Stanley William Hayter

Stanley William Hayter (Londra, 27 Aralık 1901- Paris, 4 Mayıs 1988), Britanyalı ressam.
Atölye 17. 1901 1988 yılları arasında yaşamış olan Stanley William Hayter, 20. yüzyılın önemli baskı sanatçılarındandır. Birbirinden bağımsız düşünmenin imkânsız olduğu Hayter, ve 26 yaşındayken kurduğu atelier 17, 20. yüzyıl sanat olayları içerisinde önemli bir yer tutmaktadır. Gerek atelier 17'de çalışarak baskı yapan sanatçılar için gerekse Hayter’in sanatçı kişiliğinin oluşmasındaki önemi nedeniyle Atelier 17, 20. yüzyıl Baskıresim tarihi içerisinde önemli bir yer tutmaktadır.
Stanley William Hayter çoğunlukla baskıcı olarak bilnmesinin yanı sıra teknik ressam, ressam ve yazar ünvanlarını da haketmiş bir sanatçıdır. S.W. Hayter hayatı boyunca 452 adet baskı yapmıştır buna ek olarak numaralı baskıları ve çizimleri vardır. ” S.W. Hayter’ın Paris’te bulunduğu sıralarda Atelier 17 ile ilgili yazdıkları ilgi toplamış Paris sanat çevresi içerisinde Hayter’i takip edilen bir sanatçı konumuna getirmiştir. “Aslında S.W. Hayter’ın baskıcı ve ressam kariyerini etkileyen iki önemli unsuru çok miktarda yazdığı yazı ve Atelier 17 oluşturmaktaydı. 1949 yılında yazdığı New Ways of Gravure ve 1962 yılında yazdığı About Prints adlı iki kitabı bulunmaktadır ”.
Atelier 17 Hayter’in hayatı boyunca birkaç kez yer değiştirmiştir. Hayter’den ayrı bir şekilde değerlendirilemeyecek olan Atelier 17 Hayter’in hayatı ile sıkı sıkıya bir bağ oluşturmuştur. Bu nedenle Atelier 17 nin tarihine bakmadan önce, sanat tarihi içinde Atelier 17’nin neden bu kadar önemli yer tuttuğunun sebeplerini aramak için S.W.Hayter’in sanat hayatına bakmak faydalı olacaktır.
1922 yılında Anglo-Iranian Oil Co. Şirketinde işe başlayan Hayter 4 yıl boyunca çalıştığı bu şirkette şirket çalışanlarının portrelerini yapmıştır. Bu dönemde yaptığı 150 adet yağlıboya resmin konularını manzaralar, nehirler, denz kenarları, botlar, petrol rafinerileri ve portreler oluşturmuştur. Şirket 1925 yılında Hayter’in yaptığı bu resimleri merkez binasında sergilemiş ve satmıştır. Bu belki de Hayter’in sanatçı olma kararını tetikleyen önemli bir faktördür. 1926 yılında Paris’te Giacometti’nin stüdyosunda akademik teknikleri öğrenmek için çalışmaya başlamış ve Akademy Julien’e kabul edilmiştir. Akademide sanat hayatını etkileyecek önemli dostluklar kuran Hayter’in arkadaşlarını Giacometti, Balthus, Calder, Anthony Gross ve Joseph Hecht oluşturmaktaydı.
1926 yılında Hecht’in stüdyosunda çalışırken kendi gravür tekniğini geliştirmiş 1927 de Atelier 17’de tekniğini anlattığı deneysel workshoplarda bulunmuştur. ”Tekniğini oluşturan en önemli faktörü geleneksel gravür tekniğini geliştirerek hakkak kalemi olarak bilinen “burin”i kullanımı oluşturmaktaydı.” Workshoplar sanat çevreleri tarafından büyük bir ilgi görmüştür.
1929 yılında Joan Miro, Hans Arp ve Yves Tanguy Atelier 17 de baskı çalışmalarına başlamıştır.
1933 yılında Hayter baskı stüdyosunu Paris’e taşımış ve çalışmalarına burada devam etmiştir. “1934-1939 yıllaı arasında Picasso’nun asistanlığını yürütmüştür.” Bu tarihler arasında kendi çalışmalarına da hız kesmeden devam eden Hayter, Picasso, Miró, Arp, Tanguy, Giacometti, Ernst, Trevelyan ve Peterdi gibi sanatçıları etkilemiştir.
1934 yılında Atelier 17 de Oedipus adlı bir dizi gravür çalışmasını tamamlayan Hayter, serinin tümünde yeni aletlerle oluşturduğu kendi yöntemini kullanmıştır. “Bu Teknikte burinin tek başına doku oluşturmakta yetersiz kaldığını farkeden Hayter, arka planları oluşturmak için el dokusunu da baskıda kullanmıştır. Beyaz çizgi yöntemiyle oluşturduğu bu yeni teknikte Hayter, beyaz çizginin gücüne herkesin dikkatini çekmek istemiştir. ” Hayter’in baskılarındaki renk ve doku kullanımı baskı sanatçıları içerisinde zor ulaşılabilir bir konuma yükselmesine neden olmuştur. Otomatizm ve Sürrealizm ile ilgilenmiş sürrealist hareket içerisinde yer almıştır.
1936 yılında, 1930 yılından beri içinde olduğu sürrealist grupla birlikte sergi açmıştır.Sürrealist grubun ilk uluslar arası sergisini düzenleyen Hayter, 1939 yılında Paul Eluard’ın gruptan çıkarılmasıyla birlikte ayrılmaya karar verir. Dönemin ünlü eleştirmenlerinden olan Paul Eluard’ın Hayter için yazdığı yazılar Hayter’in ünlenmesinde önemli bir yer tutmaktadır. Ayrıca Samuell Beckett ve Georges Hugnet’ta sanatçıyı yakından izlemişler ve Hayter’in sanatı hakkında bir çok yazı kaleme almışlardır. 1940-1950 yılları arasında New York’a taşınan atelier 17, 2. dünya savaşı sırasında Amerika’ya gelmiş olan sanatçıların uğrak yeri olmuştur.