Hipotiroidizm, Hipertroidizm, tiroidit, Haşimoto ve Tiroid kanseri

Tiroid bezi, boynun ön kısmında yerleşmiş olan ve salgıladığı hormonlarla vücut metabolizmamızı düzenleyen endokrin bir organdır.

Tiroid Bezi, Boynumuzun orta alt bölümünde, sağlı, sollu iki lob halinde bulunan ve bu iki lobu birbirine İstmus adı verilen bir köprü ile bağlanmış bir yapıdadır. Kalkansı Bez adı da verilir.

Tiroid bezi , basit guatrdan, hayatı tehdit eden tiroid kanserine kadar değişen çeşitli hastalıklara neden olmaktadır.

Tiroid bezinin en sık rastlanan hastalıkları, tiroid hormonları üretimindeki düzensizliklerdir.

Tiroid hormonları aşırı miktarda salgılandığında hipertriodizm, yetersiz miktarda salgılandığında ise hipotriodizm adı verilen hastalıklar meydana gelir.

Tiroid bezinin iltihaplanmasına tiroidit adı verilir.

Tiroid bezinin normalden büyük olmasına ise guatr adı verilir. Guatrda, tiroid bezi büyümüştür ancak fonksiyonlarında bozulma görülmesi şart değildir.
Hiper Tiroidi ve Hipertroidi adını verdiğimiz hormonal bozukluklarda aşağıda sıralayacağımız şikayetler kendini gösterir.

Hipertiroidizm (zehirli guatr):

Tiroid hormonun aşırı salgılanması halidir. Buna bağlı olarak ortaya çıkan bulgular:
1-Hastalar iştahlıdır fakat İştahlarının artmana rağmen kilo kayıp ederler ve kilo vermekten şikayet ederler.
2-Sinirli ve aceleci olmaları nedeni ile çabuk yorulurlar.
3-Terlemeler, ter basmaları şikayeti ve sıcağa tahammülsüzlük görülür.
4-Sıkça çarpıntı ve yüksek kan basıncından yakınırlar
5-Gastro intestinal sistem şikayetleri vardır.İshal veya sık dışkılama sorunu yaşarlar.
6-Gündüzleri,Ağız kuruluğu, çok su içme, sık idrara çıkma, geceleri ise, sık idrara çıkma gibi yakınmaları mevcuttur.
7-Tüm vicutlarında, adelelerinde, kas güçsüzlüğü, ellerde titreme (Tremor) görülür.
8-Bakışlarında şaşkınlık veya korku dolu bir ifades. Göz kapaklarının yukarıya doğru gerilmesi ve göz kapaklarında şişme. Göz kürelerinin öne doğru belirmesi (Egzoftalmus) vardır.
9-Guatr Dokusunun yani tiroid bezinin büyümesine (Hipertrofisine) rastlanır.

Hipotiroidizm:

Tiroid hormonunun az ve yetersiz salgılanması halidir. Bu rahatsızlığı olan olgularda;
1-Halsizlik, çabuk yorulma, hareketlerde yavaşlama
2-Kalp atışlarının yavaşlaması (Bradikardi)
3-Uykuya eğiliminin artması
4-Soğuğa dayanıksızlık
5-Ses kalınlaşması, yavaş ve kısık sesle konuşma
6-Deride kalınlaşma, kuruluk, pullanma, saç dökülmesi, kaşların kenarlardan dökülmesi
7-Kabızlık Konstipasyon)
8-Terleme azlığı
9-Yüzde ve gözkapaklarında şişkinlik (Ödem)
10-Guatr yani tiroid bezinin büyümesine rastlanır.

Tiroidit: Tiroid bezinin iltihaplanması halidir. Bu nedenle;

1-Tiroid bezi üzerinde temasla ağrı, sıcaklık, kırmızılık
2-Boyun hareketlerinde ağrı ve kısıtlanma
3-Tiroid bezinde akut (Anide ortaya çıkan), ağrılı büyüme
4-Yutma güçlüğü (Disfaji)
5-Yukarıda saydığımız bütün bu belirtiler grip, boğmaca veya kızamık gibi bir virüs enfeksiyonundan kısa süre sonra da görülebilir veya nedeni bilinmeyen bir sebeple de oluşabilir.

Guatr:Genellikle tiroid bezindeki büyüme dışında belirti veya bulgu yoktur. Büyümeden dolayı çevre dokularda bası belirtileri ortaya çıkabilir. Nefes darlığı ve yutma güçlüğü görülebilir. En belirgin nedeni genellikle bölgesel olan iyot eksikliğidir.

Tiroid kanserleri: Yukarı bahsedilen şikayetler şeklinde görülebildiği gibi tiroid bezinin beklenmeyen şekilde büyümesi durumlarında, Tiroid kanserinden şüphe edilmeli düşünülmeli ve şüphelenilen durumlarda bir an önce doktora başvurulmalıdır.

Tiroid hastalıklarının tanısında kullanılan tetkikler:
Tiroid bezi fonksiyonlarını ölçen Laboratuvar testleri
- TSH, T1, T2, T3, T4
- Ultrasonografi
- Sintigrafi
- Gerekli hallerde yapılan ince iğne biyopsisi ve diğer bir çok tetkik mevcuttur.

Tedavi

Hipertiriodizmde:Tiroid hormonlarının aşırı üretimi baskılanmaya çalışılır. Bu nedenle antitiroid ilaçlar öncelikle kullanılmalıdır. Ancak 12-18 ay sonra antitiroid ilaçlar kesildiğinde, hormon aktivasyonu devam eden hastalarda ve başlangıçtan itibaren tiroid bezi iri olanlarda, cerrahi tedavi uygulanır.

Tedaviyi istemeyen veya cerrahi girişim riski yüksek hastalarda, radyoaktif iyot tedavisi kullanılabilir. Göz bulguları için etkin tedavi yoktur.

Hipotiroidizmde: Üretimi yetersiz olan tiroid hormonlarının hastaya dışarıdan verilmesi gerekir. Tedaviye ömür boyu devam edilir.

Tiroidit:
- Bakteri enfeksiyonlarına bağlı gelişen olgularda, uygun antibiyotikler verilir. Cerrahi drenaj yapılır.
- Hashimoto tiroiditinde, prednisolon ve/veya tiroid hormonları verilir.

Guatr:
- Hastalığın sık görüldüğü bölgelerde çocuk ve gençlerin diyetine iyot eklenmesi (iyotlu tuz kullanılması) guatr gelişimini önler.
- Yaygın ve yumuşak guatrlarda dışarıdan verilecek tiroid hormonuyla guatr belirgin şekilde küçülür.
- Guatr bası belirtilerine yol açıyorsa veya kozmetik rahatsızlık veriyorsa tedavi cerrahidir.

Tiroid kanserleri:
Takip eden Doktorun takip ve önerileri doğrultusunda hareket edilir
- Tiroid kanserlerinin tedavisinde, tümörün boyutu ve tipine göre tiroid bezinin bir kısmının alınması veya
- Tiroid bezinin tamamı alınır veya
- Boyundaki bezelerin çıkarıldığı cerrahiye ek olarak
- Radyoterapi ve kemoterapinin verildiği tedaviler planlanabilir.