Streptococcaceae ailesinde yer alan gram-pozitif, yuvarlak şekilli, fakültatif anaerop, katalaz negatif, sporsuz ve hareketsiz bakterilerdir. Sabit bir çizgi üzerinde çoğaldıkları için ikli ya da zincir şeklinde görülürler. Anilin boyalarıyla kolaylıkla boyanabilirler. Kan ve serumla zenginleştirilmiş katı besiyerlerinde (kanlı agar, serumlu agar) ürerler. Karbonhidrat fermentasyonlarının son ürünü laktik asittir. Bazı türleri karbondioksitli ortamlarda üreyebilir. Tüm vücutta flora bakterisi olarak bulunup, deride en çok bulunan bakterilerdendir. Büyük çoğunluğu insan patojenidir ve hastalık etkenidir. Streptokoklar insan ve hayvanlarda çeşitli lokal ve yayılmış infeksiyonlara neden olurlar. Bazı streptokoklar ise normal hayvanların üst solunum yollarında ve bağırsak kanalında bulunur ve hayvanlarda direncin belirgin ölçüde kırılması halinde patojen hale geçerler.
Streptokok kolonisi zincir şeklinde gelişir.
Sınıflandırma
Streptokokların sınıflandırılmaları biyokimyasal, serolojik ve hemoliz özelliklerine göre yapılır.
Biyokimyasal özellikleri
Enzimlerin yapısı, proteinlere, karbonhidratlara ve lipitlere etkisi
Serolojik özellikleri
Bakterilerin hücre duvarındaki karbonhidratlar (C polisakkaridi) esas alınarak 1928'de R. Lancefield tarafından yapılan sınıflandırmaya göre streptokoklar A-H ve K-V harfleri altında gruplandırılmıştır.
Hemoliz özellikleri
Alfa hemoliz
Tamamlanmamış hemolizdir. Koloni çevresinde yeşil renkte hemoliz zonu görülür. Tam bir hemoliz olmadığından sağlam eritrositlere rastlanır. (Viridans grubu, Streptococcus pneumoniae)
Beta hemoliz
Tamamlanmış hemolizdir. Koloni çevresindeki hemoliz zonu şeffaf renktedir. Tam bir hemoliz olduğundan eritrositlere rastlanmaz. (A, B, C, D, G grupları)
Non hemoliz
Hemoliz yoktur.
Özet
Biyokimyasal özellik Serolojik özellik Hemoliz özelliği
S. pyogenes A Beta
S. agalactiae B Beta, non
S. disgalactia C, G Beta
S. anginosus A, C, F, G Beta, alfa, non
S. bovis D Alfa, non
Viridans grup grupsuz Alfa, non
S. pneumoniae grupsuz Alfa