Kaderin esas anlamı Allah’ın, olmuş olacak her şeyi bilmesi demektir Dikkat edersek insan iradesini yok saymıyor Bilmek ayrı yapmak ayrıdır Bilen Allah’tır, yapan kuldur Bu konuya bir misal verelim;

Peygamberimiz İstanbulun fethini ve komutanını yüz yıllar önce müjdelemiş ve haber vermiştir Zamanı gelince de dediği gibi çıkmış Şimdi, İstanbul Peygamberimiz dediği için mi fethedildi, yoksa fethedileceğini bildiği için mi söyledi O zaman Fatih Sultan yatsaydı, çalışmasaydı, ordular hazırlatıp savaşmasaydı yine olacak mıydı Demek ki Allah Fatihin çalışıp İstanbul’u fethedeceğini biliyordu ve bunu elçisi Hz Peygambere bildirdi

Buradaki ince nokta: Allah bildiği için yapmıyoruz Biz yapacağımız için Allah biliyor Zaten Allah’ın geleceği bilmemesi düşünülemez Bilmese veya bilemese yaratıcı olamaz

Buna bir örnek verelim; Allah dostu evliyadan bir öğretmen düşünelim Öğrencilerinden birisine “yarın seni şu kitaptan imtihan edeceğim” diyor Fakat öğretmen Allah’ın izniyle onun filim, maç, oyun, eğlence, derken sabah okula çalışmadan geleceğini bilerek, akşamdan karnesine “0” yazıyor Ertesi sabah öğrenci sorulan sorulara cevap veremiyor ve sıfırı hak ettiğini bildiği anda, öğretmen cebinden not defterini çıkarıp “senin çalışmayıp sıfır alacağını bildiğim için önceden deftere sıfır yazmıştım” diyor Buna karşı öğrenci “Hocam sen sıfır yazdığın için ben sıfır aldım Yoksa geçer puan yazsaydın geçerdim” diyebilir mi?

Demek ki Allah yazdığı için biz yapmıyoruz, bizim yapacağımız şeyleri bilerek Allah yazıyor İşte buna kader diyoruz Buna göre Allahu Teala kulunun ne zaman evleneceğini ezeli ilmiyle bilip ona göre yazmaktadır