YARARLI (MİLLİ) CEMİYETLER
Türk milleti, Mondros’tan sonra başlayan işgaller üzerine haklarını savunmaya
başlamıştır. Osmanlı hükümetinin olaylara kayıtsız kalması milletin harekete geçmesine neden
olmuştur.Türk yurdunun parçalanmasını önlemek için çeşitli bölgelerde milli amaca hizmet
edecek nitelikte mahalli cemiyetler kurulmuştur . Bu cemiyetlere genel olarak Müdafaa-i Hukuk
Cemiyetleri (Hakları Savunma Dernekleri) adı verilmiştir
Kuruluş Nedenleri:
İşgallere, işgalcilere ve zararlı cemiyetlere tepki,
2)İşgaller karşısında padişah
yönetiminin bir şeyler yapmayışı,
3)Halkın kendisini bilinçli bir şekilde örgütlenerek koruma
isteği.
4)Milliyetçi bilincin gelişmiş olması.

1-Trakya-Paşaeli Müdafaa-i Hukuk
Cemiyeti ( 7 Kasım 1918 )

a)Trakya’nın Yunanlara verileceği endişesi ile
Edirne’de kurulmuştur.
b)Osmanlı Devleti parçalandığı takdirde Batı Trakya ile
birleşerek, Trakya Cumhuriyeti’ni kurmayı amaçlamıştır. Zamanla Kuva-i Miliye
hareketine dönüşecek olan silahlı mücadeleyi esas almıştır.
c)Doğu Trakya’nın
Yunanistan’a verilmesini önlemek ve Mavri Mira’nın zararlı faaliyetlerini önlemek
amaçlarındandır.
d)Mondros’tan sonra kurulan ilk direniş cemiyetidir
e)Lüleburgaz, Edirne kongrelerini düzenlemişlerdir. Edirne Kongresi’nde (9-13 Mayıs
1920) TBMM’ye bağlılık kararı almıştır.

2-İzmir Müdafaa-i Hukuk-u
Osmaniye Cemiyeti (1 Aralık 1918)

a)İzmir’de Nurettin Paşa tarafından
kuruldu. Bu cemiyetin ilk adı “Müdafaa-i Vatan Heyeti”dir.
b)İzmir’in Yunanlara verilmesini engellemek amacı ile kurulmuştur.
c)Zamanla
(Alaşehir Kongresinden sonra) İstanbul’da da etkinlik gösteren bu cemiyet , ulusal
mücadeleye yardımcı gizli cemiyetlerle anlaşarak ,Anadolu’ya silah ve cephane
kaçırılması işinde yardımcı olmuştur.
d)Basın yolu ile sesini duyurmaya çalışmıştır.
e)İttihatçı ve Bolşevik olmakla suçlanmışlar, düzenli bir cemiyet olamamışlardır.
f)Cemiyet ismini İzmir’in işgal edileceği haberinin alınması üzerine “İzmir Reddi
İlhak Cemiyeti” olarak değiştirmiştir.

3-İzmir Redd-i İlhak Cemiyeti
 
a)İzmir’in işgali üzerine kurulmuştur. İzmir Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti işgalden bir gün
önce bu ismi almıştır.
b)I.ve II. Balıkesir Kongresi ile Alaşehir Kongresi’ni
düzenlemişlerdir.
c)Yunan işgaline fiilen karşı koymuş bir cemiyettir
d)Kuvay-i Milliye
hareketinin başlamasını da sağlamıştır

4-Kilikyalılar Cemiyeti (21 Aralık 1918)

a)İstanbul’da Ali Fuat Paşa’nın gayretleri ile kurulmuştur.
b)Adana
ve çevresinin Ermenilere verilmesini engellemek ve Fransız işgalinden korumak için
kurulmuştur.
c)Bölgedeki ulusal güçleri birleştirmek içim 30 Mayıs 1920’de Pozantı
Kongresi’ni düzenlemiştir.

5-Trabzon Muhafaza-i Hukuk-u Milliye Cemiyeti
(12 Şubat 1919)

a)Merkezi Trabzon olmak üzere Trabzon ve çevresinde Pontus
Rum Devleti’nin kurulmasını engellemek için kurulmuştur.
b)Erzurum
Kongresinden sonra Doğu Anadolu Cemiyetinin bir şubesi haline gelmiştir
6-Trabzon Havalisi Adem-i Merkeziyet Cemiyeti

a)Trabzon ve çevresinde
bağımsız bir Türk Devleti kurmak amacı ile kurulmuştur.
b)İlk kurulduğunda padişaha
bağlı iken daha sonra Milli Mücadele’ye katılmıştır.

7-Doğu Anadolu (Şark
Vilayetleri) Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti

a)4 Aralık 1918’de
İstanbul’da kuruldu.
b)Merkezi İstanbul’da bulunan bu cemiyet daha
sonra Erzurum ve Elazığ da şubeler açmıştır.
c)Doğuda bağımsız bir Ermeni
Devleti’nin kurulmasını engellemek için kurulmuştur. Ermenilerin Doğu
Anadolu'da nüfus olarak çoğunlukta olmadığını açıklamıştır.
d)Cemiyet Ermenilerle
mücadele etmek, Doğu illerinde Türklerin Ermenilere sayıca üstün olduğu kadar tarih, kültür ve
uygarlık yönüyle de üstün olduğunu kanıtlamak için Fransızca Le Pays, Türkçe Hâdisât ve
Albayrak gazetelerini çıkarmıştır.
e)Cemiyet şu kararları almıştır: Kesinlikle Doğu
Anadolu’dan göç edilmeyecek. Doğu illeri bir saldırıya uğrarsa birleşilecek. Bilim, din ve
ekonomi alanında teşkilatlanılacak.
f)Doğu Anadolu'da Türk ve Müslüman
nüfusun fazla olduğunu belirtmiş ve Doğu Anadolu'nun bütünlüğünün korunmasını
savunmuştur.
g)Erzurum Kongresi'ni düzenlemişlerdir.
h)Mustafa Kemal,
Sivas Kongresinde Ulusal Dernekleri bu cemiyet aracılığı ile birleştirmiştir.
En etkili olan
cemiyettir.

8-Milli Kongre Cemiyeti (29 Kasım 1918)

a)II. Meşrutiyet
döneminde Türkçülük fikrini ve Türk milliyetçiliği hareketini Milli Eğitim vasıtalarıyla yaymak
amacıyla kurulan “Milli Talim ve Terbiye Cemiyeti” üyeleri tarafından
İstanbul’da kuruldu.
b)Partiler üstü bir cemiyet olarak kurulan Milli Kongre
Cemiyeti’nin amacı; Türkler hakkında dünyada yapılmış ve yapılmakta olan
propagandalara yayın yoluyla karşı koymak ve Türk milletinin haklarını, tarihi vazifelerini,
medeni vasıflarını belirtmekti.
c)1919 yılında Milli Kongre Türkler hakkında tanınmış
yazarların sözlerini, dünya kamuoyunda Türklerin durumu ve Ermenilerin Müslümanlara
yaptıkları zulümler hakkında vesikalar ve Fransızca eserler yayımlayarak etkili olmuştur.
d)Türk vatanının kurtuluşu için bütün kurum ve cemiyetlerin birleşmesi gerektiğini belirtiyordu.
Çünkü Türk milleti, ancak bu birlik ve dayanışmayı sağladığında başarıya ulaşacaktı
e)“Kuva-yı Milliye” deyimini ilk kullanan cemiyettir.

9-Anadolu
Kadınları Müfaaa-i Vatan Cemiyeti

a)5 Kasım 1915’te Sivas’ta
kuruldu.
b)Vatanın bütünlük ve bağımsızlığı uğrunda bütün Anadolu’nun birliği
çalışmak gayesiyle mitingler ve kongreler düzenlemiştir.
c)Vatanın savunmasında
kadınların da üzerine büyük görevler düştüğünü belirterek kadınların görevlerini yapmaya hazır
olduklarını vurgulamışlardır.
10- Gizli Karakol Cemiyeti
a)İstanbul'dan
Anadolu'ya silah ve Cephane kaçırılmasında önemli bir rol oynadı.

Milli
Cemiyetlerin Ortak Özellikleri

1)Mondros Ateşkes Antlaşmasına ve işgallere bir tepki
olarak ortaya çıkmışlardır.
2)Azınlıkların taşkınlıklarına karşı kurulmuşlardır.
3)Cemiyetlerin tabanını çoğunlukla eski İttihatçılar oluşturmuştur.
4)Cemiyetlerde
“Türklük” duygusu ön plandadır.
5)Cemiyetler yalnız bulundukları bölgeleri
kurtarmak için kurulmuş olup programları vatanın bütünlüğü özelliğini taşımazlar (Bölgesel
amaçlarla kurulmuşlardır).
6)Genellikle basın ve yayın yoluyla mücadele etmişlerdir. Ancak
işgallerle birlikte silahlı mücadeleye başlamışlardır.
Yayın yoluyla bulundukları bölgelerde,
Türklerin çoğunlukta olduklarını dünya kamuoyuna duyurarak işgallerin haksızlığını
savunmuşlardır.
7)Kurtuluş Savaşı’nın örgütlenmesine katkıda bulunmuşlardır.
8)Yeni bir Türk Devleti kurma amacı taşımazlar (Trakya Paşaeli Cemiyeti hariç). 
9)Düşmanı belli bir süre oyalamışlardır.
10)Ulusal bilincin gelişmesine, yayılmasına, canlı
tutulmasına kaynak olmuşlardır.
11)Halkın savaşı maddi ve manevi yönden
desteklemesine öncülük etmişlerdir.
12)Bu cemiyetler kendiliklerinden oluşmuşlardır.
Hükümet ya da her hangi bir organın katkısı yoktur.
13)Birbirlerinden kopuk ve bağımsız
hareket etmişlerdir. Milli Cemiyetler; Sivas Kongresi’nde Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i
Hukuk Cemiyeti adı ile birleştirilmiştir.
14)Cemiyetler yöresel kongreler düzenleyerek siyasi
ve silahlı mücadeleler yapmışlardır.
15)Yararlı cemiyetlerin başlangıçtaki en büyük
eksikliği merkezi bir otoriteden ve birlikten yoksun olmalarıdır. Erzurum Kongresinde giderilmeye
başlayan bu eksiklik, Sivas Kongresinde bütün derneklerin bir çatı altında toplanmasıyla
tamamen giderildi.
16)Yararlı cemiyetler genellikle İstanbul ve çevresinde kurularak
faaliyet göstermiştir. İstanbul’da kurulmalarının en önemli nedeni, devletin merkezi
olmasından dolayı haberleşme ve ulaşımın kolay olmasıdır Ayrıca basın ve yayın merkezi olması
da etkilidir
Cemiyetlerin hemen hemen hepsinin kuruluşunda dayandıkları nokta Wilson
İlkeleri’dir.

süper bilgiler paylasimin icin Sağol. [+Rep]

çok güzel bilgiler teşekkürler..

2-Ermeni İntikam Alayı


a)Adana'da Fransızların yardımıyla kurdukları intikam alayı ile büyük katliamlara
girişmişlerdir

Emeğine sağlık paylaşım süper teşekkürler

bilgiler için Sağol.