SURUÇ’TA NÜFUSUN TARİHİ GELİŞİMİ

1.1.1. Cumhuriyetten Önceki Nüfus

Suruç doğa şartları ve tarım ürünlerinin çeşitliliğinden dolayı ta*rihin eski devirlerinden heri kalabalık insan topluluklarını barındırmıştır. Nüfusun gelişimi kısa bir dönemde olmamıştır. Nüfus gelişiminde görülen değişiklikler uzun bir sürecin sonu*cudur. Bu topraklarda medeniyet kuran Sümerler, Akadlar, Asur1ular ve İskit1er gibi toplulukların nüfusu hakkında herhangi bir bilgiye sahip değiliz. Moğol istilasından sonra nüfusta bir azalmanın olduğu tahmin edilebilir. Osmanlı dönemine ait sağlıklı bilgiler mevcut değildir. Seyahatnamelerden edindiğimiz bilgiler faraziyeden öteye gitmemektedir. 1889 yılında Su*ruç'un 1500 nüfus ve 318 köyü olduğu sanılmaktadır. Cumhuriye*tin ilanına kadar hal böyle iken, cumhuriyetin ilanından sonra 1927 yılından itibaren nüfus sayımlarının yapılmasıyla doğru bilgiler elde edilmiştir.

1.1.2. Cumhuriyetten Sonraki Nüfus

Cumhuriyetin ilanından sonra ilk nüfus sayımı 28.10.1927 tarihinde yapılmıştır. Bu sayımda Suruç’un nüfusu 9.447’si erkek 9.185’i ise kadın olmak üzere 18.632 kişi olarak tespit edilmiştir.

Tablo-8 : Suruç’ta Nüfusun Gelişimi


Suruç’un nüfusu 1975-1980 dönemi hariç sürekli artmıştır. 1927-2000 yılları arasındaki 73 yıllık devrede büyüme oranı[1] % 341’dir. Aynı tarihler arasında Türkiye nüfusunun büyüme oranı ise % 361’dir. Yani, Suruç Türkiye’nin toplam nüfusundan daha az bir büyüme göstermiştir.

Suruç 1927-1935 yılları arasında %o 19,6 , 1935-1940 yılları arasında ise %o 33,5 oranında yıllık nüfus artış hızı göstermiştir. Bu artış hızlarının yüksekliği 1927 yılında kayıtlara geçmeyen nüfusun 1935 sayımında kayıtlara geçmesi ve bu dönemlerde ülkemize gelen göçmen nüfusun bir kısmının Suruç’a yerleştirilmesinden kaynaklanmaktadır. Ayrıca kırsal nüfustaki doğum oranlarının yüksekliği de nüfusun yıllık artış hızında etkili olmuştur.

1940-1945 dönemi ve 1945-1950 dönemlerinde nüfus artış hızının diğer dönemlere göre düşük olmasının nedeni II. Dünya Savaşının olumsuz etkileri ve ilçeden dışarıya verilen göçlerden dolayıdır. 1950-1955 döneminde yıllık nüfus artış hızı %33,3 olarak gerçekleşmiştir. Oranın diğer yıllara göre yüksek olmasının nedeni olarak serbest bırakılan yetişkin erkek nüfusun doğum oranına yaptığı olumlu etkiler, tıbbi gelişmelere bağlı olarak ölüm oranını azalması gibi faktörler gösterilebilir.

1955-1960 ve 1960-1965 dönemlerinde yıllık nüfus artış hızının Türkiye ortalamasının altında olduğu görülmektedir. Bu durum doğum olmasının az olması şeklinde değil de ilçenin dışarıya verdiği göçlerle açıklanır. Çünkü sanayinin yeterli miktarda gelişmediği ilçede su kaynaklarının yetersizliğinden dolayı da tarımın istenilen ölçüde gelişmediği ve insanların iş olanaklarının daha fazla olduğu başta büyük şehirler olmak üzere diğer şehirlere göç etmişlerdir.

1965-1970 döneminde %o 51,9 oranında yüksek bir yıllık nüfus artış hızı gözlenmektedir. Bunun nedeni 1960 yılından sonra Suruç ovasındaki yer altı suyunun harekete geçirilerek ovanın kısmen sulanması nüfusun artmasına yol açmıştır.

1970-1975 döneminde nüfus artış hızı diğer dönemlere göre azalmıştır. Çünkü bu dönemde de insanlar dışarıya iş bulmak amacıyla gitmektedirler. Ama göçler doğum oranının yüksek olması nedeniyle nüfusun çoğalmasını engelleyememiştir.

1975-1980 dönemindeki nüfustaki azalma dikkat çekicidir. Bu dönemde yıllık %o –29,8 oranında nüfusta azalma görülmektedir. Bunu 1980 yılında gerçekleşen anarşi olayları ve buna bağlı olarak meydana gelen göçlerle açıklamak mümkündür.

1980-1985 döneminde ise göç eden nüfus büyük bir çoğunluğu geri dönüş yapmış ayrıca yüksek doğurganlık da göz önünde bulundurulduğunda %o 74,1 oranındaki yıllık nüfus artış hızı açıklanabilir.

1985-1990 döneminde doğurganlığa bağlı olarak nüfus artış hızı %o 31,0 ile Türkiye ortalamasının

Üzerindedir



1.2- KIR VE ŞEHİR NÜFUSU

1.2.1. Nüfus

Suruç’un 1927 yılı kır nüfusu 17141 kişidir. Bu nüfus 1970-1975 dönemine kadar sürekli artmış sonraki dönemlerde ise kısmen artış olmakla beraber zaman zaman azalmalar olmuştur. 2000 yılı nüfus sayımı sonuçlarına göre 37.826 kişi kırsal nüfus bulunmaktadır (Tablo-2, Grafik-2).

Tablo.9 : Suruç İlçesinin 1927-2000 Yılları Arası Nüfus Gelişimi ve Kır-Kent Nüfus Ayrımı


Kaynak : Devlet İstatistik Enstitüsü

1927 yılında % 92 olan kırsal nüfus oranı 1940 yılında % 86,4 olmuştur. Şehir nüfus oranı ise % 8’den % 13,6’ya yükselmiştir. Takip eden yıllarda kırsal nüfus oranı sürekli olarak düşmeye şehir nüfus oranı ise sürekli olarak artmaya devam etmiştir(Grafik.2). Sadece 1985 nüfus sayımı sonuçlarına göre kır nüfus oranında % 0,3’lük bir artışın meydana geldiği görülmektedir. 1990 ve 2000 yılları nüfus sayımlarına göre kır nüfusunun tekrardan azalmaya başladığı tespit edilmiştir. 1990 yılında kır ve kent nüfus oranları hemen hemen eşitlenmiştir. Bu yıldan itibaren artık kent nüfus oranı artık kır nüfus oranından daha fazladır. Bu oran 2000 yılında kent nüfusu için % 54, kır nüfusu için ise % 46’dır. Gün geçtikçe kent nüfusunun yükselmeye, buna karşılık kır nüfusunun azalmaya başlaması kırdan kente doğru göç hareketlerinin meydana geldiğini göstermektedir.

Suruç ilçesinin kırsal alanlarından Suruç şehir merkezine, Şanlıurfa ve Gaziantep şehir merkezlerine, diğer illere ve dış ülkelere göç olmaktadır. Kırsal alanlardan şehirlere olan göçlerin temelinde fiziki koşullar, arazinin sulanabilir olmaması, arazi yetersizliği, kırlarda nüfusun hızlı artması ve sosyal faktörler vardır. Ayrıca kırsal nüfusun göç etmesinde, haberleşme ve ulaşım olanaklarının gelişmesi, sanayi ve hizmet kuruluşlarının kent merkezlerinde kurulması, kırsal kesimde eğitim olanaklarının yetersiz olması vb. gibi nedenlerin etkili olduğu söylenebilir. Göçler üzerinde sosyal faktörlerde etkilidir. İş temini, geçim problemi yanında, artık köy halkı şehirli çocuğun yetişme tarzını kendi çocukları için de istemekte, okuma imkanlarından istifade etmeyi düşünmektedir.

Göçlerin yaşla da yakın ilişkisi vardır. “Göçün yaş ile ilişkisi, kişinin çocukluğundan ana ve babasına bağlı göçünden başlayarak, yetişme çağında eğitim gayeli göçü ile devam eder, çalışma çağında iş şartları ile emeklilik döneminde ise yalnız çevre ve yaşam koşulları ile yönlendirilir, ya da kimi hallerde kişinin doğduğu yere dönmesi ile sonuçlanır” (Tekeli – Erder, 1978:35). Suruç’tan dışarıya olan göçlerin çoğunluğu işçiliğe dayandığı için göçe katılanların büyük kısmının yaşları 20-30 arasında değişmektedir.

Büyük sulama projeleri, yer aldığı bölgelerin ekonomik yapısını, arazi kullanım biçimini, yeni oluşacak üretim etkinlikleri ile gelir ve işgücü gereksinimini tümüyle yeniden şekillendirmektedir. Bölgenin çekiciliği iş olanaklarının fazlalaşmasıyla birlikte artmakta, nüfus hareketlerinin nitelikleri ve yönü değişmekte ve artan tarımsal üretimle birlikte tarım dışı diğer ekonomik faaliyetler de gelişmektedir. Nüfus yapısındaki değişiklikler tarımın yeni yapısına ve gelişen sanayi ve hizmetler sektörünün büyüklüğüne de bağlı olmakta ve bunlar karşılıklı etkileşim içinde olmaktadırlar. Diğer taraftan su dengesi yönünden Suruç’ta yerleşmelerin içme kullanma ve endüstri suyu ihtiyaçlarının bilinmesi, dolayısıyla da nüfus ile nüfus başına su ihtiyaçlarının halihazır ve istikbaldeki değerlerinin bilinmesi gerekmektedir.
Kaynak : Devlet İstatistik Enstitüsü