparatorluğu, konvansiyon tarafından belirlenen ilk yılın ödemesini yaparak, imal edilecek olan metre ve kilogram prototiplerinden birer adet almaya hak kazandı.
İlk ödeme olan 27 bin 132 Fransız frangı, Amerika, Almanya ve Fransa'dan sonra yatırılan en yüksek meblağ olarak kayıtlara geçti.
Balkanlar'da 1875 sonrası başlayan savaşlar ve Osmanlı-Rus savaşı nedeniyle yıllık üyelik ödemeleri yapılamadı ve 27 Şubat 1883 tarihli bir yazıyla, toplantılara katılamayan Miralay Hüsnü Bey'in istifa etmiş sayıldığı, ödemeler de yapılmadığı için metre ve kilogram prototiplerinin Osmanlı İmparatorluğuna verilemeyeceği bildirildi.
Türk Hükümeti, 26 Mart 1931 tarihinde, 1782 sayılı Ölçüler ve Ağırlıklar Kanunu kabul edilerek, metrik sistemin kullanılmasının zorunlu hale getirilmesiyle 1933'de Metre Konvansiyonu'na üye olmak için başvurdu.
Türkiye, birtakım yazışmaların ardından ilk 30 prototip arasında yer alan 21 numaralı metre prototipini aldı.
Kilogram prototipi de Paris Conservatoire National Des Metier'de üretilerek, 1935'de Türkiye'ye teslim edildi. Ulusal Kütle Prototipi'nin hatalı olduğu 1953'de anlaşıldı ve başka bir prototiple değiştirildi.
Ulusal Metre Prototipi, 4 Temmuz 2007'de Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Standartlar ve Ölçüler Genel Müdürlüğü tarafından TÜBİTAK Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Ömer Anlağan başkanlığındaki TÜBİTAK UME heyetine teslim edildi.
UME Müdür Yardımcısı Dr. Şakir Baytaroğlu, TÜBİTAK UME ulusal metre ve kilogram prototiplerinin, Türkiye'nin gerçekleştirdiği ağırlık ve boyutsal ölçümlerinin izlenebilirliğini sağlayan standartlar olarak uzun yıllar kullanıldığını, günümüzde ise uygun ortam ve sıcaklıktaki özel çevresel şartlarda UME'de muhafaza edildiğini bildirdi.
Baytaroğlu, ulusal prototiplerin Türkiye'nin uluslararası ölçüm sistemine entegrasyonunda ''arşından metreye'', ''okkadan kilograma'' geçişine tanıklık etmesinden dolayı ayrıca tarihi bir önemi olduğunu ifade etti.
-GÜNÜMÜZÜN HASSAS LAZERLERİ-
Günümüzde uzunluk ölçümlerin yapılması için son teknoloji ürünü lazerler kullanılıyor. TÜBİTAK Elektromanyetik Metroloji Laboratuvarı sorumlusu Başuzman Araştırıcı Doç. Dr. Ramiz Hamid, AA muhabirine bilgi verirken, dünya çapında ölçüm standartlarının belirlenmesi için çok hassas ölçümlerin yapılması gerektiğini söyledi.
Sanayide kullanılan çok hassas metrelerin milyonda bir hassasiyette ölçümler yapabildiğini anlatan Hamid, ''Günümüzde uzunluk ölçümleri, TÜBİTAK UME'de He-Ne Laser'ler kullanılarak ışığın dalga boyu cinsinden nano düzeyinde gerçekleştiriliyor. Kilogram prototipi ise halen Ulusal Kütle Skalası'nın oluşturulmasında kullanılıyor'' dedi.
|
| WwW.WeBCaNaVaRi.NeT | > .::|~ ☼ Kültür ☼ ~|::. > Bilim - Teknoloji ve Bilim Adamları (Moderatörler: WeBCaNaVaRi, sanane_61)
Konu: Türkiye'nin 'ilk Ölçüleri' Korunuyor
Yazdır
Gelişmiş Arama
Temmuz 10, 2012, 08:42:05 ÖS